Samenvatting Verdiepend staats- en bestuursrecht (660133-M-6, cijfer: 7,9))
63 views 0 purchase
Course
Verdiepend staats- en bestuursrecht (660451B6)
Institution
Tilburg University (UVT)
Een samenvatting van alle verplichte literatuur en jurisprudentie van het vak Verdiepend staats- en bestuursrecht (-M-6) van de Master Rechtsgeleerdheid aan de Tilburg Universiteit. Het samenvatten heeft plaatsgevonden aan de hand van de sheets en aan de hand van hetgeen is besproken tijdens de wer...
Hoorcollege 1: Financieel bestuursrecht (I): Europese subsidies, staatssteun
en leidende beginselen
Hoorcollege 2: Financieel bestuursrecht (II): Terugvordering van subsidies.
Vertrouwensbeginsel. Evenredigheidsbeginsel
Tutorial 1: De rechtsstaat in Europa: rechtspraakanalyse en annotatie
Hoorcollege 3: De jurisdictie van de virtuele wereld
Hoorcollege 4: De digitalisering en automatisering van besluitvorming en
bestuurlijke kwetsbaarheid
Hoorcollege 5: Koninkrijksrecht vanuit verschillende perspectieven: een
kritische analyse
Hoorcollege 6: Grondrechten en vertrouwen in de overheid
Tutorial 2: Vrijheid van meningsuiting & digitale media: verhouding
publiek-privaat
Tutorial 3: De corona-wetgeving: wetgevingsanalyse en -vergelijking
Hoorcollege 7: Constitutionele toetsing in Nederland
Hoorcollege 8: Politieke partijen en representatie
,Hoorcollege 1: Financieel bestuursrecht (I): Europese subsidies, staatssteun
en leidende beginselen
prof. dr. Sofia Ranchordas
Thematiek – Financieel bestuursrecht I & II
Deze reeks van twee colleges over financieel bestuursrecht biedt een overzicht van de
belangrijkste aandachtspunten met betrekking tot Europese subsidies en de Europeanisering
van het nationale bestuursrecht. De interpretatie en toepassing van een aantal Unierechtelijke
rechtsbeginselen met name het legaliteits-, gelijkheids-, evenredigheids- en
vertrouwensbeginsel helpen ons beter te begrijpen hoe Europese subsidies worden toegekend,
uitgevoerd en teruggevorderd. Europese subsidies worden medegefinancierd door de
Nederlandse overheid.
Deze twee colleges zijn relevant vanuit academische en praktische perspectieven. Volgens een
recent rapport van de Rekenkamer (2022), zou ‘zonder Europese subsidies het bruto
bedrijfsinkomen van boeren in iets meer dan de helft van de onderzochte gevallen onder het
wettelijk minimumloon liggen, terwijl met de toegekende EU-subsidies dat aandeel daalt tot
ruim een derde’. Desalniettemin zijn de regels omtrent het aanvragen van subsidies complex
en de terugvordering van subsidies is vaak erg ondoorzichtig.
Dit eerste hoorcollege is een inleiding. Europese subsidies worden regelmatig ingezet om
allerlei projecten te betalen. Burgers vinden dat het geld dat in deze projecten wordt gestoken
doeltreffend en doelmatig moet worden gebruikt. In dit kader zijn zowel nationaal als Europees
bestuursrecht van toepassing. De beïnvloeding van het algemeen deel van het bestuursrecht
wordt eerst in kaart gebracht. Achtereenvolgens wordt onderscheid gemaakt tussen Europese
subsidies en staatssteun. In dit kader bespreken we de belangrijkste Unierechtelijke beginselen
voor het aanvragen en de implementatie van Europese subsidies. Het college gaat met name in
op het legaliteitsbeginsel, gelijkwaardigheid, doeltreffendheid en de relatie tussen
rechtsbeginselen en fundamentele rechten in de context van Europese subsidies. De tijdelijke
maatregelen omtrent covid-19 staatssteun worden ook hier besproken.
Leerdoelen
Na afloop van het hoorcollege:
- kunt een gemotiveerd onderscheid maken tussen EU-subsidies en staatssteun;
EU-subsidies komen ten laste van de EU-begroting en staatssteun ten laste van de nationale
staatskas. Hierdoor is in beginsel niet voldaan het criteria ‘met staatsmiddelen bekostigd’. Op het
moment dat echter de EU-subsidies gepaard gaan met cofinanciering (op basis van Europese
regelgeving mag het te subsidiëren project gemiddeld niet voor meer dan 50% met Europees geld
worden gefinancierd) en er sprake is van beoordelingsvrijheid bij het nationale bestuursorgaan, dan
vallen de EU-subsidies (inclusief cofinanciering) onder het staatssteunregime indien voldaan is aan de
overige vereisten van art. 107 VWEU. Wordt de EU-subsidie direct verleend aan een onderneming,
dan is er geen sprake van staatssteun.
- heeft u grondig juridische kennis over het Europese (bestuurs)recht en de invloed
daarvan op het Nederlandse bestuursrecht in het kader van subsidies.
Zo moet het nationale vertrouwensbeginsel in het kader van het terugvorderen van subsidies uitgelegd
worden in het licht van het Europese vertrouwensbeginsel (HvJ Agroferm).
,- bent u in staat om de belangrijkste EU-subsidies te identificeren en anderen adviseren
over hun aanvraag;
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling: economische verschillen tussen de Europese regio’s
verkleinen.
Europees Sociaal Fonds: bepaalde gebieden ontwikkelen op het gebied van werkgelegenheid, sociale
zaken, onderwijs en vaardigheden. Versterking economische en sociale samenhang in de EU
(duurzaamheid en re-integratie).
- kunt u in het kader van het financiële bestuursrecht de relevante Unierechtelijke
beginselen identificeren en hun betekenis voor het nationale bestuursrecht uitleggen;
Het legaliteitsbeginsel vereist dat het overheidshandelen een wettelijke grondslag heeft. Bij het
terugvorderen van EU-subsidies zal er aldus een wettelijk grondslag moeten zijn om gerechtvaardigd
de subsidie te kunnen terugvorderen. Bij gebrek aan een nationale grondslag, kan een grondslag in
een EU-verordening voldoende grondslag bieden voor de terugvordering (HvJ SOMVAO). Richtlijnen
hebben zowel een nationale als een Europese grondslag nodig en besluiten waarschijnlijk ook. EU-
verdragsbepalingen bieden voldoende grondslag op het moment dat deze duidelijk zijn en naar haar
aard en inhoud ook hiertoe strekken.
Het vertrouwensbeginsel brengt met zich mee dat onderneming in sommige gevallen gewettigd
vertrouwen ontlenen aan verklaringen, publicaties of handelingen van nationale bestuursorganen.
Het evenredigheidsbeginsel houdt in dat de terugvordering van subsidies niet onevenredig met zijn
met het te bereiken doel.
Wetgeving
- Artikel 107 VWEU
, Jurisprudentie
- Gerecht, T-425/04 RENV en T-444/04, Frankrijk en Orange vs. Europese
Commissie,
ECLI:EU:T:2015:450;
Onderwerp: Persberichten/uitlatingen zijn geen staatssteun (art. 107 VWEU)
Samenvatting/essentie
Orange ging bijna failliet. Door een serie persberichten van de Franse autoriteiten waarin
werd verklaard dat Frankrijk als grootste aandeelhouder indien nodig te hulp zou schieten,
verbeterden de ratings waardoor het bedrijf nieuwe obligaties kon uitgeven en het uiteindelijk
van het beloofde aandeelhoudersvoorschot geen gebruik hoefde te maken. Naar aanleiding
van klachten van concurrenten stelde de Commissie vast dat de persberichten en het
beloofde voorschot onverenigbare staatssteun vormden. Omdat het Hof zich niet in staat
achtte uitspraak te doen over, met name, de vraag of voldaan was aan het criterium van de
particuliere investeerder, werd de zaak naar het Gerecht terugverwezen. Het Gerecht diende
zich uit te spreken over de vraag of de persverklaringen van de Franse overheid, als steun
konden worden gezien in het licht van dit criterium. Dat er van een voordeel sprake was kon
moeilijk ontkend worden. Maar, aldus het Gerecht, er was niet voldaan aan de voorwaarde
dat het voordeel moet zijn bekostigd met staatsmiddelen, in de zin dat dit voordeel een
vermindering van de staatsfondsen impliceerde of op zijn minst een voldoende concreet
risico daarvoor. Op het moment dat de persverklaringen uitgingen was aan die voorwaarde
in ieder geval niet voldaan. Het enkele feit dat verklaringen van de overheid door de markt
kunnen worden opgevat als een aanwijzing van een vaste verbintenis van de overheid,
wettigt nog niet de conclusie dat die verklaringen schadelijke economische of juridische
consequenties kunnen hebben. De constatering dat er sprake is van steun, moet
gebaseerd zijn op objectieve vaststellingen en niet op de loutere perceptie van de
economische factoren. Dergelijke verklaringen hebben dus voor de betrokken lidstaat geen
juridische verplichtingen in het leven kunnen roepen om de betrokken onderneming
financieel te steunen. De beschikking van de Commissie werd daarom nietig verklaard. De
conclusie is dus dat alles wat aan het besluit tot daadwerkelijke steunverlening
voorafgaat, niet relevant is voor de beoordeling onder art. 107 VWEU.
- HvJEU, C-599/13, Somalische Vereniging Amsterdam en Omgeving (Somvao)
tegen Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, ECLI:EU:C:2014:2462
Zie ook literatuur voor een overzicht van de relevante jurisprudentie
Onderwerp
Verordening voldoende grondslag voor terugvordering (bij gebrek nationale grondslag).
Feiten
Naar (uitsluitend) Nederlands recht toe te passen criteria stonden aan de terugvordering van
de Europese subsidie in de weg. Volgens de Afdeling ontbrak daarom naar Nederlands recht
een wettelijke basis voor de terugvordering (legaliteitsbeginsel). Daarom wierp de Afdeling
de vraag op of ‘de nationale autoriteiten’ de bevoegdheid tot terugvordering rechtstreeks
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sturecht. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.16. You're not tied to anything after your purchase.
