Summary
Samenvatting Literatuurgeschiedenis 16e en 17e eeuw (nederlands)
- Course
- Level
literatuurgeschiedenis
[Show more]
Seller
Follow
BasmallahFawzyy
Content preview
LiteratuurgeschiedenisHistorische achtergrond [1500-1700]
● Na de middeleeuwen verdween de feodale Europese koninkrijken om plaats te
maken voor centraal geregeerde staten
- De burgerij →steeds rijker en machtiger
- De adel en kerk →verloren een deel van hun gezag
● In de 16e eeuw viel de Kerk uiteen in katholieken en protestanten.
- Er volgde een diverse godsdienstoorlogen [Oorlog voeren voor religieuze
vrijheid, of een bepaald 'geloof' verspreiden onder onwillige volken] →gevolg
is een economische malaise [crisis of depressie in de economie]
● In sommige landen ontstond in de tweede helft van de 17e eeuw de absolute
monarchie
- Absolute monarchie: de koning bezat de volledige macht en was een soort
vertegenwoordiger van God (--> zo werden politieke en godsdienstige
gehoorzaamheid aaneen gekoppeld → zorgde voor relatieve rust en orde)
● 16e eeuw: Nederlandse gewesten onder het gezag van keizer karel V en daarna
zoon Filips II (koning Spanje).
- Deze probeerde de gewestelijke autonomie te beperken.
- trad fel op tegen "ketters" [=protestanten]
- Hij stuurde ook een Legermacht onder bevel van Alva →begin 80 jarige
oorlog (1568 - 1648)
● Binnen de Republiek der verenigde werd de dienst uitgemaakt door het rijke gewest
Holland
- landsadvocaat [raadspensionaris]: de machtigste man van Holland, een
soort voorzitter-secretaris van de Hollandse Staten [Johan van
Oldenbarnevelt 1586-1619 en Johan de Witt 1653-1674]
- Stadhouder [plaatsvervanger]: aanvoerder van leger en vloot [Willem van
Oranje 1572-1584 en Zoon Maurits 1585-1625 en Frederik Hendrik
1625-1647]
● Tussen de stadhouders en de raadpensionarissen van Holland was er een
voortdurende strijd om macht:
- De stadhouders streefden naar een centraal geregeerde staat, de
raadpensionarissen verdedigden de gewestelijke autonomie [=autonomie is het recht
op zelfbestuur van een gemeenschap binnen een groter geheel]
● In de Republiek bloeiden economie, kunsten en wetenschappen
● Terwijl het zelfstandige Noorden zijn 'Gouden eeuw" beleefde, raakten de zuidelijke
gewesten in verval.
- Ze bleven in Spaanse handen
- Het katholicisme was er de enige toegestane godsdienst.
- het Nederlands verviel tot een tweederangs taal voor bedienden en
plattelandsbewoners
● Pas in de 19e eeuw ontstaat er weer een Nederlandstalige cultuur in het zuiden
● In de zestiende eeuw wordt de West-Europese cultuur overheerst door de grote
kunst- en cultuur stroming van de Renaissance
● Twee nieuwe kunststroming: [in Italië 16e eeuw en in Europa 17e eeuw]
- Maniërisme en Barok
, De Renaissance
● de Renaissance [wedergeboorte]: ontstond in Italië in de loop van de 14e eeuw.
Een nieuwe cultuur beweging waar men terug keek maar het glorierijke verleden [de
Romeinse tijd en de Griekse cultuur]
● klassieke Oudheid; 500 voor Chr. - 500 na Chr.
● humanisten: de eerste onderzoekers van de klassieke cultuur (Erasmus 1466-1536)
- Voortbouwend op klassieke teksten ontwikkelden ze een nieuw begrip van de
rol van de mens in de wereld, dat snel door anderen werd overgenomen.
● Theocentrische opvatting [=op god gericht] veranderd in een antropocentrisch [=nu
vond men de mens en de aarde even belangrijk als het goddelijke en de hemel]
● individualisme: de mens was niet langer allereerst deel van een groter geheel [dorp,
gilde, stand, kerk], maar een unieke, individuele persoonlijkheid
- kunstenaars gingen hun schilderijen signeren en hun namen op boeken
zetten
● 'homo universalis": het hoogste ideaal, en mens die op alle gebieden van de
menselijke cultuur uitblonk (Leonardo da Vinci, 1452-1519, standaard voorbeeld)
● empirisme: zelf uit willen vinden hoe dingen werken in elkaar zitten door
experimenten doen
● Nicolaus Copernicus (1473 - 1543) toonde aan dat de aarde om de zon draaide.
● Galileo Galilei (1564-1642) onderzocht de sterrenhemel
● Isaac Newton (1642-1727) opsteller van de theorie van de zwaartekracht
● Niet alleen de fysische kennis werd groter, ook geografische, taalkunde en de
geschiedschrijving.
● Hervorming, Reformatie of Protestantisme: men ging zelf de basis van het geloof
studeren [de bijbel] en kwamen op de conclusie dat er veel wantoestanden heersten
in de kerk. Toen het niet lukte haar van binnenuit te hervormen, verlieten sommige
haar om het ware geloof buiten de kerk in ere te herstellen [Martin Luther 1483-1546
en Jean Calvin 1809 - 1504]
- In dezelfde tijd scheidde in Engeland de Anglicaanse kerk zich af van Rome.
● Het geloof aan heksen [bv. dat vaak in verband gebracht wordt met de ME] bloeide
vooral tijdens de Renaissance.
Literatuur en taal
● De literatuur van de Oudheid was in de Renaissance de maatstaf voor de eigen
literatuur
- Translatio: het maken van vertalingen uit het Grieks en Latijn.
- imitatio: het zelfstandig navolgen van de klassieke Schrijvers
- aemulatio: de oude literatuur over treffen.
● Men werd zich bewust van de mogelijkheden van de eigen taal en de klassieke
teksten toegankelijk voor mensen die geen Grieks en Latijn kenden
● Imitatio had vooral betrekking op het zelf schrijven in Latijn en op de herleving van
klassieke genres
● In de 16e, 17e [en een stukje van de 18e eeuw] was Latijn net zoals engels nu is [de
internationale taal van de wetenschap]
- Sommige "verlatijnste" hun achternaam: Copernicus →Koppernigk en
Grotius→ de Groot
- Ook werden zinsconstructies en uitdrukkingen overgenomen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BasmallahFawzyy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50064 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now