Summary
Samenvatting Fundamentele pragmatiek 3
- Course
- Institution
Samenvatting van studietekst Fundamentele Pragmatiek 3.
[Show more]
1 review
By: ae95 • 7 year ago
Seller
FollowJoyceeeee876
Reviews received
Content preview
Samenvatting studietekst 3 – Fundamentele pragmatiek 3De functionaliteit van taal
Taaluitingen hebben een functie: ze worden niet zomaar gedaan, maar hebben een (communicatieve)
bedoeling. Austin – Illocutionaire strekking: deze functie is onlosmakelijk verbonden met het
handelingskarakter van taalgebruik. Iets zeggen of schrijven staat in de meeste gevallen gelijk aan het
uitvoeren van een communicatieve handeling.
Karl Bühler onderscheid drie componenten van taalgebruikssituaties:
Darstellung: uiting heeft in hoofdzaak de functie om een toestand in de wereld te beschrijven.
Appell: uiting is vooral bedoeld om te gelden als een beroep op de hoorder.
Ausdruck: de spreker gebruikt de taal om iets over zichzelf uit te drukken.
Deze functies sluiten elkaar niet uit, vaak zijn meerdere functies toe te kennen aan een uiting, maar heeft een
functie de overhand.
Roman Jakobsen voegt een aantal andere componenten toe aan het model van Bühler:
Metalinguïstische functie: de gebruikte taal (of code) als zodanig. Vb. ‘Kunt u mij horen?’
Fatische (of relationele) functie: contact tussen spreker en hoorder te leggen of te onderhouden.
Poëtische/stilistische functie: vormkenmerken van de talige boodschap op enigerlei wijze ‘naar
zichzelf’ verwijzen.
Jakobsen geeft andere namen aan de door Bühler onderscheiden functies: referentieel – darstellung, expressief
– ausdruck, conatief/directief – appell.
Sequentie: opeenvolging van taaluitingen.
Bezwaar tegen de functieclassificaties: betreft voornamelijk de praktische toepassingsmogelijkheden. Je hebt
interpretatieregels die specificeren wanneer een gegeven uiting een bepaalde functie vervult. De aanzet tot
het soort regels dat de betrekking regelt tussen wat er wordt gezegd (taaluiting) en wat er wordt gedaan
(taalhandeling) is te vinden in het werk van Austin (FP 2).
Taalhandelingen
Austin ging aanvankelijk uit van functie aanduidende termen in taal over het taalgebruik: voornamelijk te
vinden in werkwoorden en werkwoordelijke uitdrukkingen. Vb. beschuldigen is een vorm van talig handelen,
net als verzoeken, meedelen, bevelen, waarschuwen, uitnodigen, bezweren en beloven (performatieve
werkwoorden). Illocutie staat voor in/door (de act van) het spreken. Illocutieve functiebenamingen betreffen
de bedoeling die de spreker met zijn uiting heeft, de communicatieve strekking van wat hij zegt.
Taalhandelingscondities
Performatief/constatief. Constatieve uitingen: waarheidsfunctioneel in traditioneel-filosofische zin. De
propositionele inhoud verhoudt zich ten opzichte van de werkelijkheid waar of onwaar. Dat geld niet voor
performatieve uitingen, deze zijn geslaagd (happy) of mislukt (misfired). Dit hangt af van de
geslaagdheidscondities. Vb. beloven: degene die de belofte doet, moet de belofte kunnen waarmaken en de
belofte serieus menen.
Realisatieopties
Austin kwam later tot het inzicht dat er geen onderscheid is tussen constatieve en performatieve uitingen.
Alle uitingen zijn performatief. We kunnen onderscheid maken tussen de bewering-als-zodanig (taalhandeling)
en datgene wat beweerd wordt (de inhoud van de bewering). Mensen kunnen constatieve uitingen ombuigen
naar performatieve uitingen door te zeggen: ‘Ik beweer dat p…’.
Semantische en pragmatische betekenissen
Twee betekenisniveaus:
1. Semantische betekenis: dat wat letterlijk wordt gezegd.
2. Pragmatische betekenis: de achterliggende illocutionaire strekking.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Joyceeeee876. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now