Ik heb geen bewoner op de afdeling die MS heeft, echter had een groepje medestudenten
een presentatie gegeven over MS en hierdoor was mijn interesse in het ziektebeeld gewekt.
Aandoening
Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte waarbij ontstekingen ontstaan in het centrale
zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Dit centrale zenuwstelsel kan bij MS bepaalde
signalen niet goed verwerken, doordat de isolatielaag (myeline) rondom de zenuwen is
aangetast. Dit kan diverse uitvalsverschijnselen geven: van krachtverlies, blindheid en
extreme moeheid tot geheugenproblemen.
Er zijn verschillende vormen van MS.
Relapsing remitting MS (RRMS):
Bij de meeste mensen (ongeveer 85%) begint MS met aanvallen die weer overgaan. In het
begin van de ziekte kan het lichaam de schade die door de ontstekingen wordt veroorzaakt,
nog repareren. Klachten gaan dan vaak weer (gedeeltelijk) over. Het lijkt daardoor of de
ziekte in aanvallen komt. Zo’n aanval wordt ook wel ‘schub’, of ‘exacerbatie’ of ‘relapse’
genoemd. Deze vorm van MS heet daarom ‘relapsing remitting MS’, afgekort RRMS. Tijdens
de herstelperiode hebben mensen weinig of geen klachten. De ernst van de terugvallen, de
periode tussen twee aanvallen en het herstel van myeline kan per persoon heel verschillend
zijn.
Bij een deel van de mensen met relapsing remitting MS verloopt de ziekte heel mild. Deze
vorm van MS wordt ook wel benigne MS genoemd. Bij deze milde vorm komen weinig
aanvallen voor. Soms duurt het wel meer dan tien jaar voordat iemand een volgende aanval
heeft. Daarbij hebben mensen met milde MS geen ernstige uitvalsverschijnselen en
herstellen zij vaak volledig van een schub. Iemand met milde MS kan wel restverschijnselen
overhouden aan een aanval, zoals krachtsvermindering in een been, een verminderd
gezichtsvermogen, vermoeidheid of blaasproblemen. Of iemand deze vorm van MS heeft,
kan pas na een aantal jaar worden vastgesteld.
Secundair progressieve MS (SPMS):
Op den duur is het lichaam steeds slechter in staat om de schade die door de ontstekingen
wordt veroorzaakt, te repareren. Hierdoor kan het gebeuren dat er na een verslechtering
geen herstel meer optreedt. Er ontstaat zelfs een geleidelijke achteruitgang, zonder dat daar
aanvallen aan vooraf gaan. Ook kunnen er nieuwe klachten bijkomen. Deze vorm van MS
heet ‘secundair progressieve MS’, afgekort SPMS. Ongeveer 80% van de patiënten met
relapsing remitting MS ontwikkelen in de loop van de tijd secundair progressieve MS. Bij
sommige mensen begint deze fase al een paar jaar na de eerste klachten, maar bij anderen
duurt dit 20 jaar of langer en bij sommigen breekt deze fase gelukkig helemaal nooit aan.
,Primair progressieve MS (PPMS):
Bij 10 tot 15% van de patiënten begint de ziekte meteen met een geleidelijke achteruitgang.
Er is dan geen sprake van aanvallen, maar ook niet van herstel. Deze vorm van MS heet
‘primair progressieve MS’, afgekort PPMS. Mensen met deze vorm van MS krijgen, in
vergelijking tot mensen met relapsing remitting MS, gemiddeld op latere leeftijd de
diagnose. Daarnaast hebben mannen iets meer kans op deze vorm van MS dan vrouwen. De
redenen hiervoor zijn onbekend.
Anatomie / fysiologie
MS is een chronische, progressieve ziekte waarbij ontstekingen ontstaan in het centrale
zenuwstelsel. MS tast de isolatielaag (myeline) van de zenuwen aan, waardoor het centrale
zenuwstelsel bepaalde signalen niet goed kan verwerken. Door onderzoek weten we dat bij
mensen met MS verschillende biologische processen en mechanismen zijn verstoord. Zo zijn
er bijvoorbeeld verstoringen in het afweersysteem, openingen in de bloed-hersenbarrière en
de afbraak en verstoorde aanmaak van myeline en schade aan het zenuwweefsel. Deze
processen beïnvloeden en versterken elkaar, en dat maakt het lastig om te ontrafelen waar
en hoe MS in het lichaam begint.
Oorzaak (etiologie)
Duidelijk is dat er niet één oorzaak is. Er zijn er meerdere die een rol spelen bij het ontstaan
van MS. Het vinden van de oorzaken lijkt op puzzelen. Een ingewikkelde puzzel helaas,
omdat MS een complexe ziekte is, met diverse vormen. Dankzij onderzoek zijn al veel
puzzelstukjes gevonden die onderdeel zijn van de oorzaken, zoals virussen, man-vrouw
verschillen, bloed-hersenbarrière, betrokkenheid van het afweersysteem en erfelijke aanleg,
maar ook de invloed van vitamine D en roken. Dankzij wetenschappelijk onderzoek begrijpen
we ook steeds beter welke factoren van invloed zijn op het ontwikkelen van MS en hoe zij
processen in het lichaam beïnvloeden. Maar hoe MS precies ontstaat, waarom de een wel
en de ander geen MS krijgt, waarom het bij de ene persoon een gunstig verloop kent en bij
de ander heel ernstig – naar de antwoorden op deze vragen wordt momenteel hard gezocht.
, Symptomen
Welke klachten mensen met MS ervaren, is afhankelijk van de plaats in het centrale
zenuwstelsel waar de beschadigingen ontstaan. Aard, ernst en hoeveelheid van de klachten
verschillen sterk van persoon tot persoon. Met name vermoeidheid, cognitieve problemen,
mobiliteit, pijn en depressie hebben een grote impact op het dagelijks leven, zo blijkt uit een
grootschalig onderzoek1 onder mensen met MS. Dat is begrijpelijk, omdat deze beperkingen
invloed hebben op de relaties met de mensen om je heen, je werk en sociale activiteiten.
Voor veel symptomen bestaat gelukkig een behandeling.
Problemen met lopen en bewegen:
Moeite met bewegen en lopen is een veelvoorkomend symptoom bij MS. Als het
hersengebied dat bewegingen aanstuurt door MS beschadigd raakt, heeft dit grote gevolgen
voor je motoriek. Het bewegen van de benen, maar ook van armen, kan verslechteren. Dit
kan komen door (een combinatie van) het afnemen van de kracht, ontstaan van spasticiteit,
coördinatiestoornissen en/of evenwichtsproblemen.
Problemen met lopen en bewegen zijn van grote invloed op het uitvoeren van dagelijkse
activiteiten. Professionals adviseren om binnen je eigen fysieke mogelijkheden een goede
lichamelijke conditie na te streven. Een goede conditie heeft namelijk een positief effect op
je motoriek, maar ook op je algemene gezondheid. Belangrijk is te weten waar de specifieke
klachten daadwerkelijk vandaan komen. Een Multi Disciplinaire Screening geeft meer inzicht
in de individuele situatie en kan als basis dienen voor een persoonlijk advies en behandeling
op maat.
Problemen met de coördinatie (balans):
Het merendeel van de mensen met MS ervaart problemen met evenwicht en coördinatie.
Als je evenwicht en coördinatie verstoord zijn, raak je sneller uit balans, het lopen gaat
minder vloeiend, soms meer wijdbeens en je hebt meer risico op vallen. Ook kan het lastig
zijn om te zitten zonder steun. Coördinatieproblemen kunnen zich ook uiten in problemen
met het aansturen van armen en handen. Coördinatieproblemen van de handen en de
benen zijn vaak zeer hinderlijk, vooral omdat ze vaak gepaard gaan met een tremor (beven).
Het vloeiend uitvoeren van een beweging wordt lastig. Allerlei dagelijkse handelingen zoals
bijvoorbeeld het aankleden, de zelfzorg, de huishouding doen, of het oppakken en naar de
mond brengen van een kopje gaan moeilijker en kosten meer energie.
Persoonlijk advies kan een groot verschil maken. Een Multi Disciplinaire Screening geeft
meer inzicht in de individuele situatie en kan als basis dienen voor een behandeling op maat.
Krachtverlies van één of meer ledematen:
Eén van de meest voorkomende symptomen bij MS is afnemende spierkracht. De klachten
ontstaan meestal geleidelijk, veelal eerst aan de benen en in een later stadium mogelijk ook
aan de armen. De klachten kunnen samengaan met spasticiteit en problemen met evenwicht
en coördinatie.
Door de verminderde spierkracht beweeg je vaak minder, waardoor je conditie en
uithoudingsvermogen verminderen. Om het verlies van functie minimaal te houden,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annemarietopelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.