Hierbij een samenvatting over de historische context 'De Verlichting' voor geschiedenis. Is examenstof voor het VWO maar wordt ook op de Havo behandeld.
● Vanaf 1650 Wetenschappelijke revolutie (vooral natuur/Beta)
● Vanaf 1700 kenmerkend aspect 27 (=verlichting)
● Absolutisme is ook in die tijd (vorsten willen alle macht)
● Amerikaanse Revolutie (1776)
● Na de Franse Revolutie wordt het absolutisme even stop gezet (1789)
○ Bij Franse Revolutie werd Trias Politica gerealiseerd
○ Volk gaat regeren
● 1799 Napoleon
● 1815 Wordt Napoleon verslagen bij de Slag bij Waterloo
● Restauratie nadat Napoleon verslagen is (1815-1830)
● Volk accepteert deze restauratie niet
● In 19e eeuw politieke stromingen
○ Confessionnalisme, nationalisme, libéralisme
● Lodewijk XIV 1643 - 1661- 17..
● Hij laat Paleis van Versaille bouwen
● Adel sliep een half jaar per jaar in het Paleis van Versaille zodat ze weg zijn uit hun
eigen gebied en het daar niet kunnen regeren.
● Absolutisme: een regeringssysteem waarbij de macht van de koning niet wordt
beperkt door een grondwet.
○ Koning beroept zich op het: ‘droit divin’ (het door god gegeven recht om te
regeren)
● De macht van de adel en steden werd beperkt zodat alle macht bij de koning kwam
● Staten Generaal werd niet meer bij elkaar geroepen
● Groot ambtenarenapparaat dat de opdrachten van de koning uitvoert (belasting
innen, rechtspraak, landbouw)
○ Want de ambtenaren waren afhankelijk van de koning en de adel niet
● De koning gaat het leger hervormen, zodat ‘ie daar ook macht over heeft
● Einde van de godsdienstvrijheid
○ Om conflicten te voorkomen
● Centralisatie van kunst en wetenschap: er kwamen Koninklijke academiën
● Rousseau: als je geboren wordt krijg je rechten van de ‘natuur’ (=Natuurrechten)
○ Bv. recht op leven, recht op vrijheid en recht op bezit
● Standenmaatschappij was voor ancien regime
● Onafhankelijksoorlog 1776 -1783
● De Burgeroorlog 1861 - 1865, noordelijkes taten winnen (union states)
● Franse Revolutie 1789 (Frankrijk)
, Tijdlijn Franse Revolutie
● 1700-1800 verlichting
● 1789-1799 Franse revolutie → ancien régime -- absolutisme
● 1800-1815 Napoleon aan de macht → tot slag van Waterloo
● 1814/1815 Congres van Wenen
● Na 1815 Restauratie → terug naar periode voor Franse Revolutie → volk vindt dit
niet fijn
● 1830 -1848 Reductie jaren
● 1848 Grondwet van Thorbecke
○ Want Willem … was bang voor het volk n.a.v. wat er met Lodewijk was
gebeurt
● Kiesrecht voor alleen de rijke: censuskiesrecht
Socialisme
● Betekenis: sociaal
● Uitgangspunt:
○ Opkomen voor de onderdrukten (arbeiders)
○ Gelijkheid
○ Omverwerping van het kapitalisme (economisch systeem gericht op winst
maken)
○ Internationale solidariteit (proletariërs aller landen, verenigt U’)
■ Proletariër: kinder bezitter
● Ontstaan:
○ tijdens de industriële revolutie
■ Veel fabrieksarbeiders met slechte loon, slechte leef- en
arbeidsomstandigheden, gevaarlijk werk, kinderarbeid
● Eigenaren: zijn rijk
○ Hebben de opbrengst van de productiemiddelen (fabrieken, machines,
grondstoffen, kapitaal)
● Een aantal denkers in de 19e eeuw vonden dat:
○ Het anders moest
○ Er een nieuw/eerlijker systeem moest komen
● Karl Marx 1818-1883 (Duitse jood)
● Marx
○ In de geschiedenis is er altijd sprake geweest tussen de heersende klasse en
de onderdrukte klasse
■ Klasse hoort bij deze stroming!
● Oudheid: Patriciërs > proletariërs
● Middeleeuwen: Adel > horigen
● 19e eeuw: Bourgeoisie > proletariërs
●
○ Marx noemt dit de klassenstrijd
○ Als gevolg van de steeds slechter wordende leefomstandigheden van het
proletariaat (arbeiders) zal de onderdrukte klasse op één moment de revolutie
uitvoeren. (Verehlendung)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller baukjejansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.