Summary
Samenvatting Biologie VWO Nectar 4e editie H16 - Systeem Aarde en de mens
- Course
- Level
Samenvatting van Biologie VWO Nectar 4e editie H16 - Systeem Aarde en de mens
[Show more]
Seller
Follow
yansnoek
Reviews received
Content preview
Bi - H16 - Systeem Aarde en demens
16.1 KOOLSTOFKRINGLOOP EN KLIMAAT
Fotosynthese: het startschot
- Met ontstaan van eerste eencellige autotrofe organismen veranderde aarde drastisch; afname
CO2-concentratie door omzetting tot CaCO3 met fotosynthese; temperatuurdaling.
- Systeem Aarde: alle complexe voedselwebben en ecosystemen op aarde tezamen.
Koolstofvoorraden
- Sinks: bodemvoorraden organische stoffen, bv. koolstofverbindingen (steenkool, aardolie, aardgas)
- Fossiele brandstoffen: organische stoffen in bodem (sinks) in vorm van bruin- en steenkool,
aardolie en aardgas.
- Grote hoeveelheden organisch materiaal liggen bv. in permafrostgebieden: toendra’s rond
Noordpool, waarvan bodem het hele jaar bevroren zijn.
- In Atlantisch Ocean en Zuidelijke IJszee komen enorme hoeveelheden afgestorven plankton,
aangevoerd door oceaanstromingen, op oceaanbodem terecht. Daar blijven ze opgeslagen.
- Andere sink gevormd door kalkgesteenten: sink van CaCO3, resten van schelpen, gevormd door
chemische processen vanuit CO2.
- Veel vanuit CO2 geproduceerde stoffen zitten in biomassa van levende planten en dieren. In
regenwouden en andere ecosystemen betreft dit enorme hoeveelheden die niet contant zijn.
- Van april tot september nemen planten op noordelijk halfrond meer CO 2 op dan ze afgeven, van
oktober tot aar is dat andersom. Zuidelijkhalfrond volgt tegenovergestelde cyclus.
Koolstof stroomt (Binas 93F)
- Koolstof in sinks kan o.a. vrijkomen door vulkaanactiviteit en erosie.
- Langzame koolstofkringloop: kringloop C van miljoenen jaren (sinks)
- Snelle koolstofkringloop: kringloop C van minuten tot enkele duizenden jaren.
- Door dissimilatie komt koolstof vrij als CO2. Deze wordt door planten weer omgezet in biomassa.
Mensen en koolstof + temperatuur op aarde
- Energievoorziening voor arbeid, transport en warmte vraag om koolstofverbindingen, evenals
grondstoffen om producten te maken.
- CO2-concentratie in atmosfeer stijgt; koolstofkringloop veranderd; beïnvloed klimaat.
- CO2 is broeikasgas: gas In atmosfeer met warmte-isolerende werking. (CO 2, H2 (g), CH4, N2O)
- Absorberen warmte (infraroodstraling) die aarde uitstraalt en stralen deze vervolgens in alle
richtingen weer uit, o.a. naar aarde. Aarde krijgt deel van uitgestraalde warmte weer terug.
- Niet alle zonnestralen bereiken aarde; tegengehouden ozonlaag of terugkaatsing hoge bewolking.
- Broeikaseffect: natuurlijke warmte-isolerend effect van broeikasgas CO 2.
- Ontstaat voor 50% door H2(g), 25% waterdruppeltjes in lage bewolking, 20% normale hoeveelheid
CO2 in atmosfeer, 5% andere broeikasgassen.
- Versterkt broeikaseffect: meer dan normaal vasthouden van warmte door atmosfeer, vooral door
verhoogde CO2-concentratie in atmosfeer ten gevolge van verbranding van fossiele brandstoffen.
Methaan en distikstofmonoxide
- GWP: (global warming potential) mate waarin broeikasgas sterker is dan CO 2. (CH4 = 25, N2O = 265)
- CH4 is afkomstig van gebruik van fossiele brandstoffen, landbouw, afvalstortplaatsen en veeteelt.
Uit veel sloten en plassen borrelt moerasgas omhoog dat vooral uit CH4 bestaat.
- Ontstaat uit organische materiaal onder anaerobe omstandigheden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yansnoek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now