Vergelijkbaarheid: behoort net als ons rechtstelsel tot de westerse rechtsstelsels (Germaans)
Invloed:
- Op Centraal-Europa na val van communisme
- Op Spanje en Portugal na de val van hun dictaturen
- Van Bürgerliches Gesetzbuch op burgerlijk recht in Zwitserland, Italië, Nederland,
Turkije, Griekenland, Japan, China en Brazilië
Groot belang in de EU, zeker na Brexit
- Meest gesproken moedertaal in EU
- Vierde grootste economie ter wereld
- Weegt sterk op beslissingen in de EU
o 96 van de 705 leden Europees Parlement
o Grootste aantal EU-ambtenaren wat de Duitse juristen denken heeft
invloed op EU-recht
- Modern rechtssysteem
- Rechtsleer van hoog niveau
- Boeiende juridische discussies
I. Historische Context
Voor 962:
- Karel de Grote herenigd Frankische Rijk
- Karel de Grote = keizer
- Verdrag van Verdun: verdeling van het Rijk onder de 3 zonen + ontstaan Oost-
Frankische Rijk (= begin van het ontstaan van Duitsland)
962-1806: eerste Keizerrijk
- 962: Otto laat zich door paus tot keizer kronen ontstaan van het Heilig Roomse
Rijk
o Keizer presenteert het rijk als voortzetting van het Romeinse Rijk
o De macht van de keizer komt rechtstreeks van God
- Versnippering: Keizerrijk losse verzameling van onafhankelijke staten, koninkrijken en
steden, die vaak eigen gewoonterecht en rechterlijke organisatie hadden
- Ministaten verzelfstandigen + interne oorlogen
o 1648 Vrede van Westfalen: einde van de godsdienstoorlogen + interne
gebieden krijgen veel onafhankelijkheid
o Voltaire: “Dit rijk is noch Heilig, noch Rooms, noch een Rijk, …”
- Geen echt centraal gezag tot 19e eeuw
o Fr en D evolueren tegenovergesteld
Fr: eerst zwakke koningen, geleidelijke uitbreiding en versterking
vanuit Parijs
, D: centraal gezag van de keizer, maar geleidelijk verzwakking en
verbrokkeling en het gezag van de keizer wordt meer gezien als
symbolisch
- Grote invloed van het Romeins recht
o Psychologisch: Heilig Roomse Rijk ziet zichzelf als de opvolger van het
Romeinse Rijk
o Organisch: zwak centraal gezag geen omvattend Duits gewoonterecht +
grote versnippering maakt toepassing van lokale gewoonterecht onwerkbaar
Romeins is systematisch en biedt meer rechtszekerheid
o Vergelijking met Frankrijk: pays de droit coutumier (noorden) + pays de droit
écrit (zuiden), grote invloed van het Parlement de Paris en gevolgd door een
eerste codificatie door de Franse koningen en Napoleon
- 1806: Napoleon dwingt keizer Franz II om de keizerstroon neer te leggen en het
Heilig Roomse Rijk ontbonden te verklaren zorgt voor nog meer versnippering
1806-1871: politieke instabiliteit
- Ministaten verzamelen zich in verschillende en wisselende statenbonden en
allianties, die slechts kort bestaan
o Creatie van een Duits keizerrijk met Frankfurtverfassung als eerste moderne
grondwet MAAR faalt
- Ontstaan Deutscher Bund met 2 sterkste spelers: Oostenrijk en Pruisen
o 1866: O-P oorlog: P wint
Ontbinding DB
Creatie Nord DB met Pruisen aan het hoofd
o 1870: Duits-Frans oorlog: Nord DB wint creatie van derde Republiek in
Frankrijk
1871-1918: Tweede Keizerrijk
- 1871: Otto von Bismarck (kanselier van Pruisen) creëert een nieuw Duits Keizerrijk
o Zuidelijke staten vervoegen de Nord DB terwijl Oostenrijk een apart keizerrijk
wordt
o Duitse eenmaking: federale staat (Bund) met deelstaten grote rol voor
centraal gezag
o Wilhelm I wordt keizer
o Bismarck hoofd van de regering: conservatief, autoritair en militair + enkel
verantwoording verschuldigd aan de keizer, niet aan het parlement
- Eenmaking van het recht (codificaties)
o 1900: Bürgerlichs Geseztsbuch
o Basis: gerecipieerde Romeinse recht
o Professorenrecht: ontwikkeld aan universiteiten, op basis van abstracte
concepten en coherente systematiek, niet op basis van praktijkervaring zoals
in Frankrijk
- Voorrang van Duitse centraal recht op het lokale recht
o Bundesrecht bricht Landsrecht
- 1918: nederlaag in WOI
- Einde Duitse Keizerrijk
,1918-1933: Weimarrepubliek
- Democratisch
- Parlementair
- Federaal met grondrechten
- Rechtstreeks verkozen president en kanselier die verantwoordelijk is ten opzichte
van parlement
- Economisch moeilijk: herstelbetalingen, hyperinflatie, hoge werkloosheid, …
- Politieke instabiliteit: mislukte coups, val van regeringen
- Stabiliteit in 20s
- Einde stabiliteit bij de Grote Depressie van 1929
- 1932: Nazi’s behalen 37% in verkiezingen van de Reichstag en worden grootse partij
- 1933: Hitler benoemd tot kanselier door president Hindenburg met steun van een
coalitie van rechtse partijen
o Reichstag stemt wet die de WM overdraagt aan de UM olv Hitler zelfs om
wetten aan te nemen strijdig met de grondwet
o Hitler schaft oppositiepartijen af en politieke tegenstanders worden vermoord
1933-1945: Nazi-Duitsland
- Na dood van president Hindenburg in 1934 worden de functie van president en
kanselier samengevoegd Führer und Reichskanzler
- In een referendum stemt 89% voor Hitler als Führer totale dictatuur
- Geen grondrechten: recht en rechtspraak als instrument van nazi-ideologie
o Nuremberg wetten ontnemen rechten aan Joden
o Concentratiekampen
- 1939-1945: WOII
1945-1989: Naoorlogse periode
- Duits grondgebied komt onder toezicht en bestuur van de geallieerden
- Opdeling in Franse, Engelse, Amerikaanse en Russische zone
- 1949: onstaan 2 onafhankelijke deelstaten
, o Westen: Bundesrepublik Deutschland (BRD)
Fusie van Franse, Engelse en Amerikaanse zones
West-Berlijn is westers, maar geen officieel deel van de BRD
Bonn is de tijdelijke hoofdstad van BRD
Saarland is Frans protectoraat, komt pas in 1957 bij BRD
o Oosten: Deutsche Demokratische Republik (DDR)
Oost-Berlijn is de hoofdstad
o Grondwet van BRD: Grundgesetz en geen Verfassung
o Doelstelling van een verenigd Duitsland wordt in de Grondwet geschreven
o Blijvende invloed van nazi-periode op het recht grondwet bevat sterke
grendels tegen fascisme en sterke bescherming van grondrechten
1989: Duitse hereniging
- 1989: protesten en val van Berlijnse muur
- 1990: herenigd Duitsland
o Vertrag über Schaffung einer Währungs-, Wirtschaft- und Sozialunion
zwischen der Bundesrepublik Deutschland un der Deutschen Demokratischen
Republik
Oprichting van economische en monetaire unie tussen Oost- en West-
Duitsland ter voorbereiding van hereniging
Invoering sociale markteconomie en Duitse markt in DDR: afschaffing
douanecontroles
o Vertrag über die abschliessende Regelung in Bezug auf Deutschland
Verdrag tss de voormalige geallieerden en de BRD en DDR (Zwei plus
Vier Vertrag)
Stelt de eenmaking en nieuwe grenzen van Duitsland vast en doet de
aanspraken van de geallieerden vervallen
BRD wordt volledig soeverein
o Vertrag zwischen der BDR und DDR über die Herstellung der Einheit
Deutschlands (Einigungsvertrag)
Oost-Duitse Länder treden toe tot de BRD
Oost- en West-Berlijn worden herenigd en Berlijn wordt de hoofdstad
van het herenigde Duitsland
Artikel (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/01/31/heeft-het-westen-beloftes-aan-rusland-
over-de-uitbreiding-van-de )
Russen claimen dat het westen de Russen misleid heeft en beloftes zou hebben gedaan
tijdens de onderhandelingen van het twei plus vier vertrag dat NATO niet zou worden
uitgebreid naar het oosten van Duitsland (wat uiteindelijk wel is gebeurd)
Slechts een mondelinge belofte die niet opgenomen is in het verdrag
Artikel (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/02/27/1-jaar-na-de-zeitenwende-van-duitse-
kanselier-scholz/ )
Beleid van Duitsland was om niet te veel in defensie te investeren. Dat verandert na de
invasie van Rusland in Oekraïne. D gaat meer investeren in defensie en wapens leveren aan
Oe.
Vertrag über die abschliessende Regelung in Bezug auf Deutschland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller helenwittesaele1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.81. You're not tied to anything after your purchase.