,Lecture 1
Clip 1– Zeespiegel-Sedimentatie-Tektoniek
Grondboring in dorpje
→ in het model van Nederlandse ondergrond bestaat ten minste bovenste 5016 meter uit
sedimenten
- Oudste sedimenten waarvan we betrouwbaar weten dat ze aanwezig zijn, zijn ong. 330
miljoen jaar oud (Carboon) en liggen op ruim 5 km diepte
- Hoe hebben zeespiegel, klimaat en aanvoering van sedimentatie samengespeeld om dit
dikke pakket sedimenten af te zetten?
3 maten voor zeespiegel die belangrijk zijn voor analyse
1. Absolute zeespiegel (eustatische zeespiegel)
a. Hoogte van zeespiegel ten opzichte van
middelpunt van de aarde (t.o.v.
zwaartekrachtsveld van aarde moet dit
eigenlijk zijn maar nu niet relevant)
2. Relatieve zeespiegel
a. Gedefinieerd relatief ten opzichte van een datum (kiezen we lokaal in de
ondergrond)
b. Afstand vanaf referentieniveau tot aan zeeniveau
3. Waterdiepte
a. Vanaf land wordt vanuit brongebied van het sediment in gebergte sediment
aangevoerd door de rivieren. Dit sediment komt uiteindelijk bij een delta in een zee
terecht.
b. Wat gebeurt er met dit sediment?
→ wordt afgezet in zee, deltasysteem bouwt zich uit.
Wat gebeurt er met de 3 maten door de afzetting?
- Waterdiepte is afgenomen
- Met de andere 2 maten gebeurt niets, zowel relatieve als absolute zeespiegel blijft hetzelfde
Sedimentatie heeft geen direct primair effect op de zeespiegelstand
→ = een van meest wezenlijke relatie aan begin van sedimentologie en stratigrafie
- Belangrijkste speler voor relatieve zeespiegel = bodemdaling en bodemstijging
- Door bijv. tektoniek of inklinking van sedimentlagen
- Bodemdaling → zakking referentieniveau → relatieve zeespiegel stijgt (afstand is groter).
- Bodemstijging → referentieniveau hoger → relatieve zeespiegel is gedaald (afstand is
kleiner)
- Met absolute zeespiegelstand gebeurt niks
- Vaak lokale en regionale effecten (op 1 plek daalt de bodem en op andere plek stijgt ‘ie weer,
dus netto geen verandering in volume van water)
→ dus terwijl er regionaal grote veranderingen zijn in relatieve zeespiegel, kan de absolute
zeespiegel vrij constant blijven
3
, Absolute zeespiegelstijging
- Bijv. smelten van kristallijn ijs op
Groenland
→ volumes zo groot dat dit op
merkbare schaal het volume water
in de zee zal laten toenemen en
zeespiegel laten stijgen
Sedimentatie, tektoniek & globale effecten
spelen dus samen om de mate van
zeespiegel te laten veranderen. Niet alle processen hebben dezelfde effecten op de verschillende
maten van zeespiegel
→ belangrijk om die verschillende maten en effecten uit elkaar te houden als we bespreken hoe ze
samenspelen om sedimenten op te stapelen in de ondergrond
Terugkomend op de boring
→ kun je kwantificeren (=getal plakken
op) hoeveelheid
Clip 2 – Clinoformen
Geofysici kunnen met seismische
reflectieprofielen de architectuur (vormen & karakteristieken) van
stratigrafie duidelijk maken
→ bijv. op land ondiep gat te boren en hierin springstof of luchtpatroon
tot ontploffing te brengen, boten op zee of vrachtwagens op land
→ kern technologie = trilling worden ondergrond in gestuurd & er wordt
met een ‘ray’ een serie van ‘receivers’ van geophones geluisterd worden
naar de trillingen die terugkaatsen vanaf de verschillende gesteentes in de ondergrond.
Plaatje = seismisch reflectieprofiel
- Grote schaal (ong. 40km lang)
- Zien dat er in de ondergrond allerlei vormen zichtbaar worden die weergeven hoe dit
sedimentaire systeem zich in een bekken heeft uitgebouwd.
- Schuinstaande lagen noemen we clinoformen
= in hoek staande vormen van lagen in ondergrond
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sanne-maas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.