Samenvatting Overzicht alle ziektebeelden gezonde en zieke cellen I
13 views 0 purchase
Course
Gezonde en zieke cellen I (GNBA100206)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Hierbij een overzicht van alle ziektebeelden behandeld in gezonde en zieke cellen I (2021/2022) met afbeeldingen die de uitleg ondersteunen. Uitgewerkt vanuit alle werkgroepen en met literatuur.
Osteogenesis imperfecta (OI)
Welk lichaamseiwit functioneert niet goed?
Bij patienten met osteogenesis imperfecta functioneert het structuureiwit collageen
type 1 niet goed, doordat er ofwel te weinig van is, ofwel structureel defect collageen.
Hierdoor is het bindweefsel minder stevig. Collageen bestaat uit 3 -helices met veel
glycine aminozuren. Het wordt veroorzaakt door mutaties in de 1 en 2 ketens van
type 1 collageen.
Waardoor functioneert dit lichaamseiwit niet goed?
Glycine kan worden vervangen door een ander aminozuur, waardoor collageen
minder stevig is, glycine heeft namelijk geen zijgroepen. Het posttranslationele
vervoer gaat ook niet goed doordat het defecte collageen niet de cel uit
getransporteerd kan worden.
Veelvoorkomende oorzaken van het defecte collageen zijn:
- Autosomaal dominante mutatie van een type 1 collageen gen mutaties in
COL1A1, COL1A2 gen (genen voor de helices) type 1-4 van OI
- (Mutatie in IFITM5 gen type 5 van OI)
Minder voorkomende oorzaken van het defecte collageen:
- Autosomaal recessieve mutaties
- Kiembaan mozaicisme
Wat is de normale functie van het defecte eiwit?
Collageen is een structuureiwit wat zorgt voor het ondersteunen van cellen en
weefsels. Hiernaast is collageen ook te vinden in de botten waar het bijdraagt aan de
stevigheid van de botten. Collageen geeft stevigheid, elasticiteit en veerkracht. Het
zorgt ervoor dat de huid strak blijft, onze botten sterk en onze gewrichten soepel.
Collageen type 1 komt voor in de huid, botten, bindweefsel, pezen, ligamenten,
fascie, bloedvaten en kraakbeen.
Hoe lijdt de afwijking in het eiwit tot de ziekteverschijnselen?(tabel 26-3 Robbins)
Er zijn verschillende vormen van osteogenesis imperfecta. Bij type 1 resulteert de
mutatie van het gen tot de verminderde aanmaak van collageen, kwantitatief. Bij type
2/3/4 zorgt de mutatie in het gen voor een afwijkende aanmaak van collageen, dit
collageen bevat structurele defecten, kwalitatief. Bij type 1 heb je een normale
levensverwachting bij type 2 ben je perinataal dodelijk. In totaal bestaan er 9 ‘ grote’
soorten osteogenesis imperfecta, hiernaast zijn er ook nog andere typen. De
symptomen van osteogenesis imperfecta zijn: gehoorverlies, verminderde motoriteit,
tand afwijkingen, oculaire veranderingen, bindweefsel kenmerken, skelet fracturen en
afwijkingen en nog andere symptomen. Doordat er ofwel te weinig collageen
aangemaakt wordt, ofwel structureel defect collageen wordt aangemaakt zorgt dit
ervoor dat de botmassa minder is, de botten kwetsbaarder zijn en er vaak fracturen
in de botten optreden. Hierdoor worden dus de ziekteverschijnselen van abnormale
botten, verlies van motoriteit en frequente fracturen verklaard. Symptomen:
- Dunner worden oogwit blauwe sclera (bloedvaten zijn beter te zien)
- Slechter gebit
- Gehoorproblemen
- Frequente bot fracturen (broze/ fragiele) botten
Wat er mis kan gaan: verminderde synthese (type 1), verkeerde synthese (type 2-
4) en misgaan van transport (type 5).
Tabel 26-3:
, Marfan syndroom
Welk lichaamseiwit functioneert niet goed?
Bij het marfan syndroom functioneert het eiwit fibrilline 1 niet goed. Doordat dit eiwit
niet goed functioneert is het bindweefsel minder stevig. Extracellulaire moleculen.
Fibrilline is onderdeel van de microfibrillen complexen.
Waardoor functioneert dit lichaamseiwit niet goed?
Het eiwit fibrilline functioneert niet goed doordat er mutaties hebben plaatsgevonden
in de genen die coderen voor het eiwit fibrilline 1:
- Heterozygote mutatie in FBN1 bij locus 15q21.2 oorzaak van de meeste
gevallen van het Marfan syndroom
Dit is een autosomaal dominant gen wat erfelijk is, 1 op de 4 gevallen worden
echter veroorzaakt door een spontane mutatie tijdens de embryonale
ontwikkeling. Fibrilline is nodige voor de structuur van bindweefsel en de
regulatie van TGF-B signalering.
Wat is de normale functie van het defecte eiwit?
Fibrilline 1 is een grote extracellulaire matrix glycoproteine die dienst doet als een
structureel component van calcium bindende microfibrillen. Microfibrilline hierboven
op bevindt zich een steiger fibrilline voor tropo-elastine. Dit zorgt voor elasticiteit.
Deze microfibrillen zorgen voor het ondersteunen van krachten in elastische en non-
elastische bindweefsels in het lichaam. Fibrilline 1 zorgt dus voor de vorming van
stevige bindweefsels in het lichaam.
Hoe lijdt de afwijking in het eiwit tot de ziekteverschijnselen?
, Een afwijking in het fibrilline 1 eiwit zorgt ervoor dat er structureel minder, minder
elastisch en kwetsbaar bindweefsel ontstaat in plaats van sterk bindweefsel dat
belangrijke structuren zoals organen kan ondersteunen.
Enkele ziekteverschijnselen van het marfan syndroom zijn:
- Wijdere grote lichaamsslagader/ aorta, zwakkere wand die kan scheuren
(aneurysma/ dissectie)
- Lekkende hartkleppen
- Oogproblemen: ooglens/netvlies laat los, ooglenzen worden troebel (cataract)
of grotere druk in het oog (glaucoom)
- Lange en slanke lichaamsbouw: vingers, tenen, armen en benen zijn langer
door stimulatie van TGF-B factor
- Gewrichten zijn extra bewegelijk (er wordt geen stabiliteit geboden door
ondersteunend bindweefsel, het bindweefsel is namelijk structureel defect).
- Borstkas steekt naar voren of is ingevallen
- Scoliose
- Pijn: aorta aneurysma/ durale ectasie(verwijding vlies rondom ruggenmerg)/
musculoskeletaal
Dus cardiovasculair, skeletaal en oculair.
Al deze ziekteverschijnselen ontstaan doordat het afwijkende FBN1 gen voor fibrilline
1 mutaties bevat en hierdoor structureel afwijkend fibrilline 1 maakt. Doordat dit
fibrilline 1 structureel afwijkend is biedt het niet genoeg ondersteuning voor veel
structuren/ organen. Hierdoor kan de wand van de aorta (door verminderde
elasticiteit) (tunica media wordt afgetakeld) verwijden doordat er niet genoeg
bindweefsel is om dit tegen te gaan, oogproblemen ontstaan ook doordat er niet
genoeg ondersteunend bindweefsel is om bepaalde structuren op de juiste plek te
houden. De slanke lichaamsbouw kan bovendien ontstaan door een tekort aan
bindweefsel. Al deze ziekteverschijnselen ontstaan dus ofwel door een tekort aan
bindweefsel ofwel door een structureel afwijkende vorm van bindweefsel die slechter
functioneert en kwetsbaarder is dan normaal bindweefsel. TGF-beta kan bindweefsel
doen groeien en kan te hard aan het werk gaan waardoor er teveel bindweefsel
wordt gevormd. In fibrilline wordt normaliter TGF-beta opgeslagen, nu is dat niet het
geval waardoor er dus teveel bindweefsel wordt gevormd. TGF-beta stimuleert
metalloprotease afbraak van cellen. Het breekt dan de extracellulaire matrix af. Deze
was al beïnvloed door afwezig fibrilline 1. Zo krijg je dus een zwakkere aorta wand.
Een tekort van fibrilline 1 zorgt dat TGF-beta vrijkomt in de bloedsomloop.
De dichtheid van botten verandert niet.
Maatregelen:
- Beta- blokkeerders
- Bloeddruk verlagers
- Scoliose behandelen
- Aorta versterken via operatie
Sikkelcelanemie
Welk lichaamseiwit functioneert niet goed?
Bij sikkelcelanemie functioneert het eiwit B-globuline niet goed. B-globuline is een
onderdeel/ subunit van een groter eiwit, hemoglobine.
Waardoor functioneert dit lichaamseiwit niet goed?
Dit eiwit functioneert niet goed door een mutatie in het HBB-gen (chromosoom 11, op
de korte arm op plek 15.4 11p15.4). Dit is een autosomaal recessief/intermediair
, gen, het is dus erfelijk als je dit gen van beide ouders krijgt. Door deze mutatie wordt
er een ander aminozuur ingebouwd bij de vorming van B-globuline. Op positie 6 van
het B-globuline eiwit is een aminozuur glutaminuzuur vervangen door het aminozuur
valine. Hierdoor verandert de structuur (zowel primaire, secundaire en tertiaire
structuur van een eiwit). Hierdoor krijgt een rode bloedcel een sikkelvormige vorm in
plaats van ovaal zoals in gezonde mensen zonder sikkelcelanemie. Er onstaat een
mutante vorm van hemoglobine, namelijk HbS. Hierdoor krijgt hemoglobine,
waarvan B-globuline een subunit is, een afwijkende vorm, het is nu HbS. Dit kan
leiden tot een andere vorm van rode bloedcellen bij lage zuurstof levels in het bloed,
zoals een sikkelvorm. Naast de sikkelvorm hebben de rode bloedcellen nu ook een
verkorte levensduur in het lichaam voordat ze worden afgebroken.
Heterozygoot: zowel sikkel cellen als rode bloedcellen (goed bestand tegen malaria)
Homozygoot: alleen maar sikkel rode bloedcellen
Wat is de normale functie van het defecte eiwit?
B-globuline is een subunit van hemoglobine. Hemoglobine zorgt voor het
zuurstofvervoer in het lichaam door de rode bloedcellen. Hemoglobine heeft 2 a-
subunits en 2 B-subunits, bij elk van deze subunits bevindt zich een heemmolecuul.
Aan dit heemmolecuul zit een ijzerion, dit ijzerion kan binden aan het onoplosbare
zuurstof. Op deze manier kan zuurstof via de rode bloedcellen vervoerd worden door
het hele lichaam, het bindt namelijk aan de ijzer-ionen in de rode bloedcellen. Het
zorgt dus voor het transport van zuurstof vanuit de longen naar de perifere weefsels.
HbS kan ook zuurstof transporteren, het heeft alleen een andere vorm cellen.
Hoe lijdt de afwijking in het eiwit tot de ziekteverschijnselen?
Enkele ziekteverschijnselen van sikkelcelanemie:
- Varierende klinische manifestaties in de kindertijd door dalende foetale
hemoglobinelevels. (foetussen hebben namelijk een ander soort globuline met
gamma ketens, de beta ketens zijn dan nog niet actief daardoor heb je dan
nog geen last van de ziekte)
- Pijn
- Vermoeidheid door bloedarmoede
Bloedarmoede: er zijn te weinig rode bloedcellen in het lichaam
Bloedarmoede onstaat doordat rode bloedcellen in een sikkelvorm, ook wel
sikkelcellen sneller opgeruimd worden dan normale bloedcellen, hierdoor krijg
je een tekort aan rode bloedcellen (hemolyse) wat leidt tot bloedarmoede.
- Geelzucht
Bij de opruiming van rode bloedcellen door de milt komt hemoglobine vrij.
Hemoglobine wordt door het lichaam afgebroken tot bilirubine. Bilirubine kan
ervoor zorgen dat de huid en het oogwit een gele kleur krijgen.
- Verstopping van bloedvaten
Sikkelcellen kunnen moeilijker door de bloedvaten heenkomen dan normale
ronde rode bloedcellen. Dit zorgt ervoor dat het bloed kan gaan klonteren,
door de klonteringen kunnen bloedvaten verstopt raken. Hierdoor komt er niet
genoeg zuurstof naar de weefsels.
- Zichtsverlies door occlusie van de haarvaten aangezien de sikkelcellen er
niet doorheen kunnen
- Verstoppingen in de milt, darmen, longen, hersenen nieren en ogen. Deze
weefsels kunnen dan beschadigd raken sikkelcelcrisis
Cellen zijn in de sikkelvorm als er geen zuurstof gebonden is, als de
sikkelvorm wel zuurstof gebonden heeft is het een normale vorm.
Curatief: gentherapie, bloedtransfusie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Linaadriaansens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.92. You're not tied to anything after your purchase.
