Chronologie
Préhistorie: tot 3500 v.C.
- (geen geschreven bronnen)
Oudheid: 3500 v.C. - 474
- Egypte (schrift)
- Griekenland (Democratie, filosofie, individualisme)
- Rome (institutionalisme, imperialisme)
Middeleeuwen: 476 - 1500
- Val WRR, Renaissance, humanisme, protestantisme, ontdekking Amerika, val ORR
Nieuwe tijd: 1500 – 1789
- Franse Revolutie
Nieuwste tijd of hedendaagse geschiedenis: 1789 - …
- De lange 19de eeuw en de waanzinnige 20e eeuw
- 1945 wordt wel eens als sluitstuk van deze periode beschouwd
1
Historische inzichten
,1) De lange 19e eeuw
1789-1914 Nieuwste tijd
1.1) LIBERALISME
Rond 1800 veel vernieuwingen in samenleving die zorgen voor nieuwe maatschappij
= liberale burgermaatschappij
Vloeit voort uit de Verlichting = gedachtengoed van 18 e eeuw
Nauw verbonden met Franse Revolutie (1789) motor van verspreiding volkssoevereiniteit
Industriële omwenteling zorgde voor stijging van de levenstandaard, verstedelijking,
fabriekswezen snellere technische en wetenschappelijke vooruitgang
Liberalisme 19e eeuw gedachtengoed bourgeoisie vrijheid & vooruitgang voor het individu
Economie: vrijheid voor bedrijfsleven (geen inmenging van staat)
The Dual Revolution
Europa 1870 resultaat van “The Dual Revolution”: 2 krachten die op elkaar inspeelden:
Franse Revolutie heeft het liberalisme en nationalisme verspreid
Industriële Revolutie - ontstaan dankzij economisch liberalisme (kapitalisme) – zorgde voor
spectaculaire economische groei
1.1.1) De Verlichting
Cultuurbeweging/ideologie (18e eeuw)
Belangrijke grondslagen:
Rede (=verstand)
- Bevordering van wetenschap Encyclopedie van Diderot = overzicht van alle
wetenschappen en kennis van Franse geleerden v18 de eeuw
- Kennis i.p.v. geloof
Optimisme
- Mens kan wereld en maatschappij veranderen
- Geloof in vooruitgang
Vrijheid
- Tegen vorstelijk absolutisme & dogmatisme
Individualiteit
- Vrij van rang & stand
- Individu moet zich kunnen ontplooien door zijn eigen rede
- Waardering van arbeid
Natuurlijke goedheid
- De mens wordt goed geboren
- Kwaad = onwetendheid
- Kennis = deugd
Politieke denkbeelden:
Het vorstelijk absolutisme wordt niet langer meer aanvaard streven naar medezelfzeggenschap
De (hoge) burgerij wil politieke macht
Franse revolutie 1789 - 1815
- Ancien Régime = politieke & maatschappelijke organisatie van Franse koninkrijk
2
Historische inzichten
, (Late Middeleeuwen – Franse Revolutie)
- Bestorming van de Bastille op 14/07/1789 = einde AR, aanzet FR
Sanculotte = “mensen zonder kniebroek” mensen met minder rijkdom
- Geen standenmaatschappij meer (scheiding der machten + verlichte monarchie door
Montesquieu)
- Moderne vrijheden worden opgenomen in: ‘Déclaration des droits de l’homme et du
citoyen’ (26/08/1789)
Moderne vrijheden worden erkend
Politieke gelijkheid van alle burgers
Volkssoevereiniteit = macht komt van volk en moet door vertegenwoordigers van het volk
(parlement) worden uitgeoefend
Godsdienstvrijheid (maar in praktijk is kerk onderworpen aan staatscontrole)
Wet Le Chapelier: afschaffing van alle vormen van corporaties van burgers van eenzelfde stand
of beroep
°cijnskiesrecht = belastingen betalen indien men wil stemmen (Voltaire)
Secularisatie = scheiding kerk en staat (vooral onderwijs moet losgemaakt worden van kerk)
Tegenstand vanuit conservatisme:
- Conservatieve groepen verzetten zich tegen de liberale ideeën (vooral platteland)
- De Boerenkrijg 1798 “Voor Outer en Heerd” (= voor kerk en huisgezin)
Hoe de Verlichting herkennen in hedendaags leven?
Rationele indeling van het land in 9 departementen provincies
Invoering van het metriek stelsel
Invoering van de burgerlijke stand en de familienaam
Nieuwe godsdienstpolitiek
Concordaat van 1801 religieuze hervorming na Franse Revolutie
= compromis tussen paus Pius VII en Napoleon
Vroegere bisschoppen nemen afstand, Napoleon benoemt nieuwe bisschoppen
Verbannen priesters keren terug
Kerkelijk leven komt weer in openbaarheid
Code civil codificatie van rechtsregels i.v.m. huwelijk, erfenissen afstamming, aansprakelijkheid
Economische denkbeelden:
Invoering van het kapitalisme:
- Verlichte denkers veroordelen het mercantilistisch systeem
- Adam Smith = grondlegger vrije markteconomie betekende veel voor economisch
liberalisme
- Legt nadruk op productieve arbeid & nastreven van persoonlijk eigenbelang
- Volledige vrijheid
- Rol van staat is beperkt
- Vrije loonarbeid is essentieel in economisch liberaal systeem
- Arbeidsspecialisatie verhoogt de welvaart
1.1.2) Nationalisme
= Onderdeel van liberalisme, verbonden door zelfde ideeën (vrijheid, gelijkheid)
Romantiek = reactie op de Verlichting
3
Historische inzichten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loesvandoninck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.70. You're not tied to anything after your purchase.