Summary
Samenvatting Hulp nodig? - Relaties Intimiteit en Seksualiteit
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Relaties, Intimiteit & Seksualiteit gegeven door E.P. in het academiejaar .
[Show more]
Seller
Follow
jentecarion
Reviews received
Content preview
RELATIES, INTIMITEITEN SEKSUALITEIT
Samenvatting
Carion Jente
2022-2023
,Leerdoelen
1
,Inhoudsopgave
1. Belangrijke concepten................................................................................................................................ 5
1.1 Relaties........................................................................................................................................ 5
1.2 Intimiteit....................................................................................................................................... 6
1.3 Seksualiteit.................................................................................................................................. 6
1.3.1 Theoretisch model..................................................................................................................................6
1.3.2 Beleving vs seksueel functioneren..........................................................................................................6
2. Geschiedenis van de seksuologie................................................................................................................ 7
2.1 Kinsey Reports............................................................................................................................ 7
2.1.1 Bevindingen uit onderzoek.....................................................................................................................7
2.1.2 Kinsey-schaal...........................................................................................................................................7
2.2 Masters en Johnson................................................................................................................... 8
2.2.1 Bevindingen uit onderzoek.....................................................................................................................8
2.2.2 Theoretisch model..................................................................................................................................8
2.3 Ellen Laan................................................................................................................................... 9
2.3.1 Bevindingen uit onderzoek.....................................................................................................................9
2.3.2 Verkrachtingszaken.................................................................................................................................9
3. Link seksualiteit en relaties...................................................................................................................... 10
3.1 Wisselwerking............................................................................................................................ 10
3.2 Theoretische kaders................................................................................................................. 10
3.2.1 Evolutionair perspectief........................................................................................................................10
3.2.2 Sociaal perspectief................................................................................................................................10
3.2.3 Hechtingsperspectief............................................................................................................................11
3.2.4 Hormonaal perspectief.........................................................................................................................11
4. Relatievorming......................................................................................................................................... 12
4.1 Ontstaan van partnerrelaties................................................................................................. 12
4.1.1 Vroeger vroeger vs nu..........................................................................................................................12
4.1.2 Fasen van relatievorming.....................................................................................................................12
4.2 Verloop van partnerrelaties.................................................................................................... 13
4.3 Fasen in langdurige liefdesrelaties (Marshall).......................................................................14
4.4 Relatievormen.......................................................................................................................... 14
4.4.1 Soorten.................................................................................................................................................14
4.4.2 Gelijkenissen en verschillen..................................................................................................................15
4.4.4 Hoe omgaan met verschillende relatievormen?..................................................................................15
5. Gehechtheid bij partnerrelaties volgens Sue Johnson...............................................................................16
5.1 Hechtingstheorie...................................................................................................................... 16
5.1.1 Soorten gehechtheid............................................................................................................................16
5.1.2 Foutieve redeneringen.........................................................................................................................17
5.2 Relatieproblemen.................................................................................................................... 17
5.2.1 Ontstaan van relatieproblemen...........................................................................................................17
5.2.2 De dans van het koppel........................................................................................................................17
5.3 Emotionally focused therapy (EFT).........................................................................................18
5.3.1 Wat is het?............................................................................................................................................18
2
, 5.3.2 Veranderingsproces..............................................................................................................................18
5.3.3 Gewenste resultaat...............................................................................................................................18
6. Negatieve relatiedynamieken (John Gottman).......................................................................................... 19
7. Succesfactoren binnen een partnerrelatie................................................................................................20
7.1 John Gottman.......................................................................................................................... 20
7.2 Sue Johnson............................................................................................................................. 21
7.3 Ester Perel.................................................................................................................................. 21
8. Uitdagingen in partnerrelaties.................................................................................................................. 21
8.1 Communicatie......................................................................................................................... 21
8.1.1 Dans van het koppel.............................................................................................................................21
8.1.2 Destructieve communicatiestijlen........................................................................................................22
8.1.3 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................22
8.2 Ouderschap............................................................................................................................. 22
8.2.1 Grote veranderingen............................................................................................................................22
8.2.2 Moeder vs seksueel wezen...................................................................................................................22
8.2.3 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................22
8.3 Tijd en drukte............................................................................................................................ 23
8.3.1 Tijd maken?...........................................................................................................................................23
8.3.2 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................23
8.4 Ontrouw.................................................................................................................................... 23
8.4.1 Elementen van ontrouw.......................................................................................................................24
8.4.2 Soorten ontrouw..................................................................................................................................24
8.4.3 Fasen van ontrouw...............................................................................................................................24
8.4.4 Gevolgen...............................................................................................................................................24
8.4.5 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................25
8.5 Familie....................................................................................................................................... 25
8.5.1 Eigen familie en schoonfamilie.............................................................................................................26
8.5.3 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................26
8.6 Chronische ziekte..................................................................................................................... 26
8.6.1 Impact op de partner............................................................................................................................26
8.6.2 Impact op relatie...................................................................................................................................26
8.6.3 Positieve aspecten................................................................................................................................27
8.6.4 Hoe mee omgaan?................................................................................................................................27
8.7 Seksuele moeilijkheden........................................................................................................... 27
9. Redenen waarom relaties stuklopen........................................................................................................ 28
9.1 Te snel …................................................................................................................................... 28
9.2 Onrealistische verwachtingen................................................................................................ 28
9.3 Afreageren op je partner........................................................................................................ 28
9.4 Geen gesprekken over toekomst..........................................................................................28
9.5 Onuitgesproken wensen of verwachtingen.........................................................................28
10. De seksuele levensloop.......................................................................................................................... 29
10.1 Uitgangspunten vanuit levensloopperspectief..................................................................29
10.2 Levenslooptheorieën en -modellen.....................................................................................29
3
, 10.3 Seksuele ontikkeling bij kinderen (0 – 12 jaar).....................................................................30
10.3.1 Voor de geboorte tot 1 jaar na geboorte...........................................................................................31
10.3.2 leeftijd van 2 tot en met 5 jaar...........................................................................................................31
10.3.3 Leeftijd 6 tot en met 9 jaar.................................................................................................................31
10.3.4 Leeftijd tien tot en met 11 jaar...........................................................................................................31
10.4 Seksuele ontwikkeling bij adolescenten (12 – 25 jaar).......................................................31
10.4.1 Leeftijd 12 tot en met 14 jaar.............................................................................................................32
10.4.2 Leeftijd 15 tot en met 17 jaar.............................................................................................................32
10.4.3 Leeftijd 18 tot en met 20 jaar.............................................................................................................32
10.4.4 Leeftijd 21 tot en met 24 jaar.............................................................................................................32
10.4.6 Homoseksuele identiteitsontwikkeling..............................................................................................32
10.4.7 Sexting................................................................................................................................................33
10.4.8 Culturele verschillen...........................................................................................................................33
10.5 Seksuele ontwikkeling bij volwassenen (25 – 55 jaar).........................................................33
10.5.1 Seksuele beleving en gedrag..............................................................................................................33
10.5.2 Echtscheidingen..................................................................................................................................34
10.6 Seksuele ontwikkeling bij ouderen (55+).............................................................................34
10.6.1 Algemeen............................................................................................................................................34
10.6.2 Discrepantie........................................................................................................................................34
10.6.3 Woonzorgcentra.................................................................................................................................34
11. Verstoord verloop van de seksuele ontwikkeling....................................................................................35
11.1 Seksuele vorming en opvoeding..........................................................................................35
11.1.1 Ontwikkeling van seksuele gezondheid..............................................................................................35
11.1.2 Ervaringsleren.....................................................................................................................................35
11.1.3 Beschermende- en risicofactoren.......................................................................................................36
11.2 SENSOA vlaggensysteem...................................................................................................... 36
11.2.1 Criteria................................................................................................................................................36
11.3 Verstoord verloop bij kinderen en jongeren.......................................................................37
11.3.1 Grensoverschrijdend gedrag..............................................................................................................37
11.3.2 Loverboys of tienerpooiers.................................................................................................................37
11.3.3 Online grooming.................................................................................................................................38
11.4 Verstoord verloop bij volwassenen......................................................................................38
11.4.1 Seksueel geweld.................................................................................................................................38
11.4.2 Seksueel misbruik...............................................................................................................................38
11.4.3 Seksuele intimidatie............................................................................................................................39
11.4.4 Risicofactoren voor SGOG..................................................................................................................39
11.4.5 Preventie.............................................................................................................................................39
11.4.6 Hulpverleningsorganisaties................................................................................................................39
12. Seksualiteitsbeleving en -functioneren................................................................................................... 40
12.1 Seksualiteitsbeleving.............................................................................................................. 40
12.1.1 Beleving vs functioneren....................................................................................................................40
12.1.2 Motieven voor seks............................................................................................................................41
12.2 Sekswerkers............................................................................................................................. 41
12.2.1 Klanten................................................................................................................................................41
12.2.2 Risico’s................................................................................................................................................41
12.3 Seksuele disfuncties............................................................................................................... 41
12.3.1 Seksuele responscyclus.......................................................................................................................42
12.3.2 Onderzoeken......................................................................................................................................42
12.3.3 Seksuele disfuncties bij mannen........................................................................................................42
12.3.4 Seksuele discfuncties bij vrouwen......................................................................................................44
4
,13. Invloed van psychische problemen op seksualiteit..................................................................................47
13.1 Invloed psychosociale problemen......................................................................................47
13.2 Invloed psychiatrische aandoening....................................................................................47
13.3 Invloed medicatie................................................................................................................. 47
13.4 Invloed (mentale) beperking............................................................................................... 47
13.4.1 Rechten...............................................................................................................................................48
13.4.2 Uitdagingen.........................................................................................................................................48
13.4.3 Ondersteunen.....................................................................................................................................48
14. Bespreekbaar maken van seks................................................................................................................ 49
14.1 Algemeen kader.................................................................................................................... 49
14.2 PLISSIT model.......................................................................................................................... 49
14.3 Onder 4 ogen......................................................................................................................... 49
1. Belangrijke concepten
1.1 Relaties
Met relaties focussen we ons vooral op partnerrelaties, romantische relaties of
koppels, ondanks dat we iedere dag met iedereen rondom ons in relatie staan.
5
,Hedendaagse relaties steeds meer onder druk door de hoge verwachtingen van 1
partner. Partner moet namelijk een goede vriend(in), minnaar/minnares, een
zorgzame ouder … zijn.
1.2 Intimiteit
Intimiteit is een gevoel of ervaring van diepe verbondenheid met een partner en
kan op lichamelijk, emotioneel of spiritueel vlak zijn (vb: aanraking, blik, knuffel,
iets doen voor de ander …).
Het is subjectief, voor iedereen verschillend en contextafhankelijk. Wat in de ene
context als intiem wordt gezien, wordt dat in de andere niet (vb: aanraking
collega vs aanraking partner).
1.3 Seksualiteit
1.3.1 Theoretisch model
Seksualiteit is een complex begrip en kunnen we omschrijven volgens het
biopsychosociaal model.
Seksualiteit wordt beïnvloed door het puur
biologische aspect, maar ook door onze
gedachten en gevoelens (psychologisch)
en zo ook door onze opvoeding en cultuur
(sociaal).
Het samenspel van deze 3 factoren, leidt
tot specifiek gedrag.
Seksuele disfuncties kunnen dus
1.3.2 Beleving vs seksueel functioneren een biologische of
psychologische oorzaak hebben.
We splitsen seksualiteit op
1. Seksualiteitsbeleving – emotionele betekenis die aan seksualiteit wordt
gegeven (ervaring).
2. Seksueel functioneren – wat een persoon fysiek/lichamelijk gezien kan.
a. Goed functionerende bloedbanen
b. Goed functionerende zenuwbanen
c. Goed functionerende hormoonhuishouding (balans)
Beleving en seksueel functioneren kunnen los van elkaar staan (vb: lichamelijk
kan alles, maar je voelt je er niet goed bij), maar ze hebben invloed op elkaar
(vb: emoties een invloed op seksueel functioneren ondanks dat lichamelijk alles
in orde is of lichamelijk iets aan de hand dus een invloed op beleving).
Het is niet per se zo dat als er sprake is van een slecht seksueel functioneren, er
ook sprake is van een negatieve seksualiteitsbeleving of omgekeerd.
6
,2. Geschiedenis van de seksuologie
Voor de oorlog vooral Europese artsen en psychiaters die seksualiteit
bestudeerden, maar na de oorlog steeds meer Amerikaanse onderzoekers die
naar seksualiteit keken vanuit biologisch, en later ook psychologisch en sociaal,
perspectief.
Korte geschiedenis
1. Alfred Kinsey – bestudeerde seksueel gedrag vanuit biologisch perspectief
2. Frank Beach – bestudeerde de hormonen, cultuur … en hun invloed op
seksueel gedrag
3. John Money – bestudeerde de genderidentiteit vanuit psychologisch
perspectief
4. Masters en Johnson – bestudeerden de seksuele responscyclus
5. Kaplan – bestudeerde seksueel verlangen vanuit psychologisch perspectief
6. APA – homoseksualiteit uit DSM gehaald als psychische stoornis
In het verleden veel gekeken vanuit biologisch perspectief, maar tegenwoordig
wordt er bij seksualiteit steeds meer aandacht besteed aan het psychologische
perspectief.
2.1 Kinsey Reports Steekproef niet representatief, maar gaf
aanleiding tot verder onderzoek rond
realistische benadering van seksueel
2.1.1 Bevindingen uit onderzoek gedrag (+ resultaten later bevestigd).
Uit onderzoek van Kinsey rond seksualiteit, bij blanke mensen zonder
strafblad, bleek dat het feitelijke gedrag van deelnemers niet
overeenstemde met de heersende normen uit die tijd (loyaliteit, geen
seks voor het huwelijk, heteroseksualiteit …).
Er was namelijk wel sprake van
Seks met iemand van hetzelfde geslacht
Buitenechtelijke seks met een ander of seks voor het huwelijk
Non-monogamie (al dan niet consensueel)
Vandaag de dag nog steeds onderzoek gedaan rond seksualiteit in het Kinsey
Instituut.
2.1.2 Kinsey-schaal
Kinsey kwam er in onderzoek achter dat mensen niet passen in
exclusieve heteroseksuele of homoseksuele categorieën en
7
,ontwierp daarom de Kinsey-schaal waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen 7
soorten seksuele oriëntatie.
Deze seksuele oriëntatie (gedrag, gedachten en gevoelens) kan echter
fluctueren/veranderen doorheen de tijd en is deels afhankelijk van de context.
2.2 Masters en Johnson
2.2.1 Bevindingen uit onderzoek
Master en Johnson onderzochten de lichamelijke reacties van mensen (vb:
bloeddruk, ademhaling …) tijdens het hebben van seksueel contact in
sekslabo’s. Naar aanleiding hiervan hebben ze de seksuele responscyclus
ontwikkeld.
2.2.2 Theoretisch model
2.2.2.1 Fasen seksuele responscyclus
Opwinding
Er is een verlangen/belangstelling voor seks en er is sprake van lichamelijke
veranderingen zoals een toename in hartslag, bloeddruk en doorbloeding naar de
geslachtsorganen. Bij hoge niveaus van stress, kunnen seksuele disfuncties
optreden.
Plateau
Seksuele opwinding bereikt een hoogtepunt, waarbij verdergaan met seksuele
activiteit kan leiden tot een orgasme.
Orgasme
Hoogtepunt van seksueel contact gekenmerkt door onwillekeurige
spiercontracties, een verhoogde hartslag en een gevoel van euforie.
Resolutie of refractaire periode
Sprake van een herstel of rustperiode waarbij de bloeddruk en hartslag verlagen
en men terugkeerd naar een rusttoestand. Als men is klaargekomen, kan mijn
tijdelijk niet meer klaarkomen (refractair).
2.2.2.2 Verschillen tussen mannen en vrouwen
Grote verschillen in respons tussen mannen en vrouwen.
Orgasmes bij mannen zien er iedere keer ongeveer hetzelfde
uit waarbij de 4 fasen geleidelijk aan doorlopen worden. Bij
vrouwen niet zo eenvoudig, want fasen kunnen meerdere
keren doorlopen worden en ze krijgen niet altijd een orgasme.
Deze verschillen kunnen zorgen voor problemen binnen partnerrelaties door
gebrek aan kennis.
8
, 2.3 Ellen Laan
2.3.1 Bevindingen uit onderzoek
Vrouwen krijgen ook een erectie (intern in de clitoris met opzwellen)
Van belang dat vrouwen hun eigen lichaam kennen en genot/plezier uit
seks kunnen halen
2.3.2 Verkrachtingszaken
De doorbloeding van de vaginawand (vochtig worden) is een puur fysiologische
reactie op de doodsangst en is dus geen teken van opwinding of instemming van
de vrouw om seks te hebben. Hiermee werd aangetoond dat de
seksualiteitsbeleving los kan staan van het seksueel functioneren.
9
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jentecarion. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now