Om op een goede manier aan het drukke verkeer deel te nemen, is verkeersinzicht en
het goed omgaan met je voertuig (voertuigbeheersing) noodzakelijk. Maar ook het op
de juiste manier met elkaar omgaan is belangrijk voor een goede verkeersveiligheid.
Verkeersinzicht gaat verder dan het kennen en toepassen van de
verkeersregels. Sommige situaties zijn niet met regels op te lossen en in deze
situaties zal je zelf moeten bedenken wat juist is. Als je hierbij alleen denkt aan jezelf,
kan het zijn dat je andere weggebruikers in gevaar brengt. Een goede bestuurder
denkt op de juiste momenten ook aan het belang van anderen en schuift hierbij
indien nodig zijn eigen belang opzij.
Asociaal en agressief rijgedrag
Asociale weggebruikers zetten hun eigen belang voorop, ook als dit de
verkeersveiligheid in gevaar brengt. Ze nemen bijvoorbeeld voorrang waar ze het niet
hebben, rijden te hard, negeren het rode verkeerslicht of snijden andere
weggebruikers af. Sommigen reageren daarnaast ook nog agressief als ze op hun
asociale gedrag gewezen worden.
Het openen van je portier zonder te kijken valt onder asociaal verkeersgedrag.
Ook appen tijdens het rijden is asociaal en ronduit gevaarlijk.
De politie heeft in deze gevallen de mogelijkheid om terug te vallen op het
‘kapstokartikel’, artikel 5 van de Wegenverkeerswet. Dit artikel verbiedt het
veroorzaken van hinder en gevaar op de openbare weg. Zo kan de asociale
bestuurder zijn rijbewijs kwijtraken, te maken krijgen met hoge boetes of aangemeld
,worden voor een Educatieve Maatregel Gedrag en verkeer (EMG). In sommige
gevallen moet de bestuurder zich zelfs verantwoorden voor de rechter.
Artikel 5 van de Wegenverkeerswet, 'Kapstokartikel'
Het is voor iedereen verboden om zich op de weg zo te gedragen dat er hinder of
gevaar wordt veroorzaakt, of kan worden veroorzaakt.
Sociaal en defensief rijgedrag
Sociale weggebruikers zetten op de juiste momenten hun eigen belang opzij. Dit gaat
verder dan het toepassen van de regels en zelf zo min mogelijk fouten maken. Ze
proberen eventuele fouten van anderen te voorspellen en herkennen en helpen
vervolgens met het oplossen ervan.
Ook iemand even voorlaten die er anders nooit tussenkomt, valt onder sociaal
rijgedrag.
Om sociaal rijgedrag te kunnen vertonen zal je defensief moeten rijden. Dit betekent
dat je ver vooruitkijkt, op tijd je snelheid aanpast en rekening houdt met
onverwachte situaties.
Rustig en ruim om een ruiter heenrijden valt onder sociaal en veilig rijgedrag.
In de file ruimte maken voor motorrijders zodat zij tussen de file door kunnen rijden valt onder
sociaal rijgedrag.
Anticiperen
,Ver vooruitkijken en vooruitdenken. Het op tijd herkennen van mogelijk gevaarlijke
situaties en jezelf instellen op de handelingen die je moet uitvoeren.
Het daadwerkelijk uitvoeren van deze handelingen valt onder defensief rijden.
Rekening houden met spelende kinderen en direct reageren zodra er een bal de weg op rolt, valt
onder anticiperen.
Zowel anticiperen als defensief rijden betekent niet dat je extra langzaam gaat
rijden. Het betekent ook niet dat je overal voorrang gaat verlenen terwijl je zelf
voorrang hebt. Het betekent dat je je probeert in te leven in wat andere
weggebruikers van plan zijn en wat ze van jou verwachten en je gedrag daar alvast op
aanpast.
Besluitvaardig rijgedrag
Besluitvaardig rijden betekent dat je op tijd de juiste beslissingen durft te nemen en
deze ook vlot uitvoert. Laat hierbij ook duidelijk zien wat je van plan bent. Hiervoor is
een goede kennis van de verkeersregels en een goed verkeersinzicht noodzakelijk.
Hoe meer ervaring je hebt, hoe makkelijker het wordt om besluitvaardig te rijden. De
termen defensief rijgedrag, besluitvaardig rijgedrag en anticiperen zijn onlosmakelijk
met elkaar verbonden. Het belangrijkste onderdeel hierin blijft: Kijk ver vooruit en
begin op tijd met nadenken.
Jaarlijks overlijden honderden personen aan de gevolgen van een
verkeersongeval. Bijna driekwart van de slachtoffers is een man. Meer dan de helft
van de slachtoffers valt op gemeentelijke wegen, vooral op wegen waar 50 km/u mag
worden gereden. Dit zijn wegen waar veel kwetsbare weggebruikers zijn en waar veel
verkeersstromen bij elkaar komen. De wegen waar 80 km/u mag worden gereden
volgen direct hierna.
Oorzaak ongeval in %
Menselijke fouten ongeveer 92%
Problemen met het voertuig ongeveer 5%
, Oorzaak ongeval in %
Weg- en weersomstandigheden, omgevingsfactoren ongeveer 3%
De meeste ongevallen ontstaan door menselijke fouten. Vooral jongeren van 15 tot
24 jaar zijn relatief vaak de oorzaak én het slachtoffer van een dodelijk
verkeersongeval. Niet alleen gebruik van alcohol, slaap- en kalmeringsmiddelen en
drugs spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van verkeersongevallen, maar ook
groepsdruk, boosheid en frustratie werken gevaarlijk verkeersgedrag in de hand. Een
andere heel belangrijke risicofactor is afleiding, bijvoorbeeld door de mobiele
telefoon.
Naast de menselijke risicofactor zijn er ook andere oorzaken die een rol spelen, maar
deze rol is stukken kleiner dan de rol van de mens zelf. Een klein deel is te wijten aan
het voertuig, zoals slecht onderhoud, een fabricagefout of technisch mankement. De
overige ongevallen zijn te wijten aan de omgeving, zoals slechte zichtbaarheid door
bijvoorbeeld mist, overstekend wild en andere weg- en weersomstandigheden. Maar
ook hierbij kun je je afvragen of je er als bestuurder niet anders op had moeten
reageren om ongelukken te voorkomen.
Gemoedsgesteldheid
De meeste mensen kennen de uitdrukking ‘er niet bij zijn met je hoofd’ wel. Dit
betekent dat je bent afgeleid van wat je eigenlijk moet doen, omdat je gedachten
afdwalen. Dit kan veel verschillende oorzaken hebben, zoals verdriet of boosheid,
maar ook juist blijheid of enthousiasme omdat je net iets heel leuks hebt gehoord.
Onze hersenen kunnen vaak minder tegelijkertijd dan wij zelf denken. Zodra je
gedachten afdwalen, kun je je minder goed concentreren op een andere belangrijke
taak, zoals autorijden. Het lastige is dat je dit zelf niet goed merkt, juist omdat je
hersenen er minder mee bezig zijn. Je signaleert bijvoorbeeld niet dat je ongemerkt
wat meer richting de berm stuurt of juist de andere rijstrook oprijdt.
Ook kunnen emoties ervoor zorgen dat je heftiger reageert op situaties dan
normaal. Dit kan resulteren in een agressieve en gevaarlijke rijstijl. Dit geldt ook als je
de weg op gaat met haast.
Ben je door je gemoedsgesteldheid afgeleid of juist opgefokt? Laat dan het liefst de
auto staan, of laat iemand anders rijden.
Afleiding, stress, emoties, groepsdruk en vermoeidheid zijn allemaal flinke
risicofactoren in het verkeer. De gevaren hiervan worden vaak onderschat. Het grote
probleem van deze factoren is dat ze niet te meten zijn, zoals dit bij alcohol wel kan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Noaveldmaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.