Deze samenvatting gaat over de historische context: De Verlichting. Paragraaf 1 tot en met 3 zijn samengevat.
Het bestaat vooral uit vele lijstjes door de verschillende ideologieen en hun kenmerken.
Het enige wat lijkt te missen zijn het rationeel optimisme en hierbij de bepaalde verlichte ideee...
Geschiedenis: hoofdstuk 2 (historische context) De Verlichting
2.1 Verlichte ideeën over een beter samenleving
KA:
o Het streven van vorsten naar absolute macht
o De wetenschappelijke revolutie
o Rationeel optimisme en verlicht denken dat werd toegepast in de samenleving
o Voortbestaan van het ancien regime, met een poging op verlicht absolutisme
Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige samenleving (1650-
1789)
Verlichting: Denkstroming, met het hoogtepunt in de 18e eeuw, waarbij het gebruik van het
menselijk verstand centraal staat.
In de Verlichting ging de mens en de wetenschap steeds meer centraal staan. In de 17e eeuw groeide
de wetenschap. (wetenschappelijke revolutie) Zo gingen mensen meer met hun rede (verstand)
nadenken over het leven en verschillende maatschappelijke vraagstukken. Men wilde problemen
oplossen zoals, armoede, honger, ziekte en oorlog.
Kritiek op kerkelijke opvattingen en gebruiken. Macht van de kerk werd in twijfel getrokken. Druk op
de kerk om te veranderen nam toe, maar leidde ook tot veel verzet.
Filosofen wilden:
Religieuze tolerantie
Scheiding tussen Kerk en Staat.
Oorzaken:
-De humanisten spoorden de werken van Griekse en Romeinse auteurs op. Zij onderzochten deze
boeken en gaf commentaar. Waarna de boeken uitgegeven werden.
Er ontstond nieuwe belangstelling voor de klassieke cultuur→ dit droeg bij aan het nieuwe mens- en
wereldbeeld van de renaissance.
-Ontdekkingsreizen zorgde voor de Europese overzeese expansie (begon in de late 15e eeuw) leidde
tot handelscontracten over de hele wereld.
-Er ontstond kennis van nieuwe culturen en volken.
-Stimuleerde ook ontwikkeling van nieuwe schepen en betere instrumenten voor navigatie
en cartografie.
-Ontwikkeling ambachtelijke techniek: Het ontwerpen van nieuwe scheepsmodellen, gebruik van
molens bij inpoldering en vestingwerken vroegen om wiskundig en natuurkundig inzicht.
Zo kon Galilei de juistheid van Copernicus’ heliocentrische wereldbeeld aantonen door betere
telescopen.
Er werd ook veel meer nagedacht over hoe de mens onderzoek moesten doen:
Twee onderzoeksmethoden waren:
Rationalisme: Wetenschappelijke benadering waarbij de rede de voornaamste bron is.
Vooral met de rede (het verstand)
-René Descartes als grondlegger: betwijfelde of de mens met zintuigelijke waarnemingen de
wereld kon begrijpen.
-Waarnemingen subjectief en dus vaak onjuist
-Aangeboren met zekere ideeën (bestaan van jezelf en God) via logisch en intuïtief
redeneren tot kennis komen. → de rede staat voorop.
, Empirisme: Observeren, experimenteren en redeneren.
Wel met zintuigelijke waarneming
-Vooral verbonden met John Locke (oneens met Descartes)
-Zintuigelijke waarneming wel nuttig, door waarneming te vergelijken en combineren
ontstaat betrouwbare kennis
Rationeel optimisme:…
Verlichte ideeën:…opvoeding
Vele filosofen kwamen met verschillende idealen voor de samenleving:
De samenleving:
West-Europa: standenmaatschappij.
Ongelijkheid werd gerechtvaardigd door de kerk: “God had het zo gewild.”
Door deze opstelling konden vorsten hun macht versterken.
o Absolutistische vorsten vanaf de 15e eeuw.
o Droit Divin
o Specifiek in Frankrijk: Ancien Regime
Kritiek:
o Natuurwetenschappen wezen uit dat de mens biologisch gelijk was; de standen waren
achterhaald.
o Volkssoevereiniteit: machthebbers hebben de macht namens het volk en zijn
verantwoording schuldig aan het volk.
o Sociaal Contract: afspraken tussen de vorst en onderdanen over het bestuur.
Immanuel Kant (1724 – 1804)
o Integreerde empirisme en rationalisme
o Sapere Aude!
o Kritik der reinen Vernunft
o (Beperkte) Vrijheid vond hij een vereiste voor Verlichting.
o Eerde Frederik de Grote van Pruisen.
Baruch Spinoza (1632 – 1677)
o Portugees-Joodse wiskundige en filosoof.
o Radicale Verlichter.
o “Buiten God bestaat er niets”.
o God maakte de natuur, maar heeft er later geen invloed meer op.
o God heeft dus ook geen invloed meer op goed en kwaad.
Voltaire (1694 – 1778)
o François-Marie Arouet
o Geregeld problemen met het gezag door zijn kritiek en pamfletten.
o Gevangenschap in de Bastille
o Ballingschap in Engeland.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BonteAnna. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
