MESOPOTAMIË
1. Bespreek het belang van Mesopotamië in de cultuurgeschiedenis.
• Mesopotamië (wat ‘tweestromenland’ betekent, de regio ligt in het huidige Irak, Syrië, Turkije en
Iran), het toen zeer vruchtbare gebied rond de rivieren de Tigris en de Eufraat, was de plaats was
waar reeds in het Neolithicum de eerste echte steden ontstonden.
• Hier zien we vanaf 4000 v. Chr. ook de eerste grote beschavingen ontstaan. Tot 40.000 mensen
leefden er samen in de eerste grote steden.
• De landbouw verbeterde door irrigatietechnieken. Nieuwe technologieën zoals het wiel, de ploeg
en koperen en bronzen werktuigen volgen elkaar op.
• De geschiedenis van deze regio is uiterst complex: steeds weer andere volkeren trokken naar dit
vruchtbare gebied en krijgen er voor kortere of langere tijd de macht in handen. Grote rijken
ontstaan en gaan ten onder: de Soemeriërs met als hoofdstad Uruk, de Akkadiërs met als
hoofdstad Akkad, de Babyloniërs met als hoofdstad Babylon. Halverwege de 6e E v. C. zal hier het
Perzische rijk opkomen, dat tevergeefs zal proberen Griekenland te veroveren. In 331 wordt het
gebied door Alexander De Grote toegevoegd aan het Hellenistische wereldrijk.
2. Wat waren de grote evoluties die in Mesopotamië plaatsvonden in de besproken periode?
• De samenleving werd steeds complexer, en hiërarchisch georganiseerd. Door de
voedseloverschotten werd gespecialiseerde arbeid en handel mogelijk.
• De organisatie die nodig was voor irrigatiewerkzaamheden, wetgeving, het optrekken van
infrastructuur zoals verdedigingswallen, tempels… werd mogelijk gemaakt door het centrale gezag
van koningen. Hun autoriteit was sterk gekoppeld aan de godsdienst.
• Deze koningen werden ondersteund door een immense administratie, vaak uitgevoerd door de
priesterklasse. De uitvinding van de eerste vormen van het schrift komt voort uit die administratie.
Rond 2900 v.C. had de Mesopotamische beschaving hun pictogrammen omgezet in het
spijkerschrift = begin van de historische tijd.
• Met het epos van Gilgamesj (de heldenavonturen van een halfgoddelijke koning van Uruk, en zijn
gefaalde poging om de mens onsterfelijk te maken) verschijnt het eerste grote werk van literatuur.
• Kunst heeft een politiek-religieuze functie: heersers leren beeldtaal te gebruiken om een verhaal
te vertellen en hun macht te bestendigen.
3. Wat is een ziggoerat?
Een tempeltoren in de vorm
van een terrasvormige
piramide van opeenvolgend
teruglopende verdiepingen.
Wellicht imiteert de ziggurat
natuurlijke bergen, die gezien
werden als contactpunten
tussen hemel en aarde, ideale
plaatsen voor verering van de
goden.
De grote ziggurat van Ur,
gewijd aan de maangod
Nanna, Irak, ca. 2100 v. Chr.,
Mesopotamië
21
, 4. Wat is het epos van Gilgamesj en waarover vertelt het?
Het Gilgamesj-epos is één van de oudste literaire meesterwerken uit de wereldgeschiedenis. Het
vertelt het verhaal van de held en halfgod Gilgamesj, de koning van Uruk. Gigamesj zou de muren van
Uruk gebouwd hebben en de tempel van de godin Inanna. Zijn belangrijkste heldendaad is een tocht
naar het eind van de wereld in de hoop een middel te vinden om de mens onsterfelijk te maken. Dat
wordt hem geweigerd, maar hij krijgt wel een verjongingsmiddel, dat helaas opgegeten wordt door
een slang. Het epos wil dus de sterfelijkheid van de mens verklaren: vandaar dat de slang nog steeds
kan vervellen, en de mens moet sterven. Deze verhalen werden gedurende eeuwen mondeling
overgeleverd en later ca. 2000 v. Chr. neergeschreven in het spijkerschrift.
5. Waarom hebben de beelden uit de tempel van de god Abu zo’n grote ogen?
De grote ogen kunnen verwijzen naar de belangrijke religieuze betekenis die het zien had: met wilde
door de goden gezien worden, en van de vereerders werd verwacht met verwondering naar de
schepping te kijken. Mogelijk hadden ze ook een apotropaïsche (= kwaad afwerende) functie.
Beelden uit de tempel van de god Abu, Irak, ca. 2700-2500 v. Chr. kalksteen, ogen van schelp en lapis
lazuli, Mesopotamië
6. Bespreek de afbeeldingen op de zogenaamde ‘koninklijke standaard van Ur’.
22
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anne-lisekrekels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.