Sociologie: sociale zekerheid
Deel 1: inleiding in de Belgische sociale zekerheid
1. Historisch perspectief
Bismarck (1862-1890) Beveridge (20ste)
Verzekerde Al wie een contributie betaald aan Burgerschap: alle burgers worden
de kas van de sociale bijdragen beschermd → wat zou je in het
→ staat vaak gelinkt aan het Bismarckiaanse systeem doen met
arbeidscontract mensen die niet werken?
(Mensen die werken worden = universele bescherming
verzekerd)
Verzekeraar Professionele opbouw De overheid
• Werknemersstelsel
• Zelfstandige stelsel
• Overheidspersoneel
• Specifieke stelsels
Financiering Werkgevers en Uniforme premies, algemene
werknemersbijdragen op de lonen belastingen (zoals bijvoorbeeld de
personenbelastingen)
Uitkeringen Loongerelateerd → percentage van Uniforme uitkeringen → flat rate,
het verloren loon dikwijls afhankelijk van het
Doel: vervanging verworven gezinsinkomen
levenstandaard Doel:
minimuminkomensbescherming
Rol sociale Beperkt → dient als laatste Zeer groot
bijstand vangnet
Zie ppt indien onduidelijk
1
,19 de eeuw sociale kwestie van de Industriële Revolutie – Oude sociale kwestie
(link met film Deans)
→ Miserie van het fabrieksproletariaat
• De werkomstandigheden in de fabrieken waren gevaarlijk → vele ongelukken op het
werk → arbeidsongevallen/beroepsziektes niet verzekerd (Veel kinderarbeid)
• Beroepsziektes niet verzekerd (bv stoflong van mijnwerkers) In ons SZ-stelsel recht
op loon bescherming . Fabrieksproletariaat → geen beschermen op en buiten de
werkvloer. Ziek, ongeval, te oud, ontslag geen enkele zekerheid.
• Geen zekerheid op werk → koos wie vandaag mocht werken en wie niet → koos de
sterksten
• Sociale zekerheid stap per stap ontwikkeld
De oudste tak van de SZ zijn de arbeidsongevallen (1903) en arbeidspensioenen
(1985)
28 december 1944 belangrijke wet gestemd → Pact sociale solidariteit
In bezet België is ook een blauwdruk uitgewerkt voor een sociaal zekerheidssysteem.
Sociale bijstand
→ Stelsel dat optreed als alle andere dingen uitgeput zijn. (laatste vangnet)
Men zag dat bij de SZ-verzekering in 1974 dat er een belangrijke rancune was binnen de
sociale verzekeringen. Er waren mensen die ondanks alles toch in de armoede zouden
terecht komen. Zorgen voor een bestaansminimum in 2002 werd dit de wet op leefloon.
2. Onderscheid sociale verzekeringen versus sociale bijstand
Wat is nu sociale zekerheid?
→ er zijn 2 grote luiken
• Sociale verzekeringen ( bescherming in continentale welvaartstaten (kern van SZ))
• Sociale bijstand (laatste vangnet, voor mensen die door de mazen van het sociale
zekerheidsvangnet vallen)
2
, 3. Kenmerken van sociale verzekeringen
3.1. Bieden een inkomen bij het zich voordoen van een erkend sociaal risico
• Verlies van arbeidsinkomen → garanderen van een inkomen (kern van sociale risico)
o Ouderdom → pensioenverzekering (rustpensioenen)
o Arbeidsongeschiktheid
▪ Niet beroepsgebonden: ziekte en invaliditeitsverzekering:
» Primaire ziekteverzekering in eerste jaar
» Invaliditeitsuitkering als je langer dan een jaar uit bent en
ziekte wordt vastgesteld door geneesheer
▪ Wel beroepsgebonden: arbeidsongevallen en beroepsziekten (zoals de
mijnlongen van vroeger)
o Bij werkloosheid: werkloosheidsverzekering (moet bij ongewilde
werkloosheid zijn)
• Bij verlies van de persoon die voor het levensonderhoud van het gezin staat (de
kostwinner) = pensioenverzekering & overlevingspensioen.
• Reduceren van welbepaalde kosten: kinderen, geneeskundige verzorging.
Een sociaal risico is een toestand waarin een individu zich bevindt, en waarbij men vindt dat
deze toestand die niet oke is. En valt onder de collectieve verantwoordelijkheid/
Het moet ook buiten de wil van een persoon zijn. Situatie waaraan een individu niet kan
doen.
Sociale risico’s evolueren mee met de tijd, zijn veranderlijk
- Er kunnen nieuwe risico’s ontstaan
- Bestaande risico’s kunnen verdwijnen (zie volgende dia)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margaux_christiaen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.26. You're not tied to anything after your purchase.