Samenvatting Cultuurgeschiedenis van de Lage Landen
37 views 5 purchases
Course
Cultuurgeschiedenis van de Lage Landen
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Dit is een samenvatting (combinatie van alle hoorcolleges, eigen notities en powerpoints) van het vak Cultuurgeschiedenis van de Lage Landen. Het gaat over de geschiedenis vanaf de Kelten tot aan de Franse Revolutie. Dit is een vak van Taal en Letterkunde aan de universiteit Antwerpen. Ik haalde 18...
Woensdag 28/09
Hof van Liere: vorstelijke woning (1516) in opdracht van Antwerpse
burgemeester Arnold van Liere.
Stijl = Brabantse gotiek (zoals kathedraal van Antwerpen) ~ gouden 16 e E
Bijnaam Prinsenhof (legende: Karel V zou er overnacht hebben)
Dood v. Liere → gekocht door stad Apen die het ter beschikking stelde voor
Engelse Natie → verlieten Apen door Spaanse Furie → Jezuïetenkostschool: eerst
op Jezuïetenplein (nu Conscienceplein), verhuist door plaatstekort naar hof van
Liere
1302 Guldensporenslag
Een belangrijke bijdrage tot de collectieve bewustwording van de
Guldensporenslag in Vlaanderen was door de roman De leeuw van
Vlaanderen (Conscience, 1838), die een geromantiseerd beeld van deze strijd
schetst.
“De man die zijn volk leerde lezen” was de eerste Nederlandstalige auteur met zo
veel succes bij de Vlaamse gemeenschap → nu gebruikt als gezicht door
Flamiganten
Bv. Schild en vrienden: Franstaligen konden dit niet uitspreken → zo weet je of je
met een Franse te maken had of niet
Boek Geschiedenis van de Nederlanden:
- Nieuwe cover: de overgave van Breda door Velasquez (Spaanse
hofschilder in opdracht van Filips IV)
Beeldt overwinning van Spanje af na maanden strijden gedurende 80-
jarige Oorlog: Nederlanders willen zich losmaken van Spanje
- Oude cover: Winterlandschap door Breugel
Beeldt kleine ijstijd af van 16e E met de gewone burger
De Lage Landen
De lage landen is een problematisch concept:
- geografisch vlak: laagvlakte gelegen aan de zee en doorsneden door grote
rivieren Schelde, Maas, Rijn.
⇒ huidige Benelux en Frans-Vlaanderen
- geen duidelijke landsgrenzen en geen politieke eenheid behalve onder
Karel V en Filips II (15e E – 1585 val van Apen) en tijdens Koning Willem I
(1815-1830) Verenigd Koninkrijk der Nederlanden)
, - vanaf 11e E gemeenschappelijke culturele kenmerken:
o economisch: vroege verstedelijking, belang van handel
o politiek-instutioneel: buffer tussen grootmachten
o sociaal en cultureel: vroege burgerlijke cultuur, visuele kunsten
o maar geen linguïstieke eenheid want andere talen
I. Een lange aanvangsperiode (tem 10e E)
1. Kelten, Romeinen en Germanen (tot 476)
A. Kelten
- oorsprong regio Oostenrijk
- 5e E vC. verspreiding over Europa
- beginnen ijzer te gebruiken ipv brons
- hunnebedden = grafmonument en ritueelplaats (archeologische vonst)
- Prille verstedelijking op oppida = verhoogd versterkte gebieden
bv. Kemmelberg W-Vlaanderen heeft hele gemeenschap geleefd 2500j
geleden + veel ijzer in de grond
Daar waar gemeenschappen samen komen, onstaat cultuur (zang, geloof,
architectuur…)
Keltische orale literatuur in Ierland later opgetekend
bv. oudste gedichtje Keltische kloosterpoëzie Adam en Eva in volkstaal
Toponiemen (=plaatsnamen) van Keltische oppida hebben vaak suffix bv.
BrightON
Migratie Germanen 2e E vC. → suffix “heim” = woonplaats bv. EdegEM
Vaak gaan volkeren van oost → west → zuid
B. Romeinen (58 vC. – 476)
Caesar was stichter van het keizerrijk na monarchie. Hij trok met zijn leger
noordwaards: De Bello Gallico = propaganda-instrument voor zich te laten
verheerlijken door de Romeinen thuis over de oorlogen tegen o.a. Nerviërs en
Eburonen.
Gallia verdeeld in 3 delen
- Belgica
- Aquitani } eigen taal, wetten en instellingen
- Celtae (= Galli)
Gallië = Frankrijk, Belgie, Nederland, Italie… maar gebied ten noorden van de
Rijn bleef altijd bewoond door Germanen + deden invasies op Romeinse
territorium
Belgae waren de dappersten omdat ze het verst verwijderd waren van
beschaving en naast de woeste Germanen leefden en er oorlog mee voerden.
Na opstand van Eburonen in 53 vC. (Ambiorix) nemen de Romeinen de volledige
streek over → rijksgrens is de Rijn
Lage Landen indeling in provincies met civitates:
- Belgica secunda (civitas met centrum Reims)
, - Germanica secunda (civitas met centrum Tongeren)
Gallo-Romeinen = periode van Romeinse bezetting in Gallia Belgia
Gallo-Romeinse cultuur
- Ruilhandel → geldeconomie (muntslag, belastingen, heirbanen)
- Gewoonterecht → geschreven recht
- Dorpscultuur → stadscultuur
- Orale cultuur → Latijnse schriftcultuur, opkomst literatuur in volkslatijn
- Civitates (bv. Aarlen, Tongeren) met levendige stadscultuur (theaters,
termen, winkels…)
- Eerste christelijke aanwezigheid: bisschop van Tongeren Servatius 4e E
eerste in Nederlanden
Edict van Milaan 313 nC. brengt einde aan christenvervolging in RR
C. Germanen
3-5 E nC. door klimaatverandering → volksverhuizingen
e
Hunnen trekken naar het westen → Germanen (=Saksen, Franken en Friezen)
worden verdreven naar RR
Heirbanen helpen volksverhuizingen van Germanen + konden Rijn oversteken
want bevroren
Val vh West Romeinse Rijk 476 nC. → Gallo-Romeinen vluchten zuidwaarts →
nieuwe taalgrens heirbaan Keulen-Boulogne
- Ten N taalgrens: Westnederfrankisch en Germaanse cultuur verdringt de
Gallo-Romeinse
Sommige Gallo-romeinse civitates blijven doorleven, bv. Tongeren.
, - Ten Z taalgrens: Gallo-Romeinse cultuur dominant, acculturatie van
Germaanse invallers
Integratie verschillende culturen (dialecten van vandaag laten sporen zien van
mengelmoes van bezetting)
Orale cultuur → amper teksten overgeleverd tot 11e E
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saricuypers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
