Samenvatting thema 1: grondrechten bescherming en de nationale rechtsorde
6 views 0 purchase
Module
Grondrechten (620225B6)
Institution
Tilburg University (UVT)
Book
Hoofdstukken grondrechten
Behandelde onderwerpen:
- Grondrechten algemeen
- Dragers van grondrechten
- Drie generaties van grondrechten
- Onderscheid tussen sociale en klassieke grondrechten
- Werkingssfeer van grondrechten
- Bronnen van grondrechten
- In welke gevallen kan de rechter een grondrecht beschermen?
- ...
Hoofdstukken 1, 2, 3 en paragrafen 4.1-4.3, 4.3.2, 4.5
June 22, 2023
5
2020/2021
Summary
Subjects
grondrechten
harmonisatiewet
hr 14 april 1989
ecsr 27 oktober 2009
pastafarisme
abrvs 15 augustus 2018
dragers
dragers van grondrechten
discriminatieverbod
dcinederland
allen die zich in nederland be
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Tilburg University (UVT)
Rechtsgeleerdheid
Grondrechten (620225B6)
All documents for this subject (38)
Seller
Follow
joyce_vd_brink
Content preview
Thema 1 – grondrechten: grondrechtenbescherming en de nationale
rechtsorde (HC)
Literatuur:
- A.J. Nieuwenhuis e.a., Hoofdstukken Grondrechten, Ars Aequi Libri: Nijmegen 2017, hoofdstukken
1, 2, 3 en paragrafen 4.1-4.3, 4.3.2, ,4.5.
- A.D. Belinfante e.a., Beginselen van het Nederlandse staatsrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2015, p.
215-218 (opgenomen in de reader).
Jurisprudentie:
- HR 14 april 1989 (Harmonisatiewet);
- ECSR 27 oktober 2009 (DCI/Nederland);
- ABRvS 15 augustus 2018 (Pastafarisme).
Grondrechten algemeen
Wij spreken van grondrechten als verzamelterm: grondrechten, mensenrechten en fundamentele
rechten.
Het zijn fundamentele normen die de strekking hebben het individu persoonlijke vrijheid en een
menswaardig bestaan te verzekeren en die met name de handelingsvrijheid van de overheid
beperken.
Dragers van grondrechten
Niet elk grondrecht komt eenieder toe:
Art. 1 Gw (Discriminatieverbod): ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen
gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras,
geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Art. 3 Gw: ‘Alle Nederlanders zijn op gelijke voet in openbare dienst benoembaar. NLe
nationaliteit.
Art. 12 EVRM: ‘Mannen en vrouwen van huwbare leeftijd hebben het recht te huwen en een gezin
te stichten volgens de nationale wetten die de uitoefening van dit recht beheersen.’
Meerderjarigen hebben dit recht.
Art. 12 lid 2 IVBPR: ‘Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het eigen land, te
verlaten.’ Komt wel eenieder toe.
Ook privaatrechtelijke rechtspersonen kunnen grondrechtdragers zijn, dus hoeft niet altijd een
individu te zijn.
Een dier heeft geen grondrechten zoals een mens
Een dier kunnen wij niet aanspreken op plichten en daarom niet vol om rechten aan dieren toe te
kennen. Art. 13 VWEU: ‘Bij het formuleren en uitvoeren van het beleid van de Unie (…), houden de
Unie en de lidstaten ten volle rekening met hetgeen vereist is voor het welzijn van dieren als wezens
met gevoel, onder eerbiediging van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen en gebruiken van
de lidstaten met betrekking tot met name godsdienstige riten, culturele tradities en regionaal
erfgoed.’
Drie ‘generaties’ van grondrechten:
1. Klassieke rechten
Negatieve verplichting voor overheid. Vooral art. 1-18 Gw. Ook bijv. art. 11 EVRM: vrijheid
van meningsuiting. Overheid mag zich niet inmengen/beperken. Je vindt klassieke rechten in
EVRM, IVBPR en Gw.
, 2. Sociale rechten
Positieve verplichting: overheidsoptreden wordt verlangd. Vooral art. 19 - 23 Gw. Zie verder
ook ESH, IVESCR. Art. 20 Gw: bestaanszekerheid als burger veiligstellen.
3. ‘Solidarity rights’
Ook wel groepsrechten genoemd. Zelfbeschikkingsrecht volkeren, recht op ontwikkeling, recht op
cultuur en identiteit (inheemse) volkeren. Niet zozeer toekomen aan individu, maar als groep en
gericht op toekomst.
Onderscheid sociaal en klassiek:
Kiesrecht, art. 4 Gw: overheid mag zich niet bemoeien met dit grondrecht, maar overheid moet het
wel mogelijk maken dat jij kan kiezen en er stembussen zijn etc.
Sociale rechten: schoon leefmilieu, maar overheid moet ook afblijven: niet milieu vuil maken.
Dus, onderscheid afblijven en enerzijds optreden: is niet waterdicht.
Sinds democratische rechtsstaat kwamen klassieke grondrechten in ontwikkeling en kwamen er
sociale grondrechten bij. Vooral sinds WO2 zijn internationale grondrechten opkomend: EVRM en
IVBPR. 5 beginselen van democratie:
1) democratie
2) legaliteitsbeginsel
3) machtenscheiding
4) grondrechten
5) rechtelijke controle
Werkingssfeer van grondrechten
- Verticaal: ‘ten opzichte van de overheid’ (meestal klassieke grondrechten)
- Horizontaal: ‘ten opzichte van derden’ (‘derdenwerking’, burger tegen burger)`
Bronnen van grondrechten
Nationale juridische bronnen
- Grondwet, hoofdstuk 1 (en artikel 114)
-nadere uitwerking van grondrechten in wetgeving, bijv. Algemene wet gelijke behandeling
Europese Unie juridische bronnen
- EU-Handvest/algemene beginselen van EU-recht. Alle LS van EU gebonden aan Handvest en
HvJ controleert of LS hieraan houden.
Internationale juridische bronnen
- EVRM: tot stand gekomen binnen raad van EU. Staten die lid zijn van RvEU zijn partij bij
EVRM. RvEU behoort tot internationale rechtsorde. RvEU is iets anders dan de EU. Alle
landen die lid zijn van de EU, zijn lid van de RvEU. Niet alle landen die lid zijn van de RvEU,
zijn lid van de Europese Unie.
- IVBPR (VN)
- IVESCR (VN)
-andere verdragen, waaronder die inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie, de
bescherming van de rechten van het kind resp. van gehandicapten en tegen foltering
In welke gevallen kan de rechter een grondrecht beschermen?
- vraag naar de ‘interpretatie’ van de ‘reikwijdte’ (oftewel: ‘werking’, ‘toepasselijkheid’) van een
grondrecht.
Als we het hebben over vrijheid van meningsuiting: wat is de mening om beschermd te kunnen
worden? Rechter zal eerst vragen of grondrecht daadwerkelijk van toepassing is. Bijv. wat wordt er
verstaan onder godsdienst, voordat überhaupt sprake is van een inmenging: Pastafarisme:
Zij wilde met vergiet op hoofd op pasfoto. Soms mag je religieuze symbolen dragen bij pasfoto als je
diegene nog kan herkennen. Ze kreeg hier geen toestemming voor. RvS: Het is niet toegestaan. We
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joyce_vd_brink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.83. You're not tied to anything after your purchase.
