Wat is bestuursprocesrecht?
- Het geheel van procedureregels in verband met de rechtsbescherming tegen besluiten van
bestuursorganen.
- Een belangrijk onderwerp voor de bestuursrechter is echter de totstandkoming van het
bestreden besluit en de bekendmaking daarvan.
De Awb is de belangrijkste wet voor het bestuursprocesrecht.
- De eerste 4 hoofdstukken hebben betrekking op de totstandkoming van besluiten.
- Artikel 3:2 Awb stelt bijvoorbeeld dat een bestuursorgaan bij de voorbereiding van een
besluit de nodige kennis vergaart omtrent de relevante feiten.
- Artikel 4:7 Awb verplicht een bestuursorgaan om een aanvrager te horen als het een
afwijzende beschikking wil geven.
- de hoofdstukken 6 t/m 8 van de Awb bevatten regels voor bezwaar en beroep.
Bijvoorbeeld dat er eerst bezwaar moet worden gemaakt (of administratief beroep moet worden
ingesteld) tegen een besluit voordat beroep kan worden ingesteld bij de rechter artikel 7:1 Awb en
dat voor de behandeling van dat beroep griffierecht moet worden betaald artikel 8:41 Awb
Een beschikking is een besluit die niet in het algemeen geldt maar gericht is op een individueel geval
of individuele zaak. Artikel 1:3 lid 2 Awb
Belanghebbende
- degene wiens belang rechtstreeks is betrokken bij een besluit van een bestuursorgaan kan
daartegen in de meeste gevallen opkomen en hierover een oordeel vragen bij de rechter.
Bestuursprocesrecht
- is o.a. gericht op de rechtsbescherming van degene die beroep instelt.
- Voordat de bestuursrechter echter om een oordeel kan worden gevraagd moet het
bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen, of een ander bestuursorgaan, eerst het
zogenoemde primaire besluit heroverwegen. Het bestuursorgaan moet daarbij in beginsel
nieuwe feiten en omstandigheden betrekken die na de totstandkoming van het primaire
besluit bekend zijn geworden en moet de besluitvorming dus geheel overdoen.
- Het is de taak van de bestuursrechter om een onafhankelijk oordeel te geven over de
rechtmatigheid van het besluit dat het bestuursorgaan na de heroverweging heeft genomen.
De bestuursrechter toetst dus of de beslissing op bezwaar of administratief beroep in strijd is
met het recht. Over de doelmatigheid mag de bestuursrechter niet oordelen, aangezien hij
zich dan met het beleid van het bestuursorgaan zou bemoeien. Dat is in strijd met de trias
politica, de scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
- De bestuursrechter toetst de rechtmatigheid van een besluit ex tunc, dat wil zeggen op het
moment dat het werd genomen; het bestuursorgaan heroverweegt de rechtmatigheid en
doelmatigheid van het besluit in beginsel ex nunc, dat wil zeggen naar het huidige moment.
De bestuursrechter beslecht (aan een geschil een eind maken) het hem voorgelegde geschil zoveel
mogelijk definitief artikel 8:41a Awb
- Rechtspraak in 2 instanties dat wil zeggen dat een belanghebbende in beroep een oordeel
van de rechter kan vragen en daarna, in hoger beroep, opnieuw een oordeel van een andere,
hogere rechter.
- Een belanghebbende kan zonder advocaat procederen
,Reformatio in pelus
- Hiermee wordt voorkomen dat degene die opkomt tegen een besluit van een bestuursorgaan
door zijn actie nadeliger uit zal zijn.
Korte blik op de voorprocedure
- Voordat een belanghebbende beroep kan instellen bij een rechter moet een bestuursorgaan
het besluit in beginsel heroverwegen.
- Je hebt de bezwaarprocedure en de procedure voor administratief beroep.
- Administratief beroep: doet een belanghebbende een beroep op de administratie, oud
woord voor openbaar bestuur. Bezwaar en administratief beroep zijn beide voorzieningen bij
het openbaar bestuur, waarbij een bestuursorgaan door de belanghebbende wordt
gedwongen tot heroverweging van het besluit.
- Bezwaar wordt ingediend bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen,
administratief beroep wordt ingesteld bij een ander, meestal hoger bestuursorgaan.
- De bezwaarprocedure biedt het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen, een soort
herkansing. In de procedure van administratief beroep beoordeelt een ander bestuursorgaan
de zaak en neemt daarop een besluit. Beide procedures bieden rechtsbescherming aan
belanghebbenden, bevorderen dat standpunten duidelijk worden en misverstanden worden
verhelderd. Door deze zeeffunctie kan een onnodig beroep op de rechter worden
voorkomen.
Schets van de bestuursrechtspraak in Nederland
- Bestuursrechtspraak vindt meestal plaats in twee instanties: beroep (eerste aanleg) en hoger
beroep. Artikel 8:6 Awb bepaalt dat tegen bestuursrechtelijke besluiten beroep kan worden
ingesteld bij de rechtbank, tenzij een van de andere bestuursrechters bevoegd is die zijn
genoemd in hoofdstuk 2 van de bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak.
- Elk van de 11 rechtbanken in Nederland heeft een sector bestuursrecht waar alleen geschillen
op het gebied van bestuursrecht worden behandeld.
De bestuursrechter leidt actief het rechtsproces en toetst het bestreden besluit op basis van het
beroepschrift, verweerschrift en andere stukken die door een belanghebbende of het bestuursorgaan
zijn aangedragen. Voordat de rechter het beroep inhoudelijk beoordeeld gaat hij na of hij absoluut en
relatief competent is, dat wil zeggen of hij in het algemeen mag oordelen over een bepaald soort zaak
en of hij in het specifieke geval hiertoe bevoegd is. Ook gaat hij na of het beroep ontvankelijk is.
Betaling van het griffierecht en het doorlopen van een verplichte voorprocedure zijn extra
ontvankelijkheidseisen. Vervolgens oordeelt de rechter, eventueel na verhoor van getuigen of
deskundigen of het beroep gegrond is. Soms bezichtigd de rechter eerst zelf de situatie waarop het
bestreden besluit betrekking heeft, waardoor hij zich een beter beeld kan vormen van de
standpunten van partijen.
De bestuursrechter kan een besluit van het bestuursorgaan geheel of gedeeltelijk vernietigen en de
rechtsgevolgen ervan geheel of gedeeltelijk in stand laten. Doorgaans draagt de bestuursrechter het
bestuursorgaan op om een nieuw besluit te nemen, maar de rechter kan ook zelf in de zaak voorzien.
- De bestuursrechter veroordeelt vrijwel altijd het bestuursorgaan tot betaling van de kosten
van het griffierecht en de proceskosten. Daarnaast kan de bestuursrechter op verzoek van de
indiener van het beroep, in dezelfde of in een aparte procedure, het bestuursorgaan
veroordelen tot schadevergoeding.
,Voorlopige voorziening
- De bestuursrechter doet dan als voorzieningenrechter een voorlopige uitspraak ten aanzien
van het bestreden besluit. Dit kan de voorzieningenrechter ook doen tijdens een
voorprocedure. Daarmee kan enerzijds worden voorkomen dat een besluit wordt uitgevoerd
met onherroepelijke gevolgen, anderzijds kan ook het nemen van een besluit hiermee
worden afgedwongen.
, Hoofdstuk 2 voorbereiding van een beschikking
Artikel 1:3 lid 1 Awb: besluit.
- Een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke
rechtshandeling.
1. Er is een beslissing
2. Genomen door een bestuursorgaan
3. Die op schrift is gesteld
4. En publiekrechtelijk van aard is
Het college van B&W van de gemeente Laagheiden is het bestuursorgaan dat besloten heeft om
mevrouw Bahrt een scootmobiel te verstrekken en daarnaast om van haar een besparingsbijdrage te
verlangen.
- Mevrouw Bahrt heeft dus een recht verkregen op het gebruik van de scootmobiel
(rechtsgevolg 1)
- Ook de plicht om de bijdrage te betalen (rechtsgevolg 2)
- Dit besluit is publiekrechtelijk van aard, want het heeft betrekking op de verhouding tussen
de overheid en de burger, en is op schrift gesteld.
Een verkeersboete
- De politie (bestuursorgaan) heeft besloten (beslissing) om de heer Staarman een
administratieve sanctie op te leggen omdat hij zich niet aan de verkeersregels heeft
gehouden en daarom moet hij een boete betalen (rechtsgevolg)
- Ook dit besluit is publiekrechtelijk van aard en is opschrift gesteld
Omgevingsvergunning
- Het college van B&W van de gemeente Laagheiden (bestuursorgaan) heeft besloten
(beslissing) om mevrouw Bahrt een omgevingsvergunning te verlenen waarbij wordt
afgeweken van de bepalingen in het bestemmingsplan.
- Mevrouw Bahrt heeft dus het recht verkregen om de garage te verbouwen (rechtsgevolg 1)
en tevens om deze in afwijking van de bestemming te gebruiken als atelier en werkruimte
(rechtsgevolg 2).
- Ook dit besluit is publiekrechtelijk van aard en is op schrift gesteld.
Op de eis dat een besluit op schrift moet worden gesteld, geldt soms een uitzondering. Artikel 5:31
Awb stelt dat een spoedeisend geval ook zonder voorafgaande last (de schriftelijke beslissing) en zelfs
zonder besluit (bestuursdwang artikel 5:21 Awb) kan worden toegepast, maar dat het besluit zo
spoedig mogelijk daarna bekendgemaakt moet worden.
Op de eis dat een besluit gericht moet zijn op een rechtsgevolg geldt een aantal uitzonderingen
- Dit zien we allereest bij de afwijzing door het college van B&W van de gemeente Laagheiden
van het verzoek van de heer Staarman om een omgevingsvergunning voor zijn uitweg. Het
college van B&W (bestuursorgaan) heeft dit publiekrechtelijke besluit (beslissing) genomen
en het op schrift gesteld (zie achterin het boek). Het besluit houdt in dat het college de heer
Staarman niet het recht gunt om zijn uitrit te verbreden. De heer verkrijgt dus geen recht,
noch wordt hem een plicht opgelegd, zodat er feitelijk geen rechtsgevolg is.
- Artikel 1:3 lid 2 Awb: een beschikking. Dit artikel biedt een oplossing, het is namelijk een
beschikking, dat wil zeggen een besluit dat gericht is op een individueel geval. De afwijzing
van een aanvraag om een beschikking wordt door de wetgever ook als beschikking
aangemerkt en daarom is er, ondanks het rechtsgevolg ontbreekt, toch sprake van een
besluit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danishalunenborg28. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.