Samenvatting (uitgebreid) hoofdstuk 9 CRIMINALITEIT uit Thema’s
maatschappijleer VMBO KGT 2020 5e druk
9.1 Wat is criminaliteit? (alles wat wettelijk verboden is)
Asociaal: Geen rekening met anderen houden
Niet elk asociaal gedrag is strafbaar.
Waarin staat dat je niemand mag mishandelen en niet mag stelen?
In het Wetboek van Strafrecht
Strafbaar gedrag: als je wetregels overtreedt. Je pleegt een delict of een strafbaar feit.
De wet maakt bij delicten een verschil tussen overtredingen en misdrijven.
Overtredingen: strafbare feiten die minder erg zijn (bijv. zonder helm rijden)
Misdrijven: ernstige strafbare feiten (vernieling, handel drugs, diefstal (ook al is het een pakje
kauwgum), inbraak, moord)
Mogelijke gevolgen als je opgepakt wordt voor een misdrijf?
1) Je wordt door de politie VERHOORD, soms nachtje(s) blijven, rechtszaak bij ernstige
misdrijven
2) Zwaardere straf dan bij overtreding. (Max 4 jaar voor diefstal en levenslang voor moord)
3) Vanaf je 12e krijg je een strafblad (waarop staat welk misdrijf gepleegd) en heeft gevolgen
voor een toekomstige baan of met reizen.
Criminaliteit: alle misdrijven zoals die in de wet staan. Een dief of verkrachten bijvoorbeeld
noem je een crimineel.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Overspel: Seks hebben met iemand anders dan met wie je een relatie hebt.
Vroeger was overspel een misdrijf en strafbaar haha. Criminaliteit is dus tijdgebonden!!!
Tijdgebonden: onze ideeën over wat strafbaar zou moeten zijn, veranderen.
Soms wordt er een wet geschrapt en soms komt er een verbod bij in het Wetboek van
Strafrecht. Een voorbeeld van wetsartikelen die onlangs zijn toegevoegd hebben te maken met
internetcriminaliteit (bijv. virussen verspreiden)
Plaatsgebonden: Wat in 1 land toegestaan wordt, kan in een ander land strafbaar zijn.
(Zoenen op straat in India is strafbaar, in de VS is wapenbezit legaal en bij ons strafbaar tot max 4 jr.)
Nederland is een rechtsstaat. Niet alleen de burgers moeten zich aan de wet houden, maar
ook de overheid! Politie mag niet zomaar je huis doorzoeken. Een burger, een agent en een
politicus kregen allen straf na t plegen van een misdrijf.
Criminaliteit kost jaarlijks miljarden euro’s voor burgers. Dat noem je materiële gevolgen.
, Materiële gevolgen: schade die je kunt berekenen in geld (bijv. een gebroken raam, gestolen spullen,
geplunderde rekeningen)
Niet-materiële gevolgen: gevolgen die je niet in geld kan uitdrukken (bijv. de angst die je
overhoudt na een inbraak)
Criminaliteit is dus tijdgebonden en plaatsgebonden!
9.2 Oorzaken van criminaliteit
Bij criminaliteit is er vaak niet 1 duidelijke reden, maar er zijn wel verschillende
risicofactoren voor crimineel gedrag.
Risicofactoren: omstandigheden die de kans op crimineel gedrag vergroten
Voorbeelden risicofactoren: (valt wel beetje onder persoonlijke kenmerken)
1) Slechte opvoeding (thuis verkeerde waarden en normen leren, ouders die slaan of zelf stelen, etc.)
2) Groepsdruk (bijv. meedoen met vernieling omdat je er anders niet bij hoort)
3) Alcohol of drugs (mensen doen onder invloed dingen die ze anders niet zouden doen, 40% bij geweld)
4) Spijbelen en schooluitval (komen vaker met justitie in aanraking)
5) Biologische factoren (mensen met een stoornis of psychische klachten zijn eerder erg agressief)
Let op! Als je bij iemand risicofactoren herkent wil dat dus niet zeggen dat diegene crimineel
wordt. Crimineel gedrag is daarom heel lastig te voorspellen.
Maatschappelijke omstandigheden (meer algemene omstandigheden) die crimineel gedrag
kunnen versterken
A) Slechte leefomstandigheden (wijken met mensen met weinig geld en moeilijk aan baan komen, wil je
ook merkkleding hebben dan ga je bijvoorbeeld maar stelen)
B) Minder strenge normen dan vroeger (nu denkt iemand bijv. als mijn fiets gejat is, steel ik er 1
terug…vroeger dacht men niet zo)
C) Minder sociale controle (mensen doen weinig meer als ze een diefstal zien of als er iemand wordt lastig
gevallen…pakkans is dus kleiner geworden en daardoor is de verleiding groter
geworden om de fout in te gaan)
Samengevat: Je hebt dus risicofactoren én maatschappelijke omstandigheden die de kans op
criminaliteit vergroten!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mhoope74. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.