Strafproces – HC 8: onrechtmatigheden en de sanctionering ervan
Thema’s:
Vormverzuimen: wat zijn dat eigenlijk?
Waarom wel of niet sanctioneren?
Het wettelijk kader: art 359a Sv
Het beoordelingskader van de Hoge Raad
Verboden vruchten
Modernisering strafvordering
Vormverzuimen: wat zijn dat eigenlijk?
Niet geven cautie
Niet informeren over recht op bijstand advocaat
Uitoefenen ontoelaatbare druk tijdens verhoor
Onterechte aanhouding
Fouten in verslaggeving PV
Buitensporig geweld bij aanhouding
Etnisch profileren
Binnentreden woning zonder machtiging
Wat komt het vaakst voor?
Onderzoek rechtspraak juli 2015-april 2018
333 uitspraken waarin vormverzuimen werden vastgesteld
Vrijwel alle type zaken (zowel zware criminaliteit als ‘kleinere zaken’)
o 98 gevallen onbevoegd handelen opsporingsambtenaar (bijv. ontbreking
toestemming)
o 52 gevallen ontbreken redelijke verdenking
o 25 gevallen gebreken verbaliseringsplicht
o 22 gevallen niet geven cautie
o 21 gevallen onterecht gebruik geweld
o (overige zaken: diverse verzuimen zoals niet audio-visueel vastleggen
verhoor)
Onrechtmatigheid vs betrouwbaarheid
Let op: onrechtmatig en onbetrouwbaar betreffen twee afzonderlijke concepten
Onrechtmatig bewijs: uitsluiten via art 359a Sv
Onbetrouwbaar bewijs: draagt niet bij aan materiële waarheidsvinding en is om die
reden onbruikbaar
Waarom wel of niet sanctioneren?
Historische ontwikkeling I
Sanctioneren niet vanzelfsprekend
Wetgever 1926: sanctioneren vormverzuimen vooronderzoek is niet de taak van de
zittingsrechter
, Tweede helft vorige eeuw: rechtspraak erkent steeds vaker dat rechtmatigheid van
vooronderzoek relevant is voor eerlijkheid proces (art 6 EVRM)
HR 26 juni 1962 (tweede bloedproef arrest): HR oordeelt dat gebruik voor het bewijs
van bloedonderzoek dat onrechtmatige aantasting van lichamelijke integriteit is,
onverenigbaar is met strekking WvSv voor het eerst bewijsuitsluiting aangenomen
Historische ontwikkeling II
Meer aandacht ter terechtzitting voor vormverzuimen in vooronderzoek ter
terechtzitting
Veelvuldig niet ontvankelijk verklaring OM vanwege overschrijding redelijke termijn
Rechtspraak leidde tot onvrede (onwenselijk voordeel voor verdachten?)
Instelling commissie moons (herrijking WvSv): adviseerde treffen wettelijke
voorziening
Wet vormverzuimen: introductie art 359a Sv (1996): Rb. Moet nu rekening houden
met het belang dat het geschonden voorschrift dient, de ernst van het verzuim en het
nadeel dat daardoor wordt veroorzaakt
Waarom vormverzuimen wél sanctioneren?
Integriteitsperspectief: niet alleen de burger maar ook de overheid moet zich aan
regels houden
Welke sanctie is het meest passend?
Reparatie argument: voordeel dat de overheid heeft genoten, dient te worden
weggenomen (vooral bewijsuitsluiting)
Demonstratie argument: sanctioneren maakt publiek duidelijk dat overheid zich aan
regels dient te houden
Effectiviteitsargument: stellen van sancties heeft preventieve werking
(veronderstelling: hoe zwaarder de sanctie, hoe sterker de preventieve werking)
Rechtsontwikkeling: als geen consequenties aan vormverzuimen worden verbonden,
wordt toetsing aan regels overbodig
Waarom vormverzuimen niet sanctioneren?
Belang van waarheidsvinding
o Zwaartepunt eindonderzoek verschuift teveel naar vooronderzoek: focus
meer op optreden politie en justitie dan op vermeende strafbare feit
o De verdachte kan profiteren dient niet te kunnen profiteren van ‘fouten’ van
politie en justitie
Rechter heeft het onrechtmatig verkregen bewijs toch al gezien (moeilijk zo niet
onmogelijk niet mee te nemen in oordeelsvorming?)
HR Overzichtsarrest art 359a Sv: de strafrechter heeft niet de taak om de
‘rechtmatigheid en de integriteit van het optreden van de politie en justitie als geheel
te bewaken en is daartoe ook niet in staat’
Het wettelijk kader: art 359a Sv
Art 359a Sv
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtsgeleerdheidUVT. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.65. You're not tied to anything after your purchase.