Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In dit document vind je een samenvatting van Tijdvak 7: Tijd van Pruiken en Revoluties en Tijdvak 8: Tijd van Burgers en Stoommachines. Deze uitgebreide samenvatting bevat alle belangrijke onderwerken uit deze twee tijdvakken, onder andere het ontstaan van de Verlichting (verlicht denken), het onts...
GS HAVO 4 Samenvatting H7 + H8 (Tijdvak 7 + Tijdvak 8)
Methode: Geschiedenis Werkplaats
7.1
Kenmerkend aspect:
• Rationeel optimisme en toepassing van verlicht denken.
Rationalisme: Het vertrouwen op de rede/het verstand.
Spinoza (17e eeuw)
• Leert van zijn leermeester Descartes.
• Bijbel/Thora/Koran kan geen basis zijn voor echte kennis.
• Niet laten meeslepen door emoties --> maar door rede.
• Alles wat gebeurt heeft een natuurlijke verklaring.
• Vrijheid van meningsuiting.
• Geen hemel en geen hel.
Verlicht denken
• Volgt op de wetenschappelijke revolutie.
• Rationeel denken leidt door vooruitgang.
• Het zou een einde maken aan de duistere tijd van onwetendheid en intolerantie.
• De tijd van pruiken en revoluties.
TIJDVAKKEN
Tijd van Grieken en Romeinen
• Mythologisch wereldbeeld (alles wordt bepaald door de goden) naar een
rationeel-wetenschappelijk wereldbeeld.
Tijd van ontdekkers en hervormers
• Herontdekking oudheid
• Kritisch kijken naar teksten.
Tijd van regenten en vorsten
• Uitspraken doen op basis van experimenten en observaties.
• Empirisch denken (op basis van feiten denken).
• Inductie
• Empirisch onderzoek doen (inductie) --> van klein naar groot kijken
• Vanuit waarnemingen uitspraken doen.
• Dus: deze man heeft 400 bloedvaten dus alle mensen hebben 400 bloedvaten.
• Van het specifieke naar het algemene.
Tijd van pruiken en revoluties
• Rationeel denken (deductie) --> van groot naar klein kijken
• Dus alle mensen hebben bloedvaten, Frits is een mens dus Frits heeft
bloedvaten.
• Alle vogels hebben vleugels --> een kanarie heeft vleugels --> dus een kanarie is
een vogel.
• Alle mensen moeten vrij zijn --> jij en ik zijn mensen --> dus wij moeten vrij zijn.
Verlichte denkers
• Logisch redeneren.
• Is er een hemel?
• Waarom heeft de koning alle macht?
1
, • Is dat wel zo eerlijk?
Sociaal
•
Rousseau (verlichte denker)
•
De mens is van nature goed.
•
De samenleving is maakbaar.
Godsdienst
• Voltaire (verlichte (rationeel) denker)
• 'Verpletter het schandelijke'
• Tegen bijgeloof en intolerantie van de Rooms-katholieke kerk.
• Alles bestaat uit natuurwetten.
Economie
• Adam Smith --> bedacht vrije economie
• Mensen gaan altijd voor hun eigen voordeel.
• Overheid moet zich niet bemoeien met de economie.
• Laisser faire (iedereen is vrij) --> vrije economie nu in Nederland.
Politiek
• John Lock en Montesquieu
• Driemachtenleer (trias politica)
• Volkssoevereiniteit
• Sociaal contract
7.2
Kenmerkend aspect: Ancien régime en verlicht absolutisme.
Ancien régime
• Voltaire heeft kritiek op de absolute monarchie.
• Frankrijk floreert --> maar de standenmaatschappij blijft.
• Adel en geestelijkheid hoeft geen belasting te betalen.
Verlicht absolutisme
• Frederik II de Grote van Pruisen (Duitsland).
• 'Domheid en vooroordelen bestrijden'.
• 'Eerste dienaar van de staat'.
• 'Alles voor het volk, niets door het volk'.
• Stond godsdienst- en persvrijheid toe.
7.3
Kenmerkend aspect: De democratische revolutie.
Amerikaanse revolutie
'No taxation without representation'
• Sugar art (1764)
• Stamp act (1765)
• Townshend acts (1767)
• Boston Tea Party (1773)
Amerikaanse revolutie
• Amerikaanse onafhankelijkheidsverklasring 1776.
• Geïnspireerd op verlichte denkers zoals Locke en Montequieu.
• Verdeling van de machten.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melissagoesje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
