Dit is een zelfgemaakte handige samenvatting met eigen notities en voorbeelden in verwerkt. Ook maak ik vaak gebruik van illustraties met verdere toelichting bij. Ik wissel goed af tussen puntjes en volzinnen omdat ik leren uit heel de tijd opsommingen zelf ook niet handig vind.
Samenleving, feiten en problemen
Inhoudsopgave
1 Inleiding: een conceptueel kader............................................................................................................................. 4
1.1 Drie basis instituties.....................................................................................................................................................4
1.1.1 Het gezin...............................................................................................................................................................4
1.1.2 De overheid..........................................................................................................................................................5
1.1.3 De onderneming...................................................................................................................................................5
1.1.4 De drie basisinstituties en de markt....................................................................................................................6
1.1.5 Een vierde basisinstitutie?...................................................................................................................................7
1.2 Basisstructuur..............................................................................................................................................................7
1.3 Sociaal contract...........................................................................................................................................................9
1.3.1 Grondleggers........................................................................................................................................................9
1.3.2 Sociaal contract met overlappende generaties...................................................................................................9
2 Als markten falen.................................................................................................................................................. 10
2.1 Wanneer werken ongereguleerde markten?.............................................................................................................10
2.1.1 Het libertarische ideaal van een ongereguleerde markt...................................................................................10
2.1.2 Het laboratorium van de wetenschapper..........................................................................................................10
2.1.3 Is het referentie model realtistisch?..................................................................................................................11
2.2 Marktfalingen............................................................................................................................................................11
2.3 Publiek gefinancierde sociale diensten......................................................................................................................14
2.3.1 Commodificatie..................................................................................................................................................14
2.3.2 Slotbeschouwingen............................................................................................................................................14
4 Belastingen, ongelijkheid en herverdeling.............................................................................................................. 21
4.1 Efficiëntie en rechtvaardigheid..................................................................................................................................21
4.1.1 John Rawls:.........................................................................................................................................................21
4.1.2 Taakverdeling.....................................................................................................................................................22
4.2 Belastingen en herverdeling......................................................................................................................................23
4.2.1 Verschillende belastingen..................................................................................................................................23
4.3 Inkomensongelijkheid................................................................................................................................................25
5 Sociale bijstand en armoedebestrijding.................................................................................................................. 26
5.1 Armoede....................................................................................................................................................................26
5.1.1 Armoede in België..............................................................................................................................................26
, 5.2 Armoedebestrijding...................................................................................................................................................27
5.2.1 Individualistische theorieën van armoede.........................................................................................................27
5.2.2 Structurele theorieën van armoede...................................................................................................................28
5.2.3 Bedrijven tot de rescue?....................................................................................................................................28
5.3 Sociale bijstand..........................................................................................................................................................28
5.3.1 Sociale bijstand in België....................................................................................................................................29
5.4 Tot slot.......................................................................................................................................................................30
6 De welvaartstaat: verschillen en historiek.............................................................................................................. 31
6.1 Verschillen in kaart brengen......................................................................................................................................31
6.2 Begrijpen van verschillen...........................................................................................................................................33
6.2.1 Voorkeuren en overtuigingen............................................................................................................................33
6.2.2 Politiek en macht................................................................................................................................................33
6.2.3 Geschiedenis en padafhankelijkheid..................................................................................................................34
6.3 Historiek van onze welvaartstaat..............................................................................................................................34
6.3.1 Voor de welvaarstaat.........................................................................................................................................34
6.3.2 Welvaartstaat 1.0: trentes glorieuses................................................................................................................35
6.3.3 Welvaartstaat 2.0: neoliberale pushback..........................................................................................................35
6.3.4 Welvaartstaat 3.0: Sociale investeringen...........................................................................................................36
7 Opgroeien in de welvaarstaat................................................................................................................................ 37
7.1 Kinderopvang (0 – 3)..................................................................................................................................................37
7.1.1 Verschillen tussen welvaarstaten......................................................................................................................38
7.2 Kleuter, lager en secundair onderwijs ( 3 – 18).........................................................................................................38
7.2.1 Vlaams onderwijs...............................................................................................................................................40
7.3 Hoger onderwijs ( 18 – 22).........................................................................................................................................40
7.4 Levenslang leren (22+)...............................................................................................................................................41
7.4.1 Verschillen tussen welvaartstaten.....................................................................................................................41
9 Gastcollege: overleg werkt..................................................................................................................................... 47
9.1 Sociaal overleg...........................................................................................................................................................47
9.1.1 Internationaal overleg (kort)..............................................................................................................................47
9.1.2 Europees sociaal overleg (kort)..........................................................................................................................47
9.1.3 Belgisch sociaal overleg......................................................................................................................................48
9.2 Case 1: Krapte op de arbeidsmarkt...........................................................................................................................51
9.3 Case 2: Loonindexering..............................................................................................................................................52
VOORBEELD KIJKEN VOOR HET EXAMEN.......................................................................................................................53
10 Gezonheid en ziekte in de welvaarstaat.............................................................................................................. 54
, 10.1 Gezondheid en levensverwachting.........................................................................................................................54
10.2 Gezondheidszorg en ziekteverzekeringen...............................................................................................................54
10.2.1 Organisatie van gezondheidszorg in Vlaanderen............................................................................................55
10.2.2 Organisatie van gezondheidszorg in België.....................................................................................................55
10.2.3 Verschillende gezondheidssystemen..............................................................................................................55
10.3 Personen met een handicap...................................................................................................................................55
10.3.1 Steun aan personen met een handicap..........................................................................................................56
11 Pensioenen in de welvaartstaat........................................................................................................................... 57
11.1 Vergrijzing...............................................................................................................................................................57
11.2 Pensioenen..............................................................................................................................................................58
11.2.1 Gefinancieerd pensioenstelsel........................................................................................................................58
11.2.2 Reparitiestelsel voor pensioenen....................................................................................................................59
11.2.3 Belgisch pensioenstelsel..................................................................................................................................59
11.2.4 Pensioenhervormingen...................................................................................................................................60
11.3 Langdurige zorg......................................................................................................................................................61
12 Een perfecte sociale storm: Naar een nieuw sociaal contract?..............................................................................63
12.1 Een perfecte sociale storm......................................................................................................................................63
12.2 Elementen voor een nieuw sociaal contract...........................................................................................................65
12.2.1 Elementen voor een nieuw sociaal contract...................................................................................................65
, 1 Inleiding: een conceptueel kader
Vooraf:
Positieve (beschrijvende) analyse richt zich op feitelijke vragen
= Hoe ziet de wereld eruit?
§ Bv: Wat is het effect op de werkgelegenheid als we het minimumloon verhogen?
Normatieve (prescriptieve) analyse richt zich op waardeoordelen
= Hoe zou de wereld eruit moeten zien?
§ Bv: Is de samenleving beter af met een hoger minimumloon?
Samenlevingen:
-> Meerlagige structuur:
- Lokale samenleving: bv. Antwerpen
- Regionale samenleving: bv. Vlaanderen
- Nationale samenleving (natiestaat): bv. België
- Supranationale samenleving: bv. Europese Unie
- Wereldwijde samenleving: de wereld
Leden van een samenleving:
= Een samenleving bestaat uit individuen (haar leden)
Het lidmaatschap van een samenleving (of burgerschap) bestaat uit 3 delen (Marshall)
§ Burgerrechten: rechten die nodig zijn voor individuele vrijheid
• Bv. vrijheid van meningsuiting, gedachte en geloof (18e eeuw)
§ Politieke rechten: recht op deelname aan de uitoefening van de politieke macht
• Bv. algemeen kiesrecht (19e eeuw)
§ Sociale rechten: recht om een waardig leven te leiden
• Bv. bescherming tegen armoede (20e eeuw)
1.1 Drie basis instituties
De leden van een samenleving zijn geen geïsoleerde atomen. Ze leven, werken, spelen, studeren
samen en vormen (sociale) basisinstituties
Wij concentreren ons op drie basisinstituties:
a) Het gezin
b) Het bedrijf
c) De overheid
1.1.1 Het gezin
Waarom vormen mensen gezinnen?
- Nieuwe mensen voortbrengen
- Deze nieuwe leden verzorgen
- Wederzijdse hulp bieden
- Samenwerken
- Middelen samen gebruiken
Gezinnen zijn informeel georganiseerd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller morganej. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.
