Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In dit document vind je een samenvatting van Tijdvak 5: Tijd van Ontdekkers en Hervormers en Tijdvak 6: Tijd van Regenten en Vorsten. Deze samenvatting bevat de belangrijkste informatie van deze twee tijdvakken; onder andere de renaissance, Tachtigjarige Oorlog, wetenschappelijke revoluties, ontsta...
GS Samenvatting HAVO 4 H5 + H6 (Tijdvak 5 + Tijdvak 6)
Methode: Geschiedenis Werkplaats
5.1
De renaissance
Kenmerkende aspecten:
• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van
een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
De vroeg moderne tijd (1500-1800) = de tijd van ontdekkers en hervormers
1500 --> mensen gaan meer nadenken
• De Italiaanse stedelijke elites kregen een nieuw mens- en wereldbeeld.
• Niet meer alleen een perspectief vanuit een godsdienst, maar ook naar andere
personen.
• Voor het eerst 3D vormgeving bij schilderijen
Mona Lisa --> 1500 --> gaat niet over geloof.
Mensen staan centraal --> Humanisten
De renaissance = wedergeboorte --> vernieuwing cultuur --> herboren belangstelling voor de
klassieke cultuur.
• Kwam in Nederland vanaf de 16e eeuw.
• Herontdekking van de oudheid --> waardering voor de Grieken en Romeinen.
• Ontstond in Italië --> Venetië, Genua, Florence (erg rijke steden).
• Nieuw wereldbeeld en nieuw mensbeeld.
Erasmus --> mensen moeten kunnen lezen.
Oorzaken en verspreiding renaissance
!!! Renaissance is een periode, humanisme is een denkwijze !!!
• In de rijke Italiaanse stadsstaten had de paus minder macht.
• Door de handel met het Midden-Oosten kwamen meer mensen in contact met
werken uit de oudheid.
• Na val van Constantinopel kwamen veel geleerden naar Europa toe.
• Uitvinding boekdrukkunst.
Humanisme
• Individuele mens wordt belangrijker.
• Religie verdwijnt meer naar de achtergrond.
• Kennis en mondigheid. Meer nadruk op wetenschap.
• Voorbeelden humanisten: Erasmus, Michelangelo en Copernicus.
Copernicus geloofde in zichzelf en de wetenschap en niet in het geloof --> hierdoor is hij een
humanist.
, 5.2
Kenmerkend aspect: Het begin van de Europese expansie.
Portugal
1415 --> Portugal probeert handselroute naar Azië.
• Ontdekken de westkust van Afrika.
• Stichten handelsposten langs de kust.
• Rond 1500 het 1e contact met India.
• Stichten factorijen --> ontstaan handelsposten.
• Bouwen versterkte handelsposten in Azië --> handel specerijen komt op gang.
• Producten duur d.m.v. tol.
Eerste ontdekkingsreizen
• Marco Polo (13e eeuw)
• Hendrik de Zeevaarder (15e eeuw) --> Kust Afrika.
• Bartholomeo Diaz (15e eeuw) --> Kaap de Goede Hoop
• Columbus (15e eeuw) --> Amerika (West-Indië) --> Indianen
• Vasco da Gama (15e eeuw) --> 1e om de wereld.
Spanjaarden in Amerika --> Goud, God en Glorie
• Columbus ontdekt in 1492 Amerika.
• Hernando Cortés veroverde in 1519 het rijk van de Azteken.
• Pizarro veroverde in 1530 het Incarijk.
• Ontstaan goudkoorts.
• Miljoenen doden (schattingen) --> door ziektes.
5.3
De Reformatie
Kenmerkend aspect: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in
West-Europa tot gevolg had.
Desiderius Erasmus (1466-1536)
• Bestudeerde originele teksten van de Bijbel.
• Schreef boek der Lof der Zotheid.
• Had kritiek op de bisschoppen en pausen.
• Wilde terugkeer naar het zuivere geloof.
Maarten Luther
• Was de eerste die niet meer katholiek was --> was het niet eens met de
katholieken.
• Wilde zijn eigen geloof starten.
• Heeft kritiek op de kerk --> 95 stellingen.
• Tegenstander van de aflaathandel.
• Het geloof moet alleen gebaseerd zijn op de bijbel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melissagoesje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
