Summary
Samenvatting - Biologie - Erfelijkheid
- Course
- Level
Samenvatting biologie over het hoofdstuk 'Erfelijkheid' geschikt voor bovenbouw vwo
[Show more]
Seller
Follow
annelotgreve
Content preview
H5 - Erfelijkheid5.1 – Verschillen tussen mensen
Even herhalen: iedereen heeft een unieke combinatie van genen. Voor elke eigenschap krijg je een
gen van je vader en een gen van je moeder. Je genen zijn opgebouwd uit DNA. Al je DNA samen
noem je je genoom. De combinatie van allelen (vormen van een gen) noem je je haplotype. Door
mutaties kunnen je genetische eigenschappen veranderen.
5.2 – Chromosomen bekijken
We hebben 46 chromosomen in onze cellen. Deze zijn twee aan twee gelijk en vormen paren:
homologe chromosomen. De eerste 22 paar zijn ‘’gewone’’ chromosomen: autosomale
chromosomen. Het 23e paar zijn de geslachtschromosomen. Als je alle chromosomen van iemand
zichtbaar maakt voor een foto, noem je dit een karyogram.
Als er tijdens de meiose iets mis gaat, spreek je van een genoommutatie. Iemand kan dan een
chromosoom te weinig (monosomie) of teveel (trisonomie) hebben. Vaak zijn embryo’s met een
dergelijke afwijking niet levensvatbaar. Als ze dit wel zijn, wordt er een kind met een syndroom
geboren. Het bekendst is het Downsyndroom, wat ontstaat door trisonomie van chromosoom 21.
Bij bepaalde afwijkingen is er sprake van chromosoommutatie: er is een deel van het chromosoom
uitgewisseld tussen twee chromosomen van verschillende paren. Ook kan een stuk chromosoom
losraken en zich hechten aan een ander chromosoom. Dit is translocatie. Bij een puntmutatie
verandert er één base op een gen. Meestal worden deze mutaties vanzelf gerepareerd.
Tijdens meiose I treedt er vaak crossing-over op. Dit zorgt voor meer variatie onder de nakomelingen.
Bovendien weet je nooit welke allelen in de geslachtscellen bij elkaar komen. Dit noem je
recombinatie en zorgt ook voor variatie onder de nakomelingen bij geslachtelijke voortplanting.
5.3 – Stamboomonderzoek
In een stamboom kun je voor een aantal generaties terug beredeneren wat voor genotype iemand
heeft gehad. Ook kun je zien of iets dominant of recessief is en of een gen op de
geslachtschromosomen (meestal het X-chromosoom) ligt. Je kunt voor bijna iedereen in de
stamboom afleiden van hun genotype is voor een bepaalde eigenschap.
Tot nu toe hebben we vooral naar monohybride kruisingen gekeken: kruisingen voor 1 eigenschap.
Ook hebben we gezien dat bij genen op het X-chromosoom jongens een grotere kans op een
eigenschap hebben dan meisjes. Ook bestaan er eigenschappen waarbij twee allelen co-dominant
zijn: beiden zijn even ‘’sterk’’. De nakomelingen die heterozygoot zijn, tonen een mengeling van de
eigenschappen van de ouders, zij zijn intermediair.
Als er voor een eigenschap meer dan twee allelen zijn, spreek je van multipele allelen. Vaak zijn er
dan twee co-dominant. Tenslotte bestaan er letale allelen. Bij een bepaalde gencombinatie (vaak GG
of gg) overleeft het embryo niet. Omdat de heterozygoten wel overleven, blijft het letale alleen in de
populatie aanwezig.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annelotgreve. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now