Summary
Samenvatting persoonlijke basiszorg & palliatieve zorg
- Course
- Institution
- Book
samenvatting persoonlijke basiszorg & palliatieve zorg
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
cynthiaherrema
Content preview
Basiszorg en palliatieve zorgLeerdoelen
Je kunt benoemen wat een optimale leefomgeving inhoudt voor verschillende typen zorgvragers.
Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen het levende en dode milieu.
Je kunt samenvatten wat jouw rol is als verpleegkundige bij het bevorderen en bewaken van een optimale
leefomgeving.
Je kunt uitleggen waar de directe omgeving van een zorgvrager met of zonder lichamelijke beperking aan moet
voldoen.
Inleiding
De leefomgeving van de zorgvrager heeft invloed op zijn gezondheid. Dit hoofdstuk gaat over deze leefomgeving
en de eisen die daaraan gesteld worden. Je krijgt uitleg over het verschil tussen het levende en dode milieu en de
invloed die jij daar als professional op kunt uitoefenen. In dit hoofdstuk is ook aandacht voor de leefomgeving van
de zorgvrager met een lichamelijke beperking en meer specifiek voor de kamer waarin de zorgvrager verblijft.
1.1 Eisen aan de leefomgeving
De omgeving van de zorgvrager wordt ook wel het milieu genoemd. Het milieu wordt onderverdeeld in het levende
en het dode milieu. Het milieu van de zorgvrager is van grote invloed op zijn gezondheidstoestand en daar worden
eisen aan gesteld. De omgeving van de zorgvrager moet:
zijn gezondheid bevorderen of in stand houden;
zijn zelfzorg en mantelzorg stimuleren of ondersteunen;
prettig en veilig zijn.
Als de leefomgeving van de zorgvrager aan deze eisen voldoet en daarmee optimaal is, wordt dit
een therapeutisch milieu genoemd. De omstandigheden waarin de zorgvrager verkeert, zijn als het ware helend.
Ze helpen de zorgvrager beter te worden.
VOORBEELD In deze omgeving is de gezondheid bevorderen of in stand houden lastig
Trini is wijkverpleegkundige. Ze verzorgt meneer Taks thuis. Hij woont in een oud huisje op het platteland. Een
badkamer heeft hij niet en hij wast zich altijd in de keuken aan het aanrecht. Meneer Taks verzorgen vraagt veel
creativiteit van Trini. Het huis van meneer Taks is ook niet schoon. De vloer is vochtig en vies en het huis is in de
winter niet goed warm te krijgen. Trini doet haar best, maar het is geen optimaal therapeutisch milieu.
VOORBEELD Geen prettige omgeving voor Derk
Derk heeft een psychiatrische stoornis en wordt soms geïsoleerd verpleegd. Op die momenten ervaart hij zijn
omgeving als onprettig. Hij heeft een ruimte van enkele vierkante meters, waar de hoogstnoodzakelijke spullen
zijn, zoals een bed en een wc. Zijn persoonlijke spullen moesten thuisblijven, waardoor de gehele ruimte er kaal en
onprettig uitziet. Derk ervaart in deze perioden geen optimaal therapeutisch milieu.
VOORBEELD Zelfzorg en mantelzorg stimuleren of ondersteunen
Jona heeft lichamelijke beperkingen en woont in een aangepaste woning. Eigenlijk kan ze alle zelfzorgactiviteiten
zelfstandig uitvoeren dankzij allerlei aanpassingen. Jona heeft dus niemand nodig voor haar dagelijkse verzorging.
Ook haar keuken is zo aangepast dat ze met haar rolstoel overal bij kan en er zelfstandig kan komen. Voor
handelingen die Jona echt niet zelfstandig kan uitvoeren, kan ze altijd een beroep doen op de hulp van familie en
vrienden. Jona ervaart haar leefomgeving als therapeutisch omdat ze, ondanks haar beperkingen, het leven kan
leven dat ze wil.
Een loopband kan bijdragen aan een therapeutisch milieu voor een
zorgvrager die graag beweegt
1.1.1 Het levende milieu
Het levende milieu omvat op de eerste plaats alle mensen in de omgeving van de
zorgvrager. Dit kunnen familieleden, vrienden, medebewoners of zorgverleners zijn.
Het levende milieu omvat ook dieren en planten. Dit milieu kan enorm groot zijn,
bijvoorbeeld in een woongemeenschap voor mensen met een beperking. Het levende
milieu kan ook heel klein zijn. Bijvoorbeeld als iemand alleen woont en er veel mensen
uit zijn omgeving zijn overleden of als iemand erg op zichzelf is en weinig contact maakt met de mensen uit zijn
omgeving. De mensen uit het levende milieu hebben grote invloed op de zorgvrager. Zij kunnen ervoor zorgen dat
de leefomgeving therapeutisch is maar ook ziekmakend.
VOORBEELD Meneer Kwaadvliet wordt niet gestimuleerd
Meneer Kwaadvliet kan zichzelf volledig verzorgen, hoewel hij daar veel moeite voor moet doen. Hij moet wel
gestimuleerd worden en is geneigd zich te laten helpen. Zijn familie is erg bezorgd en betuttelt hem graag. Als
meneer Kwaadvliet iemand van de familie vraagt om hem te helpen, doet hij of zij dat meestal direct. Daarmee
helpt de familie hem niet om zelfstandig te blijven. De familie, het levende milieu, draagt dus niet bij aan een
optimaal therapeutisch milieu.
Meneer Kwaadvliet moet gestimuleerd worden door het levende
milieu
Als verpleegkundige is het je taak om voortdurend te zoeken naar de balans
tussen de situatie zoals die op dat moment is en zoals die vanuit
therapeutisch oogpunt volgens jou zou moeten zijn. Dat vraagt ook om
geduld: kleine verbeteringen die je samen met de zorgvrager en zijn naasten
bereikt zijn al winst.
VOORBEELD Balans zoeken
,Mevrouw Joosten is erg kortademig. Ze kan zichzelf verzorgen, maar moet daarna uren rusten om daarvan te
herstellen. Frieda is verpleegkundige en helpt mevrouw toch met de lichamelijke verzorging ondanks dat ze dit zelf
kan. Omdat Frieda haar helpt, heeft mevrouw Joosten na de lichamelijke verzorging nog voldoende energie om
goed te kunnen ontbijten en om contact te hebben met anderen.
1.1.2 Het therapeutisch gedrag van de verpleegkundige
Het therapeutisch gedrag van jou als verpleegkundige is een voorwaarde om goede basiszorg te kunnen verlenen.
Je moet je dus altijd bewust zijn van je gedrag richting de zorgvrager. Je beïnvloedt de zorgvrager door de manier
waarop je met hem omgaat en door de wijze waarop je bijvoorbeeld technische handelingen bij de zorgvrager
verricht. Deze twee aspecten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en moeten in evenwicht zijn. Kun je
bijvoorbeeld een goede injectietechniek hebben, maar iemand niet op zijn gemak stellen? Dan is je handelen niet
optimaal.
Wanneer gedraag je je als verpleegkundige therapeutisch?
Als je jezelf bent (echtheid).
VOORBEELD
Toby is van nature erg bescheiden en terughoudend. Op haar werk vindt ze dat ze op alle vragen van zorgvragers
een antwoord moet hebben. Dat is natuurlijk niet mogelijk. Ze heeft het gevoel dat ze zichzelf niet is en dat
belemmert de communicatie met zorgvragers. Pas wanneer ze durft te erkennen dat ze niet op alles een antwoord
weet, is ze zichzelf weer.
Als je je kunt inleven in de situatie van de zorgvrager (empathie).
VOORBEELD
Renske is een goede luisteraar. Ze krijgt vaak complimenten van zorgvragers. Die geven aan dat ze het gevoel
hebben dat Renske hen goed begrijpt.
Als je concreet en duidelijk bent naar de zorgvrager.
VOORBEELD
Meneer Van Dalen heeft de ziekte van Alzheimer. Hij is opgenomen in het ziekenhuis en is na enkele dagen
volledig de kluts kwijt. Zijn vrouw vertelt dat ze ervaart dat veel verpleegkundigen niet duidelijk genoeg zijn naar
haar man. 'Ze laten hem maar een beetje aan zijn lot over, terwijl hij juist zoveel behoefte heeft aan structuur en
eenduidigheid. Nu hoort hij van verpleegkundigen steeds verschillende dingen die hij niet begrijpt omdat ze
moeilijk worden uitgelegd.'
Als je geen vooroordelen hebt.
VOORBEELD
Marianne heeft het syndroom van Down. Ze is met een longontsteking opgenomen in het ziekenhuis. Haar moeder
waarschuwt het verpleegkundig team niet te snel ervan uit te gaan dat Marianne iets niet begrijpt. 'Er zijn veel
mensen die een vooroordeel hebben. Marianne zal het wel niet begrijpen. Haar verstandelijk niveau is veel hoger
dan je zou denken.'
Als je respect hebt voor de zorgvrager.
VOORBEELD
Meneer Taks leeft in zijn kleine huis zonder goede voorzieningen, erg eenvoudig. De sanitaire voorzieningen zijn
verouderd en er is nauwelijks ruimte om te manoeuvreren. Dat maakt het voor Trini bij de verzorging niet
makkelijk. Toch respecteert zij de manier waarop hij leeft en de keuzes die hij daarin
maakt.
Een leefomgeving kan iedereen verschillend ervaren
Als je de tijd neemt om de zorgvrager te begrijpen.
VOORBEELD
Martha is 15 jaar. Ze heeft een ontwikkelingsachterstand. Ze is opgenomen in het
ziekenhuis vanwege nierproblemen. De verpleegkundigen op de afdeling doen veel moeite om te begrijpen welke
zorgbehoeften Martha heeft. Dat kost veel tijd, maar het lukt op die manier wel om Martha de zorg te geven die ze
nodig heeft.
Als je adequaat kunt omgaan met kritiek.
VOORBEELD
Meneer Van Boven heeft een klacht ingediend bij de psychiatrische afdeling waar zijn zoon Diederik verblijft. Hij
heeft gemerkt dat zijn zoon er regelmatig zeer onverzorgd uitziet en onfris ruikt. Agnes, de leidinggevende van de
afdeling, weet dat Diederik zich uit zichzelf nauwelijks verzorgt. Hij accepteert daarbij ook bijna nooit hulp.
Ondanks dat neemt Agnes de klacht van zijn vader serieus en gaat ze het gesprek met hem aan.
Als je contacten kunt leggen en onderhouden.
VOORBEELD
Dana werkt in een zorgorganisatie voor zorgvragers met een verstandelijke beperking. Vandaag is Boris er komen
wonen. Zijn ouders en broertjes begeleiden hem als hij zich meldt in de leefgroep waar hij zal gaan wonen. Dana
voelt het als haar verantwoordelijkheid om niet alleen met Boris een goed contact op te bouwen, maar ook met zijn
ouders en andere familieleden die hem vaak zullen bezoeken.
Als je geduld hebt.
, VOORBEELD
Mevrouw Klasveen heeft sinds kort een stoma. Ina heeft, als stomaverpleegkundige, mevrouw Klasveen al
meerdere keren geïnformeerd en geïnstrueerd over de verzorging van haar stoma. Het kost Ina heel veel geduld,
maar het lukt uiteindelijk toch om mevrouw Klasveen haar stoma min of meer zelfstandig te laten verzorgen
voordat ze wordt ontslagen uit het ziekenhuis.
Als verpleegkundige lever je dus een belangrijke bijdrage aan het tot stand komen van het therapeutisch milieu.
Noodzakelijk daarbij is het plannen van activiteiten op een logische (methodische) manier. Bij het plannen van de
basiszorg doorloop je daarom een aantal stappen. Door antwoord te geven op de volgende vragen kun je samen
met de zorgvrager kijken wie welk deel van de zorg op zich neemt.
Wat kan de zorgvrager zelfstandig uitvoeren?
Welke zorg kan opgevangen worden met hulpmiddelen of technologie?
Welke hulp kunnen en willen mensen in de leefomgeving bieden?
Welke verpleegkundige ondersteuning heeft de zorgvrager dan nog nodig?
Je kunt de basiszorg gaan plannen als duidelijk is welk deel van de zorg jij gaat doen.
1.1.3 Het dode milieu
Het dode milieu omvat alle materiële voorzieningen en het klimaat voor de zorgvrager. Wat de optimale condities
zijn, verschilt per zorgvrager. Denk daarbij bijvoorbeeld aan:
het gebouw waarin de zorgvrager zich bevindt;
de inrichting van dat gebouw met meubels en apparatuur;
de looproutes in het gebouw;
het klimaat in het gebouw (temperatuur, vochtigheid, licht).
Locatie van een gebouw
Bij het dode milieu hoort ook de locatie van een gebouw. De locatie kan grote invloed hebben op de wijze waarop
zo'n gebouw door zorgvragers als therapeutisch wordt ervaren of juist niet.
VOORBEELD
Voor zorgvragers met een ernstige longaandoening kan een bosrijke omgeving therapeutisch zijn. Voor iemand die
afhankelijk is van een rolstoel, is het centrum van de stad met makkelijk bereikbare winkels, misschien
therapeutisch.
De overheid draagt ook bij aan het therapeutisch klimaat van zorgvragers. Zo is het wettelijk verboden om in
zorgorganisaties te roken, omdat dit niet bijdraagt aan het bevorderen of in stand houden van de gezondheid.
Indeling van een gebouw
De indeling van een gebouw is ook van invloed op het therapeutisch milieu. Zo is bijvoorbeeld voor een
rolstoelgebruiker een huis met een benedenverdieping en een bovenverdieping, met een trap zonder lift, niet
therapeutisch. Dit huis kan wel therapeutisch zijn voor iemand die graag wat overgewicht wil kwijtraken.
Klimaat in een gebouw
Een onderdeel van het dode milieu is ook het klimaat. Met het klimaat worden de temperatuur, de ventilatie en de
vochtigheidsgraad bedoeld.
Of de temperatuur therapeutisch is, hangt af van het individu. Een zorgvrager met hoge koorts die last heeft van
de warmte, heeft behoefte aan een koele omgeving. Je kunt als verpleegkundige de temperatuur van de kamer
verlagen, bijvoorbeeld door de verwarming lager of uit te zetten, of door de airconditioning aan te zetten.
Voor een zorgvrager met hoge koorts kan de verwarming misschien
wel uit
Bij ventilatie zijn de individuele verschillen over het algemeen kleiner dan bij de
andere aspecten van het dode milieu. Ieder mens heeft namelijk behoefte aan
voldoende zuurstof. Ventileren is dus erg belangrijk.
VOORBEELD Vervelend dat de ramen niet open kunnen
Jacobien werkt in een zorgorganisatie met klimaatbeheersing. De luchtkwaliteit
wordt via een systeem gereguleerd. Een nadeel van klimaatbeheersing kan zijn
dat de ramen niet open kunnen, omdat het systeem dan niet optimaal functioneert. Hoewel de temperatuur
optimaal geregeld kan worden, vindt Jacobien het een vervelende gedachte dat er geen raam open kan.
Over het effect van kou of tocht bestaan veel verschillende meningen. Er is nooit echt bewezen dat je daar ziek
van wordt. Het is ook nooit aangetoond dat je er niet ziek van wordt. Wél is het zo dat mensen kou of tocht
onprettig vinden.
Van kou of tocht word je niet ziek
'Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt', vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit
Groningen. 'Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.'
Met betrekking tot de vochtigheidsgraad kunnen er grote individuele verschillen zijn. Iemand met een
longaandoening kan meer behoefte hebben aan een hoge luchtvochtigheidsgraad in een ruimte dan iemand
zonder longaandoening.
Leerdoelen
Je kunt uitleggen wat het belang is van hygiënisch werken.
Je kunt voorbeelden noemen van groepen waarin micro-organismen zijn ingedeeld.
Je kunt uitleggen wat de besmettingscyclus inhoudt.
Je kunt uitleggen wat de meest voorkomende infectieziekten bij een zorgvrager inhouden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cynthiaherrema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $22.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now