Class notes

HR IV: Bronnen: verkorte samenvatting van ALLE belangrijke hoofdpunten hoorcolleges + werkcolleges + artikelen

0 purchase

Course
Historisch Onderzoek 4: Bronnen (LGX043P05)

Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)

Een verkorte samenvatting van ALLE belangrijke hoofdpunten uit alle hoorcolleges + werkcolleges + artikelen. In dit document zijn alle belangrijke hoofdpunten verwerkt die je moet weten voor het tentamen. Vak gegeven aan de Rijksuniversiteit Groningen, 2022/2023.

[Show more]

Preview 4 out of 39 pages

View example

Uploaded on June 30, 2023
Number of pages 39
Written in 2022/2023
Type Class notes
Professor(s) Hanneke hoekstra
Contains All classes

history of things
history and things
history from things
materiële bronnen
schriftelijke bronnen
seriële bronnen
kwantitatieve bronnen
digitale bronnen
visuele bronnen
audiovisuele bronnen
objectivite

Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Education
Geschiedenis
Course
Historisch Onderzoek 4: Bronnen (LGX043P05)

anniekkooistra2000

Member since 2 year 53 documents sold

$8.64

Add to cart

Add to wishlist

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

Bronnen IV – Samenvatting belangrijkste punten

1.1 Week 1 – Schriftelijke bronnen

Wat is een bron? Bronnen zijn voorwerpen of getuigenissen uit of over het verleden, waarop
de historicus steun om een beeld te scheppen van de geschiedenis; alles wat historici
gebruiken om te schrijven over de geschiedenis
Voorbeelden van bronnen;
- Schriftelijke bronnen: dagboek, brief
- Audiovisuele bronnen: podcast, film, foto, schilderij
- Seriële en kwantitatieve bronnen; herhaling van informatie (reeks/serie)
- Materiele bronnen: objecten, archief
- Digitale bronnen: bronnen van de laatste 20/30 jaar, bestaan alleen digitaal, zoals
social media (Instagram, Facebook, Twitter)

Het kompas (HO1); informatie, bronnen, standaarden: duidelijkheid, juistheid, relevantie,
logica, precisie, significant; kortom dieper in op de informatie, kijken naar de bronnen; kijken
hoe historici kritisch omgaan met bronnen en hun bronnen inzetten

Primaire bron: directe toegang tot een historische context; staan naast de historische
ontwikkeling, zoals een persoon of gebeurtenis
Literatuur/secundaire bron: indirecte toegang tot een historische context; meer een reflectie
op wat er gebeurd is, zoals historiografie
Voorbeeld: moord op Willem van Oranje, 10 juli 1584
- Primaire bron: de kogelgaten, ooggetuigen, pistool (directe bron)
- Secundaire bron: de historiografie over de moord, de secundaire literatuur in boeken
die de moord beschrijven, reflectie, uitleg

Typologie; Een typologie is in het algemeen een onderverdeling van een groep personen,
beschrijvingen, objecten op basis van enkele gemeenschappelijke kenmerken; formele
kenmerken;
- Tekstuele bronnen
- Visuele bronnen
- Materiele bronnen
- Auditieve bronnen
Vaak is een bron een combinatie van verschillende typen bronnen!

Schriftelijke/tekstuele bronnen; manuscripten, brieven, seriële bronnen, geboorteregisters,
gedrukt boek, vredesverdrag, volks en beroepstelling; brede categorie; veel verschillende
bronnen

Howell en Prevenier; over tekstuele bronnen;
- Verhalende of literaire bronnen; bijvoorbeeld kronieken, traktaten, romans, dagboek;
enorme categorie met zeer uiteenlopende motieven (intenties)
- Diplomatieke teksten; teksten die een rechtssituatie vaststellen of een nieuwe
rechtssituatie scheppen, bijvoorbeeld; wet, rechtsspraak, contract

, o Oorkonden: wetgevende macht, juridisch proces, vrijwillige rechtsspraak (vrij
afgesloten contracten tussen particulieren voor notarissen
- Bronnen van de sociale boekhouding; teksten die een weerslag vormen van de
uitvoerende macht of van het beheer van openbare of private administraties; sociale
boekhouding waar dingen worden bijgehouden, gemeente, land, stadsrekeningen
(vaak zijn dit seriële bronnen), zoals registers van de burgerlijke stand

Tip! Als er wordt gevraagd; wat voor bron is het? Kijk eerst naar 2 en 3, is dit het niet? Dan is
het een verhalende/literaire bron!

Andere typen bronnen:
- Visuele bronnen; zijn bijvoorbeeld beelden, geschiedenis en kunstgeschiedenis
- Materiele bronnen; jurken, maar ook visuele en schriftelijke bronnen vallen hier
onder
- Auditieve bronnen; bronnen die je kunt horen, zoals liedjes, geschiedbronnen,
verhalen, legendes

Bronnen kunnen een mix van verschillende typen bronnen; zoals een jurk is zowel visueel als
materieel, of een het boek van Luther is zowel schriftelijk als materieel

Voorbeelden van hulpwetenschappen (hulpwetenschappen om bronnen beter te begrijpen);
paleografie, diplomatiek, archeologie, chronologie, statistiek, maar ook film en
televisiewetenschappen belangrijk voor audiobronnen
- Tekstuele hulpmiddelen:
o Paleografie: bestuderen en ontcijferen van oude handschriften en
archiefstukken, zowel handgeschreven als gedrukt
o Diplomatiek
o Sigillografie (zegel)
- Visueel:
o Kunstgeschiedenis
o Iconologie
o Foto en film

Bronnenkritiek belangrijk! Het geheel van methodes waarmee bronnen door historici
worden benaderd en beoordeeld op hun waarde voor historische vraagstellingen
Dus: een kritische reflectie op een bron, kritisch omgaan met bronnen in de geschiedenis
Twee onderdelen centraal;
- Vorm van de bron (authentiek of vervalst, origineel of kopie, wie, waar wanneer?)
- Inhoud van de bron (waarom, waartoe, voor wie, wat hoe?)

Bronnenkritiek: betrouwbaarheid en bruikbaarheid;
- Betrouwbaarheid belangrijk voor de bruikbaarheid
- Geen enkele bron is volledig betrouwbaar, waarom? Elk bron is vanuit een bepaald
perspectief gemaakt; zit een interpretatie achter, door een mens gemaakt
- Maar, het is niet zo als een bron niet betrouwbaar is, dat de bron niet meer bruikbaar
is; bewust zijn van de betrouwbaarheid; maak dit duidelijk in de bronnenkritiek
- Bruikbaarheid is afhankelijk van de relevantie van de bron voor je vraagstelling

,Herkomstbeginsel: waar komt de bron vandaan? Ook wel oorsprongskritiek genoemd
(provenance). Vormt de basis van de archiefklassering, zoals Groninger Archief, persoonlijke
archieven, musea; op basis van oorsprong worden bronnen opgeslagen
- Een bron kan tijdens het leven verschillende functies vervullen; moeilijk terug te gaan
naar de oorsprong, waarom? Dit komt door een kopie of vervalsing
- Dus: kritisch zijn op de oorsprong van de bron

Belangrijkste punten uit dit college: primaire/secundaire bronnen, typologie, tekstuele
bronnen, hulpwetenschappen, bronnenkritiek, herkomstbeginsel

1.1.1 Artikel Howell en Prevenier
Bronnen zijn artefacten/voorwerpen die door het verleden zijn achtergelaten, ook wel
overblijfselen, getuigenissen van het verleden; zegt iets over hoe vroeger mensen hebben
geleefd; door artefacten met elkaar te vergelijken kunnen historici meer ontdekken over
bepaalde relaties tussen gemeenschappen.

Getuigenissen: zijn mondelingen of geschreven reporten dat een evenement beschrijven,
zoals een speech; taak van de historici om deze ‘rauwe’ materialen om te zetten in een
bruikbare bron.

Artefacten en relikwieën uit het verleden zijn historische bronnen geworden; bewijzen,
informeren historici over de feiten uit het verleden, aan historici om het doel van de bron te
achterhalen.

Schuldige en onschuldige bronnen, maar moeilijk te bepalen. Sommige bronnen met een
doel/intentie gemaakt, andere niet.
Voorbeeld: de video waarin de moord van John F Kennedy is gefilmd; de maker wilde de
parade filmen, onbewust heeft de maker de moord vastgelegd
Maar: bronnen zonder intentie zijn alleen bronnen zonder intentie, omdat ze niet
geproduceerd zijn met vragen van de historici in gedachten; ze zijn NIET onschuldig

Historici moeten nadenken over de historische context waarin de bron is geproduceerd;
onschuldige bronnen en de betrouwbaarheid spelen een rol bij het gebruiken en
interpreteren van bronnen; aandacht voor historische en historiografische contexten; dit
vormt het hard van de historische interpretatie!

Directe bronnen: directe toegang tot een historische context, staat naast de historische
ontwikkeling, persoon, gebeurtenis, zoals een brief uit de 18e eeuw
Indirecte bronnen: indirecte toegang tot historische context, meer een reflectie op wat er
gebeurd is (literatuur; secundaire bronnen), zoals historiografie

Typen bronnen volgens Howell en Prevenier;
1. Verhalende of literaire bronnen; geschreven bronnen die een bepaalde boodschap
moeten overbrengen; enorme categorie met uiteenlopende motieven
o Voorbeeld: krant wil een mening creëren, wetenschappelijk artikel wil lezers
informeren, persoonlijke verhalen zoals een dagboek

, o ‘Ego documenten’; zoals dagboeken kunnen niet altijd als een betrouwbare
bron gebruikt worden voor een evenementen, maar kunnen gelezen worden
vanuit een persoonlijk perspectief, wel ingezet worden hoe de auteur (van het
dagboek) het evenement heeft ervaren, zoals politieke intenties, tactieken,
cultuur, ideologie
2. Diplomatieke teksten; teksten die een recht situatie vaststellen of een nieuwe
rechtssituatie scheppen, historici zien dit als de ‘beste’ (puur) bron; bewijs voor legale
transacties, rechtelijke feiten, bewijs vormen voor gerechtelijk geval
o Voorbeeld: wetten, rechtsspraak, contract
o Drie onderdelen: protocol (naam auteur, standaard opening, hogere autoriteit
die het feit legitimeert), inhoud (voordracht van de zaak), afsluiting (datum,
getuigenissen)
3. Bronnen van de sociale boekhouding; teksten die een weerslag vormen van de
uitvoerende macht of van het beheer van openbare of private administraties
o Voorbeeld: registers van de burgerlijke stand, bedrijfsbeleid,
belastingregisters, huwelijken ect.

Er zijn ook mondelinge (orale) en materiele bronnen, belangrijk voor historici, verschillende
typen en genres, zoals archeologische bewijzen (kerken, zegt iets over de cultuur), kranten
(economische condities, politiek beleid), mondelinge bewijzen (volksliederen, interviews,
legendes)

Gebruik van type bron hangt af van de bestudeerde tijdsperiode of welk onderwerp wordt
onderzocht; prehistorie afhankelijk van materiele bronnen, drukpers grote invloed gehad op
de intellectuele geschiedenis

Technologische ontwikkelingen (19e en 20e eeuw) nieuwe bronnen opgeleverd; vervagen van
grenzen tussen geschreven, mondelinge en materiele bronnen, zoals de verbetering van
kwaliteit van fotografie en films, grammofoon, radio, televisie, internet, social media.

Culturen produceren orale reporten en kunnen kritisch bewijs leveren aan historici, sociale
ophef kunnen getuigenissen niet opschrijven, maar wel vertellen in interviews; interviews
niet makkelijk; vragen bedachtzaam ontwerpen, flexibel zijn
Maar: het interview is zelf ook een interpretatie, dus hier moet kritisch naar gekeken
worden!

Historici moeten bij bronnen kijken naar hoe een bron was gecreëerd, waarom, en hoe hij
was bewaard, en waarom hij in een archief, museum of bibliotheek is beland.

De beschikbaarheid van bronnen hangt sterk af van technologie; de technologische
geschiedenis van bronnen;
- Eerste periode: de medium overdracht was de boodschapper zelf, soms
boodschappen verstuurd via visuele signalen of geluiden; in geen van de gevallen kon
een complexe boodschap met precisie overgebracht worden + geografische en
klimatologische omstandigheden
- Twee periode: informatie overgebracht wie gebruik van pakdieren (rond 2000 v.
Christus in Centraal-Azië); verspreiding sneller dan via de mens.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anniekkooistra2000. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $8.64. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

69052 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Seller

Summary ·

Class notes

HR IV: Bronnen: verkorte samenvatting van ALLE belangrijke hoofdpunten hoorcolleges + werkcolleges + artikelen

Document information

Subjects

Written for