Beginselen van het strafrecht en het strafprocesrecht
Hoofdstuk 1: Algemeen
Strafrecht en strafprocesrecht: Begrippen
Het strafrecht is het geheel van rechtsregels volgens hetwelk bepaalde gedragingen strafbaar
worden gesteld en gesanctioneerd (materieel strafrecht). Met andere woorden: Het strafrecht is de
inhoudelijke rechtstak. Dit zijn de rechtsregels waarin bepaald wordt welke gedragingen strafbaar
zijn. Het strafprocesrecht, de procedure, is het geheel van procedureregels volgens hetwelk het
strafrecht wordt toegepast, of nog, het geheel van rechtsregels met betrekking tot de opsporing,
vervolging en berechting van personen die ervan verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd
(formeel strafrecht). Het strafprocesrecht is meer het vormelijke. Dit zijn dus de rechtsregels voor de
opsporing, vervolging en berechting. Het strafrecht regelt de fundamenten. Dit is van openbare orde:
Dit houdt in dat je hier niet van kan afwijken, ook niet bij contracten (zelfs bij partnergeweld, zelfs
wanneer de vrouw haar klacht intrekt, het Openbaar Ministerie kan die man nog steeds
vervolgenwant het strafrecht is van openbare orde). Het strafrecht betreft de fundamenten van onze
samenleving.
Bronnen van het strafrecht – Wetten en wetboeken
Dit gaat over de bindende bronnen, de bronnen die we moeten volgen. Dit strafrecht vinden we in
een deel van De Grondwet en in Het Strafwetboek (1867). Het Strafwetboek bestaat uit Boek I (de
algemene beginselen met betrekking tot misdrijven en bestraffing, ofwel de algemene spelregels) en
Boek II (opsomming en beschrijving van de verschillende misdrijven en voorziene straffen). De
algemene beginselen van Boek I zijn van toepassing op de misdrijven opgesomd in Boek II, dit staat in
Art. 100 van het Strafwetboek. Het Strafwetboek dateert uit 1867 en is verreweg van compleet, dus
door de jaren heen zijn er nieuwe wetten gemaakt. Dit zijn de Aparte Basiswetten, om het
Strafwetboek te vervolledigen:
Interneringswet (5 mei 2014, wijziging door wet 4 mei 2016 en 6 juli 2017)
Wet opschorting, uitstel en probatie (29 juni 1964)
Jeugdbeschermingswet (8 april 1965)
Wet voorlopige plaatsing minderjarigen (1 maart 2002)
Wet Gemeentelijke Administratieve Sancties (24 juni 2013)
Rechtspositie veroordeelden vrijheidsstraf (17 mei 2006, wijziging door wetten van 5 mei
2019, 29 juni 2021 en 28 november 2021)
De bijzondere strafwetten bevatten strafbepalingen die niet in het Strafwetboek zijn opgenomen
(complementair aan het Strafwetboek), ofwel deze bijzondere strafwetten hebben betrekking op
misdrijven die men in 1867 nog niet had voorzien. Voorbeelden zijn de drugwet (24 februari 1921) en
de wapenwet (8 juni 2006). De algemene beginselen van Boek I Strafwetboek zijn toepasselijk op de
bijzondere strafwetten (Art. 100 Strafwetboek), tenzij (2 uitzonderingen):
1. De bijzondere strafwet bevat zelf een afwijkende regeling
2. De artikelen uit het Strafwetboek met betrekking tot de strafbare deelneming en de
verzachtende omstandigheden gelden niet voor de bijzondere wetten, tenzij deze dit zelf
uitdrukkelijk voorzien
Dit zijn de algemene bepalingen. De regionale deelstaten kunnen in de decreten (wetgeving) die zij
zelf maken, ook strafbepalingen voorzien. Denk aan het bosdecreet: Dit behoort tot de Vlaamse
deelstaat bevoegdheid. Hier staat in wat je allemaal wel en niet mag doen in een bos en er staat bij
welke straf je hiervoor krijgt. Het gros van de strafwetgeving in België is federale materie. Er is nog
niet zo veel regionale strafwetgeving in de decreten.
Bronnen van het strafprocesrecht – Wetten en wetboeken
De bindende bronnen zijn De Grondwet, Het Wetboek van Strafvordering (1808) en Het Gerechtelijk
Wetboek (10 oktober 1967). Het Gerechtelijk Wetboek bevat, naast de rechterlijke organisatie, de
gemeenrechtelijke procedureregels (dit is ruimer dan enkel het strafprocesrecht). Wat geen
Pagina 1 van 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaankersmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.