Erwartung gebracht kan worden. Schönberg schepte de noodzaak
Een zangstuk voor sopraan en orkest van Arnold van abstracte kunst.
Schönberg (1874-1951).
De tijd wordt onder de loep gelegd en alle emoties Volkskunst
worden uitvergroot. Schönberg voegde aan de tekst Volgens Kandinsky moet abstracte kunst uitdrukking
aanwijzingen toe die de zangeres tijdens de geven aan de niet-materiёle, geestelijke wereld.
voorstelling ter harte moest nemen (rondkijkend, Franz Marc en Kandinsky richtten de
geschrokken...). kunstenaarsgroepering “Der Blaue Reiter” op. Op
De muziek versterkt de verschillende stemmingen. tentoonstellingen e.d. valt de belangstelling voor de
volkskunst op.
Erwartung is een expressionistisch stuk. Het is niet Paul Klee (1879-1940) zat ook bij Der Blaue Reiter en
bedoeld om prettig in het gehoor te liggen, maar om maakte een reis naar Tunesiё (primitieve volkskunst).
tot in ieder detail en zo indringend mogelijk de
ingewikkelde wereld van ideeёn en gevoelens RITUELE OERDANS
uitdrukking te geven. Les Ballets Russes
Succes door:
Onderhuids - Waardering niet-westerse cultuur
1900 > Freuds Traumendeutung. - Gecontracteerde topdansers
1901 > Wilhelm Conrad Röntgen ontvangt de - Omringd door beeldende kunstenaars en
Nobelprijs. Hij ontdekte de zogenaamde “x-stralen”, componisten die hij opzweept tot bijdragen aan de
nu bekend als röntgenstralen. voorstellingen.
Deze bevindingen waren schokkend. Men leerde dat - Vaslav Nijinsky (1889-1950)
wat onze eigen ogen zien niet altijd hetzelfde is als de I.p.v. sentimentele verfijning, belichaamt hij op een
werkelijkheid. bijna dierlijke manier ongetemde driften.
ABSTRACTIE Léon Bakst (1866-1924) ontwerpt voor Nijinsky een
Atonaal exotisch kostuum. Met de choreografie van Nijinsky
Als een van de eersten breekt Schönberg met de wordt dit een geheel (hij lijkt op een bosgod).
regels van de klassieke harmonieleer. Hierin wordt min
of meer voorgeschreven welke tonen uit het octaaf Eerst muziek van Debussy, maar deze sloot niet goed
gecombineerd kunnen worden en goed in het gehoor bij Nijinsky aan. Daarom werd Igor Stravinsky
liggen. ingeschakeld.
Erwartung is een voorbeeld van atonale muziek. Hij
maakt combinaties van tonen die in de harmonieleer Le sacre du printemps
niet zijn toegestaan. Er ontbreekt een tooncentrum. We zien in dit stuk wijze ouderlingen die kijken naar
een dodendans van een jong meisje, dat zij offeren om
1923 > Schönberg nodigt zijn vrienden en leerlingen de god van het voorjaar gunstig te stemmen.
bij hem thuis uit om het twaalftonensysteem uit te Stravinsky vertolkt het geweld van de natuur met
leggen aan de hand van zijn nieuwste composities. ingewikkelde opeenstapelingen van akkoorden, met
Zijn theorie: ieder stuk is gebaseerd op 12 een uitbarsting van klanken en onregelmatige
verschillende tonen. De componist bepaalt zelf hoe hij ritmische structuren.
deze 12 tonen rangschikt. Elke toon mag pas opnieuw
worden gebruikt als de hele reeks is afgewerkt. Le sacre is qua dansstijl revolutionair. De
zwaartekracht neemt de plaats in van de
Kleur als klank gewichtloosheid. Voeten stampen met veel geluid op
Kandinsky is onder de indruk van Schönberg. Volgens de grond en lichamen storten ter aarde.
hem moet het ook mogelijk zijn in de schilderkunst
geldende regels los te laten. Niet de voorstelling, maar Grahamdans
de kleur, lijn en vorm moeten op eigen kracht emoties 1984 > de Amerikaanse Martha Graham (1893-1991)
bij de kijkers teweeg brengen. schrijft een nieuwe choreografie op muziek van Le
In brieven wisselen de 2 kunstenaars ideeёn uit over sacre. Zonder terug te keren naar het romantische
de wijze waarop het onbewuste tot uitdrukking ballet, schrijft deze choreografie vloeiender
, bewegingen dan voor dan de stampende bewegingen NO is een smeltkroes van verschillende rassen,
van Nijinsky. volkeren en culturen.
New Orleans Stijl:
In het werk van Graham ligt de nadruk op het - Op thema’s wordt geÏmproviseerd
psychologisch drama. Gevoelens van hartstocht, - Collectieve improvisaties van blazers
frustratie of angst worden op expressionistische wijze - Trompettist: variaties op het thema
uitvergroot, zonder dat er sprake is van een - Klarinet: omspeelt het thema
herkenbare verhaallijn. Uit haar werk blijkt haar - O.a. piano: ritmesectie
interesse voor Freuds psychoanalyse.
Als Storyville wordt gesloopt > Chicago.
Contrast tussen spanning en ontspanning is de basis. Een belangrijk orkest is de Creole Jazz Band van de
Spanning: aantrekken van de spieren, inademen trompettist Joseph King Oliver. Hij laat Louis
en kromtrekken van de rug. Armstrong overkomen uit New Orleans.
Ontspanning: uitademen en het rechten van de rug.
Vanuit deze “ademhaling” ontwikkelt Graham verdere Eind jaren ’20 > “eigen” Chicagostijl, waarin solistische
dansbewegingen. prestaties belangrijker worden.
JAZZ MASKERS
Ragtime Die Brücke
Stravinsky’s Ragtime is een stuk voor 11 intrumenten. Was een expressionistische kunstenaarsgroep.
Hij componeert het stuk op een cimbaal, een Nietzsche zette kanttekeningen bij de kunst die de
snaarintrument dat een centrale plaats inneemt in het westerse beschaving had voortgebracht.
Hongaarse en Roemeense zigeunerorkest.
Ernst Ludwig Kirchner (1880-1938) heeft met de
“Hit the note twice” is de lijfspreuk van de ragtime, gevestigde kunst weinig op. Hij heeft belangstelling
een pianostijl die werd gespeeld in clubs en bars door voor de collectie van het volkenkundig museum in
zwarte muzikanten. De stijl kenmerkt zich door de Dresden (felgekleurde maskers en ruw uitgesneden
strakke baspartij, terwijl de melodie hier ritmisch mensfiguren).
tegenin gaat. Deze belangstelling komt naar voren in zijn werk en
Hierdoor ontstaat het gevoel van een “ragged time” = onderwerpskeuze. Vooral seksualiteit (oerdriften).
verscheurde maat.
Kubisme
Scott Joplin (1868-1917) gebruikte ragtime als Pablo Picasso (1881-1973) is gefascineerd door
dansmuziek voor de cakewalk, een dans waarin de pirmitieve kunst. In zijn atelier staan een aantal
zwarten spottend de dansen van de blanken imiteren. Afrikaanse maskers.
Wie het best danst, krijgt een cake. Deze maskers duiken op in een van zijn werken
waarmee het kubisme wordt ingeluid.
Feeling blue - Het schilderij choqueerde door de af-
Bessie Smith (1894-1937) gebruikte showbusiness als beelding van hoeren.
een manier om alle ellende te ontvluchten. Al op - De schilderstijl onderstreept de plat-
jeugdige leeftijd gaat ze op tournee en zingt ze blues. vloersheid van het onderwerp.
De St.-Louis Blues gezogen door Bessie en Louis Ledematen verliezen hun logische
Armstrong (1901-1971) gaat over een onmogelijke plaats en losse onderdelen van ge-
liefde. zichten zijn sterk vereenvoudigd.
De cornet levert commentaar op de tekst. Vanuit het midden worden de vrou-
Blues: wen steeds hoekiger en uitdagender
- +- 3 zinnen per couplet voorgesteld.
- de 1ste zin wordt herhaald - Het opdelen van het schilderij in aller-
- de 3e zin is een conclusie op de voor- lei losse, hoekige fragmenten is ken-
gaande 2 zinnen merkend voor het kubisme.
- de begeleiding volgt een vast akkoor- De kubistische kunstenaar wil meer dan alleen de
denschema over 12 maten buitenkant laten zien. Hierin onderscheidt hij zich van
- “blue-notes”/ “dirty intonation” de expressionisten.
New Orleans Jazz Parade
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EmmievanStijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
