Orthopedagogiek ontwikkelingen, theorieën en modellen
Ruijssenaars, van den Berg & van Drenth
Hoofdstuk 1 – Inleiding
Dit hoofdstuk biedt een inleiding in de voornaamste onderwerpen die in dit boek behandeld worden.
1.1 Orthopedagogiek als discipline
Een discipline is een tak van wetenschap waarin een bepaalde groep wetenschappers zich richt op
een object. In de pedagogische wetenschappen worden de opvoeding, het onderwijs en de
hulpverlening gericht op kinderen en jongeren bestudeerd, om zo de praktijk te verbeteren. Dit is
een normatieve wetenschap, de norm is niet strak zoals in de psychologie.
In de orthopedagogiek is een eigen manier van kennis communiceren, ze hebben eigen
vaktijdschriften, handboeken en opleidingen. Daarnaast hebben zij een beroepsvereniging waarin
men kan deelnemen als je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Dit wordt erkend door de overheid en
andere instituties.
Sommige orthopedagogen doen onderzoek naar stagnaties in de praktijk, de uitkomsten hiervan
moeten in de praktijk vertaald worden naar concreet handelen. Andere orthopedagogen zijn van
mening dat deze wetenschap handelingsgericht moet zijn. Vanuit welk inzicht je ook naar de
orthopedagogiek kijkt, het blijft een dynamische discipline waarin steeds nieuwe inzichten naar
voren komen.
1.2 Theoretische reflectie op praktische problemen: enkele voorbeelden
De zorg voor verstandelijk gehandicapten werd vroeger veelal vanuit de medische kant bekeken.
Zwaar verstandelijke gehandicapten werden verpleegd in een soort ziekenhuizen, licht verstandelijk
gehandicapten woonden vaak thuis. Door de invoering van de leerplicht was dit een probleem,
daarom is speciaal onderwijs tot stand gekomen. Daarna werd er ook anders gekeken naar de
mensen met een zwaar verstandelijke handicap, er werd gekeken hoe hen enige vorm van
zelfredzaamheid aangeleerd kon worden. Psychologische inzichten werden hierbij van belang, er
werd gebruik gemaakt van intelligentietesten en operante conditionering. Snel daarna kwam een
maatschappijkritische beweging tot stand, zij vonden dan gehandicapten niet buiten de maatschappij
geplaatst moesten worden. Integratie werd daardoor belangrijk.
De overheid en de wetenschappelijke discipline orthopedagogiek beïnvloeden elkaar. Een voorbeeld
van deze invloed is het project Weer Samen Naar School, wat in 1998 zorgde voor meer passend
onderwijs op de reguliere basisschool.
In de orthopedagogiek is het mogelijk dat meerdere paradigma’s naast elkaar bestaan, ook een
multidisciplinaire aanpak is mogelijk. Een voorbeeld hiervan is de vluchtelingenproblematiek, dit is
een juridisch, politiek en orthopedagogisch probleem.
1.3 Orthopedagogiek: definities
In de klassieke definities staat steeds het opvallende en afwijkende van het kind centraal. De
orthopedagogiek is zich dan ook meer gaan richten op het ontwikkelen van methodieken om dit
afwijkende gedrag zo klein mogelijk te maken. Dit werd gedaan door stoornissen e.d. te beschrijven
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Borne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.