Samenvatting H5 Regeling en Waarneming VWO 5 - Biologie Voor jou 5b
5 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Hand-opdrachtenboek 5b Biologie voor Jou 2e Fase Vwo
Samenvatting Hoofdstuk 5 Regeling en Waarneming VWO 5 - Biologie Voor Jou 5b.
Complete samenvatting over Regeling en Waarneming + ogen. In deze samenvatting is alle leerstof beschreven van dit hoofdstuk, zodat jij een goed cijfer gaat halen op je volgende proefwerk! Ook is deze samenvatting ide...
Biologie Samenvatting Thema 5
Regeling en Waarneming + Ogen
1. Regelkringen en homeostase
Dynamisch evenwicht: een bepaald gewicht dat steeds verandert maar dat uiteindelijk weer
terugkeert naar het normale niveau (normwaarde)
- het in stand houden van een dynamisch evenwicht noemen we homeostase
- homeostatische regelkringen zorgen ervoor dat de omstandigheden in het interne milieu van een
organisme niet te veel schommelen
Regelkring: een regelkring bestaat uit een sensor, controlecentrum en een effector
- in je lichaam worden factoren zoals de lichaamstemperatuur, de zuurstofconcentratie en
glucoseconcentratie van het bloed, de osmotische waarde van het lichaamsvloeistoffen en de
weerstand tegen stress door regelkringen gehandhaafd rond een bepaalde normwaarde
Positieve terugkoppeling (positieve feedback): bij een regelkring waardoor een toename van het
resultaat het proces versterkt
Negatieve terugkoppeling (negatieve feedback): bij een regelkring waardoor een toename van het
resultaat (stijging temperatuur) een remming van het proces veroorzaakt
- een afname van het resultaat (daling van temperatuur) veroorzaakt een stimulering van het proces
Homeostase in het inwendige milieu van een organisme wordt meestal gehandhaafd door negatieve
terugkoppeling, homeostase is een voorbeeld van zelfregulatie op het organisatieniveau organisme
Sensor: zintuigcellen die verandering van de normwaarde in een organisme waarnemen
Controlecentra: hormoonklieren en neuronen (zenuwcellen)
- Het hormonenstelsel en het zenuwstelsel zijn systemen voor celcommunicatie (signaalmoleculen)
Effectoren: organen en weefsels
, 2. Hormonen en hormonale regulatie
In meercellige organismen vindt communicatie tussen cellen plaats met signaalmoleculen
→ worden door bepaalde cellen afgegeven en binden zich aan receptoren op of in de doelwitcellen
Hormonen: signaalmoleculen die de hormoonklieren afgeven
- hormoonklieren zijn endocrieneklieren; ze hebben geen afvoerbuis en geven de hormonen af aan
het bloed dat door de hormoonklier stroomt
- de afgifte van hormonen door cellen van de hormoonklier heet secretie
- het bloed transporteert de hormonen door heel het lichaam → vanuit de bloedvaten gaan de
hormonen via de weefselvloeistof naar alle cellen van een organisme
- hormonen zijn werkzaam in organen waarvan de cellen hormoonreceptoren voor het hormoon
bezitten → deze organen heten doelwitorganen
- de hormoonconcentratie (hormoonspiegel) bepaalt de mate van de reactie van een doelwitorgaan
- een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen; bij communicatie met hormonen
kan het even duren voordat de doelwitorganen zijn bereikt
- hormonen blijven lang in het bloed en doelwitweefsel aanwezig → de effecten houden lang aan
(groei, ontwikkeling, stofwisseling, voorplanting, etc.), hormonen zijn daardoor geschikt om
geleidelijke veranderingen te reguleren
Zweetklieren/speekselklieren geven hun product af via een afvoerbuis (exocriene klieren) →
excretie of uitscheiding
Sommige hormonen beïnvloeden cellen via genregulatie.
- dit hormoon wordt door de cel opgenomen
- hormoon-receptorcomplex: in het cytoplasma wordt het hormoon gebonden aan een
receptoreiwit
- het hormoon-receptorcomplex kan via een kernporie in het kernplasma komen → transcriptie ban
een bepaald gen → translatie → eiwitten kunnen dienen als enzym, hormoon of receptoreiwit
Andere hormonen binden aan een receptoreiwit op het celmembraan van de doelwitcel
- aan de binnenzijde van het celmembraan wordt een Second Messenger geactiveerd of gevormd →
enzym wordt geactiveerd → signaal wordt doorgegeven aan een volgend signaalmolecuul, een
specifieke reactie op gang brengen in het cytoplasma of het aanzetten tot genregulatie
- sommige hormonen die wel de cel in kunnen, zoals adrenaline en noradrenaline, oefenen ook hun
invloed uit met behulp van second messengers
Signaalcascade: een signaal wordt in de cel via meerdere schakels doorgegeven
- hierdoor kan een enkel extracellulair signaal een enorme intracellulaire respons opwekken
Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren
Belangrijkste: hypofyse, schildklier, bijnieren, eilandjes van Langermans in de alvleesklier, teelballen
en eierstokken
Twee soorten hormonen:
1. Steroïdhormonen: vetoplosbaar, hormonen gaan dus makkelijk door het celmembraan heen
(genregulatie)
2. peptide hormonen: grotere en niet vetoplosbare hormonen → receptor op celmembraan
Één hormoon kan verschillende reacties op gang brengen door verschillende receptoren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessavandertoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
