5. Protozoa:
kleine, meestal ééncellige organismen van microscopische afmetingen
Vertonen bilaterale, radiale, sferische of geen symmetrie
Één-of meervoudige kern
Resistente cysten
Heterotroof
• Osmotroof: opname zonder fagocytosis van in het milieu opgeloste organische
substanties
• Fagotroof: opname door fagocytosis van solide voedselpartikeltjes van dierlijke of
plantaardige oorsprong
Sommigen autotroof fotosynthese
Voortplanting ongeslachtelijk door binaire deling, veelvuldige deling of knopvorming, vele
planten zich geslachtelijk voort door fusie van gameten of door conjugatie Protozoa zijn
geen dieren
Bouwplan:
Kloppende vacuole, zeer dicht gelegen onder de plasmamembraan
• Nemen progressief en meestal traag in volume toe (= diastole)
• Plots hun inhoud naar de buitenwereld uitstorten (=systole)
• Osmoregulatorische functie
Kern (minstens 1, sommige soorten hebben er meerdere)
• Meeste diploïde kern, sommige haploïde kern, sommige polyploïde kern
Celomhullingen en steunstructuren
• Flagellata, pseudopodia kunnen verstevigd of gesteund zijn door proteïnevezels of
skeletstaafjes van kiezelachtig materiaal
• Intern t.o.v. plasmamembraan
• Schaaltje: lichaamsomhulling die het organisme nauw omsluit
• Lorica: het kan losjes bewegen in de omhulling
Voedselopname
• Fagotroof : 1 actief opzoeken en vangen van een welbepaald voedsel of 2 door
verschillende ‘vismethodes’ (= waardoor een grote verscheidenheid aan kleine
objecten wordt gevangen en waaruit dan actief de gewenste soorten
voedselpartikeltjes worden geselecteerd), methode 1= macrofage methode,
methode 2= microfage voedselopname
• Microfage voedselopname: gebaseerd op actieve filtering
• Macrofage methode: vertoont nauwe adaptatie aan deze levenswijze
Voedselvacuolen:
- Fagocytotische (omsluit grote voedselpartikels)
- Pinocytotische (bevat voedselelementen die in oplossing zijn of geabsorbeerd
op de plasmamembraan) Voortbeweging:
• Flagellen en ciliën: fundamenteel dezelfde structuur, draadvormige organellen die
ontspringen op de celoppervlakte, met hun vrije einde in het omliggende medium
liggen en zorgen voor de beweging van vloeistoffen rond de cel of van de cel in een
vloeibaar midden. Ciliën zijn kort en talrijk op celoppervlak, flagellen zijn lang en
weinig talrijk
, • Pseudopodia : 4 typen
- Brede stompe lobopodium
- Fijne naaldvormige filopodium, kan vertakt zijn, vormt geen
reticulum(netwerk)
- Axopodium, fijn naaldvormig, meestal onvertakt, wordt gesteund door
inwendige structuur
- Reticulopodium, zeer fijn vertakt, vormt een fijn netwerk met andere
pseudopodia
Voortplanting en ontwikkeling:
Celdeling:
• Tweedeling (twee dochtercellen ontstaan)
• Veeldeling (meerdere dochtercellen ontstaan)
• Knopvorming: moedercel blijft sessiel, dochtercel komt los en staat als zwerfcel in
voor de verspreiding van de soort
Bevruchting en seksualiteit
Gamontcel wordt gevormd, geeft door het proces der gamagonie ontstaan aan gameten
• Gametogamie: vrijzwemmende gameten versmelten
• Autogamie: gameten van zelfde gamont versmelten
• Gameten versmelten, daarna versmelten gameetkernen
- Isogamontie: gamonten even groot
- Anisogamontie: gamonten verschillend in grootte
• Diverse processen maar steeds meiose waarbij haploide kernen (pronuclei) worden
gevormd
Systematiek:
Rhizopoda (of Sarcodina)
• Nooit cilia of flagellen, wel pseudopodia
• Geen harde pellicula, soms wel schaaltjes
• Heterotroof
• Vrijlevend of parasitair
• Bv. Amoeba proteus
• Bv. Entamoeba histolytica
Flagellata (of Mastigophora)
• Flagellen tijdens sommige levensstadia
• Soms verlies van flagellen, dan een gelei-omhulling Voortplanting door
lentedeling Levenswijze:
- Sommige autotroof: bevatten plastiden
- Andere heterotroof; sommige parasitair
• Bv. Trypanosoma (extracellulaire bloedparasiet)
- Geen risicogedrag: handen niet wassen na toiletbezoek
Sporozoa
• Altijd endoparasitair (en dus heterotroof) Voortbewegingsorganellen enkel bij
microgameten Generatiewisseling:
- Geslachtelijke voortplanting
, - Ongeslachtelijke voortplanting
• Overdracht d.m.v. sporozoieten en sporten
• Bv. Plasmodium vivax (veroorzaker van malaria)
• Bv. toxoplasma gondii
Ciliophora (ciliata)
• Voortbeweging door cilia
• Pellicula en infraciliatuur
• Twee soorten celkernen
- Generatieve micronuclei
- Somatische macronuclei
• Ongeslachtelijke vermenigvuldiging
• Geslachtelijke conjugatie
• Heterotroof
• Meestal vrijlevend Bv. paramecium caudatum Levenscyclussen!!
6. Porifera (sponzen):
Inleiding en diagnose:
Waterbewonende, sessiele, multicellulaire dieren
Radiale of geen symmetrie
Veel poriën, kanalen en kamers waardoor water stroomt
Geen echte weefselvorming
Geen organen, geen bewegende lichaamsgedeelten
Aseksuele vermenigvuldiging door knoppen en gemmulae
Seksuele vermenigvuldiging met eicellen en spermatozoa
Vrijlevende, geflagelleerde larve, de amfiblastula
Gelatineuze structuur
Talrijke kleine ostia, waarlangs water in het lichaam komt
Één of enkele oscula waarlangs het water het lichaam verlaat
Bouwplan:
Pinacocyten: aflijning naar de buitenwereld, polygonaal, contractiel, plaatvormig
Choanocyten: kleine, bolvormige cellen met flagel en cytoplasmatische kraag die
bepaalde gedeelten van of de ganse binnenwand bezetten , water wordt in
beweging gebracht door choanocyten
Porocyten: doorboorde cellen waardoor de spongocoel via poriën of prosopylae in
verbinding staat met de buitenwereld
Mesoglea: geleiachtige matrix, vult de ruimte tussen de binnenste en buitenste
cellaag op, bevat spiculae en cellen met verschillende functies
- Amoebocyten: verteren het voedsel intracellulair
- Archaeocyten: zijn omnipotente cellen (vormen bv. geslachtscellen)
- Skleroblasten: scheiden de spiculae af
- Myocyten: zijn contractiele cellen, dikwijls rond het osculum
Organisatietypes
Ascon type
Sycon type
Leucon type
, Celtypes
Voortplanting en ontwikkeling:
Seksuele voortplanting
• Hermafrodiet (niet simultaan, tweeslachtigheid)
• Gameten ontstaan uit archaeocyten
• Afwijkende embryogenese
- Stomoblastula
- Amfiblastula
- Volgroeide amfiblastula zwemt weg
Aseksuele voortplanting
• Knopvorming
• Soms blijvend verbonden met ouder Afstoten van pakketjes met cellen Onder
slechte omstandigheden:
- Reductie-lichaampjes (bevatten alle celtypes)
- Gemmulae (bevatten archaeocyten en een dikke wand)
Systematiek:
Classis calcarea
• Skelet opgebouwd uit kalkspiculae
• Allemaal marien
Classis hexactinellida
• Skelet opgebouwd uit 6-puntige kiezelzuurspiculae
• Allemaal marien
Classis demospongiae
• Skelet opgebouwd uit kiezelzuurspiculae en/of spongine
• Allemaal van het leucon-type
• Marien of zoetwater
7. Cnidaria (neteldieren):
Inleiding en diagnose:
Kwallen, poliepen, zeeanemonen en koralen
Multicellulair
In weefsels georganiseerde somatische cellen en een echte gastrovasculaire holte
(spijsverteringsholte)
Dubbelwandige zak, die een lichaamsholte omsluit, staat met één enkele opening met de
buitenwereld in verbinding
Meestal radiaal symmetrisch, soms bilateraal symmetrisch
Nooit een kop aanwezig, geen segmentatie
Nooit anus
Tussen de buitenste (epidermis) en de binnenste epitheellaag (gastrodermis) bevindt zich een
steunlaag (mesoglea), die meestal geen cellen bevat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tamararobben1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.20. You're not tied to anything after your purchase.