Samenvatting uit het VWO 5 boek van Nectar biologie. De samenvatting behandelt alle paragrafen en de bijbehorende belangrijkste begrippen uit het hoofdstuk over waarnemen. Hierbij worden de belangrijkste zintuigen bekenen.
Begrippen of zaken die moeilijk uit te leggen zijn worden ondersteund ...
NEC T A R B IO LO GIE H O O F D TU K 1 5 , WA A R NE M E N
Nectar biologie – samenvatting hoofdstuk 15, waarnemen
Paragraaf 1
In je oren zitten je evenwichtsorganen (2) à bepalen hoe de stand van je hoofd is ten
opzichte van de richting van de zwaartekracht en welke bewegingen je hoofd maakt.
Een evenwichtsorgaan bestaat uit:
• Vestibulum (centraal deel)
- Macula: geven informatie over rechtlijnige bewegingen.
Bevat zintuigharen in een gelei laag met daar bovenop een laag kalksteentjes. Als
je beweegt zorgt de massa van de kalksteentjes ervoor dat de gelei laag een
traagheid (begin van de beweging) ervaart. Ze buigen dan in een bepaalde
richting en die informatie wordt doorgegeven aan de hersenen.
Ze reageren op snelheidsveranderingen. Als je in een vliegtuig constant
1000km/u vliegt, merk je dit niet, maar als je iets opraapt op de grond merk je dit
wel.
• Drie halfcirkelvormige kanalen (Binas 87D)
- Drie kanalen die loodrecht op elkaar staan.
Elk kanaal is er om een bepaalde beweging waar te nemen: ja-knikken
(bovenkanaal), nee-knikken (zijkanaal) en gecombineerd omhoog/opzij
(achterkanaal).
Elk kanaal bevat een knobbel aan het begin waarin zintuigharen zitten. De
zintuigharen zitten in de cupula.
- Cupula: geleiachtige massa waarin zintuigharen zitten die vrij kunnen bewegen.
Bij een beweging bewegen de zintuigcellen en zintuigharen mee. Endolymfe
beweegt niet direct mee. Ook de cupula blijft daarom even staan. De zintuigharen
buigen en de zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de
hersenstam
Beide onderdelen zijn gevuld met een vloeistof à endolymfe.
Verwerking van informatie uit zintuigen
Alle informatie van zintuigen (ogen, maar ook gewrichten, pezen, spieren en huid) wordt
verwerkt in het evenwichtscentrum in de hersenstam. De kleine hersenen spelen een grote
rol bij het terugkoppelen van de informatie naar de diverse spieren, zodat ze op tijd kunnen
“bijsturen”.
Zintuigcellen
Deze cellen ontvangen prikkels (bijv. druk en beweging, licht, geur en
temperatuurverandering) à receptorcellen: maken de invoer van informatie mogelijk.
• Thermoreceptoren à reageren op een temperatuursverandering
• Mechanoreceptoren à reageren op een mechanische prikkel (beweging)
• Fotoreceptoren à reageren op licht
• Chemoreceptoren à reageren op een geur
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rcjm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
