In Nederland is het op VWO verplicht om oude literatuur te lezen, een van de boeken die ik heb gelezen is Warenar. Hiervan heb ik een samenvatting gemaakt, zelf heb ik deze gebruikt voor de opdrachten die ik bij het boek moest maken, maar ook voor de toets die ik over Warenar had. Hopelijk heb jij ...
Samenvatting proloog Warenar: (weektaak)
In eind september 1617 werd aan de Keizersgracht in Amsterdam de Eerste Nederduitse Academie
geopend. Het werd opgericht door de arts en schrijver Coster, hij was voordat hij deze academie
oprichtte lid van de rederijkerskamer, De eglentier. Dat deed hij samen met zijn vrienden Hooft en
Bredero, ze kregen alleen niet genoeg ruimte voor hun ideeën dus zijn ze daar weggegaan om het
toneel en onderwijs in Amsterdam te verbeteren. De Academie was een school voor hoger
onderwijs, er konden veel vakken gevolgd worden, wel alleen door mannen. De lessen waren in het
Nederlands niet in het Latijn, dus er was ook geen vooropleiding op de Latijnse school (nu
gymnasium) nodig. Het Amsterdamse stadsbestuur had toestemming voor deze school gegeven op
voorwaarde dat een deel van de winst naar goede doelen ging.
Artistieke burgers
De rederijkerskamers bestonden als sinds de vijftiende eeuw, het waren literaire
amateurverenigingen voor mannen met veel geld. De rederijkers schreven gedichten en
toneelstukken voor hun eigen kring. Er werden regelmatig wedstrijden georganiseerd met andere
steden en dorpen. In Amsterdam waren twee kamers, De eglentier (de Oude Kamer) en Het Wit
Lavendel (De witte lavendelbloem). In de eerste kamer zaten vooral veel geboren en getogen
Amsterdammers, in de tweede kamer zaten vooral vluchtelingen vanuit het zuiden van de
Nederlanden wat door Spanjaarden bezet was. Hun afkomst uit het zuiden zorgde voor de bijnaam,
De Brabantse kamer. De rederijkers speelden op feestdagen, tijdens kermis of op verzoek van de
lokale overheid.
In 1612 kon iedereen naar de toneelstukken komen voor een stoter (€3,75), vooral de eglentier had
veel bezoekers. Ze brachten tussen juli 1615 en april 1616 al meer dan 60.000 euro op.
In 1618 was prins Maurits in de herberg van het Prinsenhof, de eglentier en Het wit lavendel traden
beide op. De Academie had geen zin om mee te doen, ze kregen kritiek en regelden toch een
botenoptocht. Daarop werden de zeven gewesten van de Republiek uitgebeeld.
De twee openingsdagen van de Academie zorgde voor een duidelijk beeld van hun bedoelingen, de
eerste middag werd een tragedie opgevoerd over de moord op Willem van Oranje (bekend door de
Opstand tegen Spanje). De tweede middag werd een komedie opgevoerd; Warenar, een blijspel
geschreven door Hooft in 1616.
In de proloog van Warenar wordt beschreven hoe Mildheid en Gierigheid allebei de baas willen
spelen in een Amsterdams huis. Ze zijn geen echte mensen maar personificaties. Mildheid verbeeld
een vrouw met royale goedgevigheid, Gierigheid verbeeld een gierige vrouw. Warenar is een gek en
leeft heel zuinig terwijl hij heel veel geld heeft. Het probleem is dat Klaartje, de dochter van Warenar,
ongehuwd zwanger is. Dit proloog zorgt voor vragen, hoe zal het aflopen? Dat was exact de
bedoeling van Hooft. Hooft heeft het decor en personages zo gemaakt dat het publiek zichzelf erin
kan herkennen. Hun visie was afkomstig uit het humanisme, ze dachten dat iedereen er baat zou
hebben als iedereen zijn verantwoordelijkheden kende en wist wat hij moest doen thuis en in het
openbare leven. De toneelstukken van Hooft waren heel moeilijk toen bleek dat de toneelspelers van
de rederijkerskamers de teksten niet konden onthouden. Er ontstond en ruzie waarna Hooft, Bredero
en Coster de Academie oprichtte. Het humanisme kreeg rond 1500 in de vroegmoderne tijd een
grote invloed, in Italië was dit al rond 1400 gebeurd. Daar waren nieuwe bewegingen in wetenschap
en kunst ontstaan; de renaissance. Deze veranderingen kwamen ook in de Nederlanden rond 1600,
eerst in de muziek en poëzie. De renaissance duurde in de Nederlanden ongeveer tot 1670. In de
vroegmoderne tijd waren ook andere stromingen: het classicisme, de barak en de verlichting.
, De drie rebellen
Pieter Corneliszoon Hooft was de veelzijdigste van de drie oprichters van de Academie. Hij was zoon
van een zakenman en burgemeester, tussen 1598 en 1601 maakte hij een grand tour door Europa.
Hij studeerde rechten in Leiden en werd drost van Muiden, in zijn vrije tijd maakte hij literatuur. Zijn
werken werden een voorbeeld voor andere Nederlandse schrijvers. Tragedies en komedies bevatten
veel levenslessen. Het is niet duidelijk wie Warenar geschreven heeft, toch complimenteerde andere
schrijvers Hooft voor zijn werk. Later stond Hooft vaak op het titelblad, soms stond Samuel Coster
daar ook bij. Hooft en Coster hebben wel vaker samengewerkt dus dit was niet gek. Samuel Coster
was een van de financiers van de Academie, Coster schreef voornamelijk tragedies voor de
Academie. In 1622 werd de Academie verplicht om de poorten te sluiten, Coster verkocht alles. Het
gebouw werd toen verhuurd aan de Brabantse kamer. De derde oprichter, Gerbrand Adriaanszoon
Bredero was toen al overleden. Hij was de enige van de drie oprichters die niet naar de Latijnse
school en universiteit ging. Bredero schreef veel poëzie en komedies. Hij schreef voornamelijk
kluchten, hij heeft ook twee langere komedies geschreven: Moortje en Spaanse Brabander. Er is ook
een kans dat Bredero mee heeft geholpen aan het schrijven van Warenar, dit is niet zeker.
Samenvatting theorie 1e bedrijf Warenar: (weektaak)
Het toneelstuk Warenar wordt afgespeeld in Amsterdam. Een stad die de laatste jaren hard is
gegroeid en dat vooral te danken heeft aan oorlog. In 1568 brak in de Nederlanden (wat nu de
huidige Benelux is) een opstand uit tegen koning Philips II van Spanje. De opstandelingen stonden
onder leiding van Willem Van Oranje. En later zijn zoon, Maurits. Die werd weer opgevolgd door
Frederik Hendrik die vlak voor de vrede van munster stierf. In de tijd van Willem en Maurits richtten
de 7 gewesten ‘de republiek der zeven verenigden Nederlanden’ op. Waarbij de macht niet bij een
koning, maar bij ‘de Staten-Generaal’ lag. Handelaren in de republiek probeerde te handelen in
gebieden waar weinig Europese concurrentie was. De WIC was daarbij heel belangrijk. Amsterdam
werd hierdoor het belangrijkste handelscentrum van de wereld. Hierdoor werd de 17 e eeuw ook wel
de gouden eeuw genoemd. De rijkdom nam toe, zeker toen er een wapenstilstand kwam in de oorlog
met de Spanjaarden, het 12-jarig bestand. Ondertussen veranderen ook ideeën over de mens door
invloed van het humanisme, tot welke sociale groep je hoorde en het verantwoordelijkheid nemen
voor je gedrag.
Warenar woont midden in Amsterdam, in de Nes, vlak bij de Dam. Dat was in 1617 al een druk plein.
Het lag vlak bij de haven en alle kooplieden kwamen er. Alle belangrijke gebouwen stonden daar ook
in de buurt: de beurs, de wisselbank en de Waag. De meeste goederen werden verhandeld in de
Beurs. Die kreeg later ook een apart gebouw voor de graanhandel. De wisselbank fungeerde als
wisselkantoor, taxeerde alle soorten geld en haalde ondeugende munten uit de omloop. Ook kon je
er geld op een rekening zetten of overmaken. De bank stond bekend als zeer betrouwbaar, wat het
handelsklimaat zeer ten goede deed.
Trouwen op de pui
Eigenlijk was het de bedoeling dat elk huwelijk op de Pui werd gesloten. Voor alle niet-Calvinisten
was dit verplicht. Alleen voor de Calvinisten was het niet verplicht. Zij waren de belangrijkste groep.
Een huwelijk van hun groep werd officieel erkend door de staat. Ze bedachten ook scheidingsregels,
die waren heel streng. Alleen bij bewezen overspel of kwaadwillige verlating door een partner kon
een scheiding plaatsvinden. Alleen de onschuldige partij had het recht om te kunnen hertrouwen.
Trouwen gebeurde niet zomaar. De leeftijd moest ongeveer gelijk zijn. Ook moesten mensen van
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller djoekeseverijnen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.61. You're not tied to anything after your purchase.
