Summary
Samenvatting Biologie VWO Nectar H21 - Afweer
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van hoofdstuk 21 - afweer, uit het boek nectar 4e editie 6 vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
yansnoek
Reviews received
Content preview
Bi - H21 – Afweer21.1 GEEN INDRINGER
Barrières aan de buitenkant (Binas 80B, 87A)
- Mechanische afweer: (mens/dier) fysieke barrière tegen ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen.
- 1e linie van afweer -> mechanische afweer -> huid, trilharen, epitheelcellen, pH, slijmlaag.
- Chemische afweer: afweer d.m.v. het maken van stoffen waardoor bacteriën doodgaan.
- Dekweefsel: laag weefsel van nauw aaneengesloten cellen,
- Beschermt inwendige milieu tegen invloeden van uitwendig milieu.
- Opperhuid: dekweefsel van de huid, geen bloedvaten, voedingsstoffen via weefselvloeistof.
- Hoornlaag: buitenste laag opperhuid; dode verdroogde cellen.
- Huidbacteriën kunnen bij wondje binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
- Basale cellenlaag/kiemlaag: laag cellen waaruit opperhuid aangroeit, bestaat vrijwel alleen uit
stamcellen die voortdurend delen.
- Lederhuid: laag bindweefsel onder opperhuid; bevat veel zintuigjes en elastisch weefsel.
- Onderhuids vetweefsel: onderste laag bindweefsel van de huid, werkt als warmte-isolatie.
Bescherming tegen zonlicht (Binas 87A)
- Melanocyt: pigmentvormende cel met lang uitlopers in basale cellenlaag van opperhuid.
- Melanine: pigment in de huid, gemaakt door melanocyten, dat DNA in huidcellen beschermt tegen
uv-straling in zonlicht door op te hopen om kernen van naburige cellen.
- Geen melanine - > verhoogd kans op huidkanker.
Vochtbarrières (Binas 84J2)
- Slijmvlies: dekweefsel met slijmbekercellen aan binnenzijde van organen zoals longen en darmen.
Scheiden slijm af met bacteriedodende stoffen.
- Biochemische barrière van maag, PH 1-3 overleven meeste bacteriën niet.
- Ook bovenste ooglid bevat slijmbekercellen, dankzij bacteriedodende werking van lysozym
beschermt traanvocht ogen tegen ziekteverwekkers.
Huid (powerpoint)
- Functies:
- Voorkomen uitdroging
- Regelt vochthuishouding; voorkomt dat te veel vocht verdampt.
- Osmotische waarde constant houden; te hoog/laag -> uitdroging/vocht vasthouden
- Behouden temperatuur
- Warmte en koude zintuigen -> temperatuurcentrum in hypothalamus.
- Bloed in bloedvaten zorgt voor constante temperatuur:
- Vernauwen -> warmte vasthouden -> huid ‘sluit’ zich -> kippenvel
- Verwijden -> warmte afgeven -> zweetproductie omhoog
- Buitenhouden ziekteverwekkers (bacteriën, schimmels, parasieten).
21.2 NIET SPECIFIEKE WEERSTAND
Omringd door eencellige organismen (Binas 78,79A, 92A)
- Bacteriën hebben een cirkelvormig chromosoom (DNA) en plasmiden in grondplasma.
- Bacteriën worden ingedeeld op basis van hun:
- Leefomgeving (aeroob of anaeroob)
- Voedselherkomst (heterotroof of autotroof)
- Celvorm (bijv bolletjes of staafjes)
- Celwandverschillen (reactie op kleurstoffen)
- Microbioom: alle bacteriën in en op je lichaam.
, Bacteriën en andere eencellige als ziekteverwekkers (79A)
- Bacteriën kunnen schadelijk zijn, ziektes veroorzaken of giftige stoffen maken.
- Eukaryoten kunnen ook ziekteverwekkers zijn. (malariamug)
DNA- en RNA-virussen (Binas 77)
- Virus: ziekmakend deeltje dat bestaat uit DNA of RNA, omgeven door een eiwitkapsel (capside).
- Virusenvelop: membraan om eiwitkapsel bij sommige virussen, bevat eiwitten afkomstig van
gastheer en virus.
- Eiwitten van virussen hechten aan receptormoleculen op celmembraan gastheercel.
- Membraan wordt gepasseerd of virus gaat via endocytose de gastheercel in.
- Na vrijkomen integreert DNA van DNA-virus m.b.v. virale enzym integrase in DNA in kern.
- Bij RNA-virus brengt virus ook enzym reverse transcriptase mee, zij vertaalt RNA naar enkelstrengs
DNA, waaruit dubbelstrengs DNA ontstaat m.b.v. een DNA-polymerase van gastheercel.
- Geen foutloos proces waardoor RNA-virussen snel muteren.
- Integrase integreert dubbelstrengs virale DNA in DNA van gastheercel.
- Na transcriptie en translatie ontstaan nieuwe virusdeeltjes.
Lichaamseigen en lichaamsvreemd (Binas 84J3)
- Wanneer ziekteverwekker toch huid of slijmvliezen passeert treedt in bloed tweede
verdedigingslinie in actie: niet-specifieke afweer (algemene afweer) opruimsysteem van bepaalde
typen witte bloedcellen en bloedeiwitten, dat lichaamsvreemde deeltjes onschadelijk maakt.
- Afweersysteem maakt onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd.
- Alle lichaamscellen zetten moleculen (vaak afbraakproducten van oude eiwitten van cel zelf) aan
buitenkant van celmembraan: antigenen: molecuul dat afweersysteem kan activeren.
- M.b.v. MHC-I-moleculen worden antigenen aan celmembraan bevestigd, eiwitmolecuul in
lichaamscellen die niet tot afweersysteem behoort.
- Op vreemde antigenen volgt reactie.
- Iedereen zijn combinatie aan MHC-I-moleculen is uniek.
Reageren op je lichaamsvreemde eiwitten
- Cel besmet met virus, maakt eigen en viruseiwitten -> cel breekt deel van viruseiwitten af en zet
deze m.b.v. MHC-I-moleculen als antigeen op het celmembraan: cel herkenbaar als geïnfecteerd.
- Bacteriën en andere lichaamsvreemde stoffen die lichaam binnendringen worden herkend als
lichaamsvreemd door hun eiwitten, afweersysteem reageert op lichaamsvreemde antigenen.
Bloedeiwitten (Binas 84J4)
- Complementensysteem: verschillende typen bloedeiwitten die vreemde of geïnfecteerde cellen
opruimen. Bij contact tussen complementeiwitten met ziekteverwekker start cascade aan
chemische omzettingen. Dit leidt tot drie mogelijke reacties:
- Complementeiwitten stimuleren productie van signaalstoffen cytokinen; hechten aan cellen van
dichtstbijzijnde bloedvatwand en markeren zo plaats van infectie.
- Ontspannende werking op spiercellen rond slagadertjes in buurt; extra bloed op plaats van
infectie en ruimte tussen epitheelcellen van haarvaten neemt toe. ->
- Macrofagen kunnen makkelijker bij infectie komen: type witte bloedcel die wat niet in lichaam
thuishoort opruimt door fagocytose. In verteringsblaasje breken macrofagen het deeltje af.
- Complementeiwitten vormen laagje eiwitten, dat bindt aan oppervlak van ziekteverwekker:
opsonisatie. Ziekteverwekkers blijven aan elkaar kleven/worden bij elkaar gebonden en worden
makkelijker gevonden door macrofagen.
- Lysis: barsten van cel na perforatie van celmembraan door complementeneiwitten, waardoor cel
doodgaat.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yansnoek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now