Samenvatting H3 en H9 voor toets 2 van het vak Seminarium Gedragstherapie. Master Klinische Psychologie - Vrije Universiteit. Boek: Geïntegreerde cognitieve gedragstherapie - Korrelboom & Ten Broeke
3.1 Inleiding
Leren = als ervaringen nieuwe attitudes, gedragingen of gedragstendenties tot stand brengen,
of vermogen hiervoor creëren.
Verschil tussen geleerde (de nieuwe associaties en mogelijkheid ander gedrag dat ontstaan is)
en performantie is het uitvoeren van dat geleerde.
Leren heeft te maken met 3 kwalificaties:
- Rijping. Dat de ervaring plots of vanzelf opzet, maar dat er ontwikkeling doorlopen
moet zijn voor het toegepast kan worden, vb. is lopen (skelet moet eerst je lichaam
kunnen tillen).
- Omgekeerde rijping. Er zijn processen noodzakelijk om van ervaring te kunnen
profiteren. Deze komen nu niet op, of vallen weg, vb. is blind zijn.
- Duurzaamheid. Je ontleerd eigenlijk nooit, iets dooft uit, bij herconditionering komt
het dan weer sneller opnieuw tot stand.
We zijn geen tabula rasa waarop alles wat we ervaren een even grote impact heeft op ons,
erfelijkheid heeft enorme invloed, vb. bij intelligentie, seksuele voorkeur of neuroticisme.
Jong leren is makkelijker dan leren wanneer je oud bent (plasticiteit). Eerdere leerervaringen
hebben invloed op latere leerervaringen.
Ontleren kan eigenlijk niet – vervormen of iets aanpassen door latere ervaringen kan wel.
Denk hierbij aan assimilatie of accommodatie.
Groot leervermogen
Plus: hoe groter je leervermogen is, hoe makkelijker je je aan kan passen naar je omgeving en
je je omgeving aan kan passen naar je behoeftes.
Min: als je eenmaal iets verkeerd hebt geleerd kan je het niet makkelijk corrigeren.
Leerervaringen zijn (grotendeels) de grondslag aan het ontstaan en voortbestaan van
psychopathologie.
1
, Cognitieve gedragstherapie (CGT) speelt hierop in en is net als alle andere psychotherapieën
gefocust op corrigerende leerervaringen. Experimentele psychologie is de wetenschappelijke
basis van de psychotherapie voor CGT.
3.2 Drie leerparadigma’s
Er zijn drie leerparadigma’s:
- Effecten door blootstelling aan dezelfde prikkel (habituatie, sensitisatie, latente
inhibitie en niet associatief leren).
- Effecten door blootstelling aan twee stimuli (klassieke conditionering – associatief
leren).
- Effecten door blootstelling aan consequenties van gedrag (operante of instrumentele
conditionering – associatief leren).
Binnen de paradigma’s is er onderscheid tussen procedure, bevindingen en verklaringen voor
deze bevindingen.
Procedure: manipulaties uitgevoerd om de proefpersoon te confronteren met leersituatie.
Bevindingen: effecten van deze procedures.
Verklaringen: theorieën gebruikt om de bevinding te begrijpen.
3.3 Herhaalde blootstelling aan dezelfde prikkel
Vooral wanneer herhaaldelijk toegepast wordt heb je leereffecten. ‘Niet-contingente
prikkelaanbieding’ is het gevolg van herhaaldelijke blootstelling.
Bij dit niet associatieve leren horen verschillende typen van responsemetingen:
- Startle response (schrik): grove motorische reactie, vb. oogknipperreflex.
- Freezing (angst): vermijding en geconditioneerde onderdrukking, dus stoppen met het
gedrag.
- Auto-shaping of sign-tracking (positieve gemoedstoestand): toenadering tot een
prikkel.
- Oriëntatiereflex: het onderbreken van het gedrag om te kijken wat voor onbekende
prikkel getoond wordt.
Procedure van niet-contingente prikkelaanbieding: proefpersoon wordt paar keer blootgesteld
aan dezelfde stimulus en daarna kijk je naar de verandering van het gedrag. Intensiteit, duur
en type van de prikkel wisselt.
Voorbeelden:
- Habituatie bij startle response: intensieve prikkel op rustige achtergrond.
- Sensitisatie: herhaalde prikkel bij een drukke achtergrond.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rozacohen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.87. You're not tied to anything after your purchase.
