Volledige samenvatting Recht & Macht Social Work HAN - Tweede leerjaar. Vanuit de module mensen en grenzen. Alle lessen samengevat, met bijbehorende concepten, begrippen en verwijzing boek
Tentamen
● Schriftelijk A / B: open vragen kennis toetsen / casusanalyse
● Onderdeel C: Bestaat uit een schrijfopdracht jeugd/ advies
Onderdeel A toetst leeruitkomst 1 - Student kan de juridische begrippen uit het BOK
uitleggen. Dit onderdeel wordt getoetst door vier open vragen over de begrippen die bij de
juridische thema’s of het basis gedeelte behoren. Hierbij wordt getoetst of je de begrippen
kunt uitleggen in eigen woorden, de samenhang tussen de begrippen kunt toelichten en het
belang van deze begrippen in een casus kunt weergeven. Hiervoor krijg je maximaal 40
punten.
Onderdeel B toetst leeruitkomst 2 - Student kan een casus tav sociaal functioneren van een
client of gedwongen kader interpreteren m.b.v. juridische begrippen
Tijdens dit onderdeel word je gevraagd om de analysevragen, zoals in de les telkens zijn
behandeld, toe te passen op een casus over sociaal functioneren of gedwongen kader dat
passend is bij één van de juridische thema’s. Deze analysevragen krijg je tijdens de toets
erbij. Hiervoor krijg je maximaal 40 punten.
Onderdeel C toetst leeruitkomst 3 - Student kan op basis van zijn juridische interpretatie van
de casus een logische en passende reactie schrijven.
Voor dit onderdeel moet je één uitgewerkte opdracht uit de les uploaden in Handin. Dit moet
uiterlijk ingeleverd zijn op de dag van de kennistoets, maar kun je dus al van te voren doen.
Hiervoor krijg je maximaal 20 punten.
,Thema 1: Introductie recht
Het recht omvat alle geschreven en ongeschreven regels die binnen de samenleving gelden.
Het zijn rechten en plichten van iedere individu. Om met recht te kunnen werken, moet je het
systeem van recht begrijpen, zoals welke soorten regels (rechtsbronnen) er zijn en hoe de
regels zijn ingedeeld (publiekrecht en privaatrecht). Verder is van belang om te weten hoe
een rechtsstaat zoals Nederland werkt en welke basisrechten de individuen hebben om zich
tegen de macht van de staat en tegen andere individuen te beschermen. Tot slot is van
belang het verschil tussen vrijwilligheid en dwang en de regels en beginselen die daarbij
gelden.
Boek: Mens en Recht
Concepten les 1:
● Rechtsbronnen
● Indeling van het recht
● Rechtsstaat
● Grondrechten/mensenrechten
● Vrijwilligheid en dwang
● Proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid
● Je kent de rechtsbronnen (verdrag – grondwet – wet – jurisprudentie).
● Je kent de indeling van het recht in de rechtsgebieden (publiekrecht en
privaatrecht).
● Je kent de beginselen van een rechtsstaat.
● Je hebt kennis van de grondrechten/mensenrechten.
● Je kunt het onderscheid tussen vrijwilligheid, dwang en drang in de zorg
herkennen en je weet welke regels en beginselen daarbij gelden.
● Je weet hoe je betrouwbare juridische bronnen moet zoeken.
Juridische problemen zijn problemen die te maken hebben met wetten en regels.
Bijvoorbeeld als u ontslagen bent, wilt gaan scheiden of als de gemeente uw uitkering heeft
stopgezet en u het daarmee niet eens bent.
Publiek recht: verticaal, burger vs overheidsinstantie
Privaat: horizontaal, rechtspersonen / organisaties langs elkaar, gelijkwaardigheid
Overheid maakt wetten: Daarmee oefent die macht uit. → Hoe werkt macht in de
samenleving? Geen natuurstaat, maar rechtsstaat
,Rechtsstaat
● Een staat waarbij de overheidsmacht wordt begrensd.
● Begrenzing door:
● Legaliteitsbeginsel: geen bevoegdheid zonder wet
● Scheiding van machten
● Waarborging van de grondrechten
● Rechterlijke controle
● Democratie
1. Legaliteitsbeginsel
Zowel de overheid (het hoogste bevoegde gezag in een land) als de burgers (de inwoners
van een land) van een staat zijn gebonden aan de wet. Als de overheid dwang wil toepassen
(= ingrijpen in de rechten en vrijheden van de burgers) dan moet de bevoegdheid daartoe in
de wet staan.
→ Politie mag je aanhouden als je vermoedelijk iets hebt gedaan wat niet mag en
er een straf tegen bestaat.
2. Trias politica
● De macht in een staat is verdeeld in drie machten:
● De wetgevende macht
● De uitvoerende/bestuurlijke macht
● De rechterlijke macht
Welke organisaties horen bij de wetgevende, bestuurlijke en rechterlijke macht bij:
De rijksoverheid: Staten Generaal
De provincie: provinciale staten, gedeputeerde staten
De gemeente: Gemeenteraad, College van Burgemeester en Wethouders
3. Grondrechten
Basisrechten van burgers (burgerrechten)
Herkomst: Thomas Hobbes, John Locke
Zij hebben nagedacht over de legitimiteit van de staat(macht) tot haar burgers:
Sociaal contract
Hoe waarborg je relaties tussen mensen? Natuurtoestand is onhoudbaar, onveilig. Burgers
dragen een stukje van hun vrijheid over aan een soeverein in ruil voor veiligheid.
Waar vinden we de grondrechten?
→ Internationale grondwet staan boven ons, grondwet alleen toepasbaar voor NL
→ Burger: verblijfsvergunning
In de Grondwet
, De eerste Grondwet in Nederland: Bataafse Republiek (1795-1806)
Grondwetherziening in 1848 (Thorbecke): Het parlementaire stelsel werd ingevoerd, de
koning verloor veel macht, burgers kregen meer vrijheden.
In de internationale verdragen zoals
IVBPR (Internationaal verdrag inzake burgerrechte en politieke rechten, Verenigde Naties
1966)
EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens, Raad van Europa 1950)
Hierin vinden we de grondrechten terug als mensenrechten.
Klassieke grondrechten (overheid passief)
Beschermen de burger tegen de overheid
Burgers kunnen zich hierop beroepen bij de rechter
→ bv Breuk op privacy, discriminatie, vrijheden
Sociale grondrechten (overheid actief)
De overheid moet zorgen voor de burger
Burgers kunnen zich niet hierop beroepen bij de rechter
→ recht op uitkering, sociale zekerheid, onderwijs
- Bekijk Kennisclip!
4. Rechterlijke controle
De rechters toetsen de rechtmatigheid van het overheidshandelen.
❖ De rechters moeten onafhankelijk en onpartijdig zijn.
❖ De rechters worden voor het leven benoemd (onafhankelijk)
❖ De rechters doen uitspraken zonder invloed van de andere machten (onpartijdig)
5. Democratie
De burgers kiezen wie het land regeert (volksheerschappij)
Kenmerken:
Er is een volksvertegenwoordiging (parlement, provinciale staten en gemeenteraad)
Er is actief en passief kiesrecht
Er zijn vrije, eerlijke en geheime verkiezingen
Vreedzame wisseling van de macht
Controle op de overheid mogelijk (openbaarheid v.h. bestuur, NGO’s, vrije media)
De rechten en de mening van de minderheid worden gerespecteerd
Hoe analyseer je een casus juridisch?
● Wat zijn de vragen of problemen die de client aan jou als sociaal werker kan
voorleggen in deze casus?
● Bij welke vragen heb je wet en regelgeving nodig om een antwoord te kunnen te
geven?
● Benoem vervolgens die wet en/of regelgeving en benoem kort waar deze wet over
gaat door te laten zien wat het doel is, wie de doelgroep is en op welke grondwet of
mensenrecht deze gebaseerd is.
● Benoem de voorwaarden/criteria die in die wet staan en pas dit toe op de situatie van
de client.
● Benoem de juridische stappen die de client moet ondernemen om zijn probleem op
te lossen en welke organisaties/organen etc client daarvoor moet inschakelen.
Zelfbeschikkingsrecht / autonomie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eefjevandenheuvel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
