Dit is een samenvatting van het vak Levenslooppsychologie in semester 2. Het document omvat de nodige informatie uit de PowerPoint slides en het handboek en extra uitleg vanuit de les.
1 Inleiding
Ontwikkelingspsychologie = studie van het gedrag tijdens de verschillende levensfasen.
1.1 Een korte historiek
“Psychologie heeft een ver verleden, maar een vrij korte geschiedenis.”
• Wetenschappelijke studie ontstond pas in 19e eeuw
• Daarvoor al lang voorwetenschappelijk denken over manier waarop gedrag verandert
1.1.1 Voorwetenschappelijke of intuïtieve ontwikkelingspsychologie
• Voedingsbodem voor de wetenschap: spontane vragen en inzicht die opkomen bij mensen
• Op basis van ervaringen ontstaan denkbeelden over hoe… → vastgelegd met mythes en zegswijzen
• De wereld in elkaar zit
• Gebeurtenissen komen en gaan
• Het leven verloopt van geboorte tot dood
• Filosofen:
• Cicero: kwam al tot meer genuanceerde inzichten
• Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling:
- Nativisten: “Alles ligt ongeveer vast vanaf geboorte” (Jean-Jacques Rousseau)
- Emperisten: “Nadruk ligt op ervaring en opvoeding” (Locke)
1.1.2 Genetische psychologie
• Babybiografie: observeren hoe eigen kind zich ontwikkelt
• Recapitulatietheorie: opvatting dat ontwikkeling van ieder individu een versnelde herhaling is van de
evolutie van verschillende levensvormen. → inspiratie: evolutietheorie Darwin
• Ontwikkeling is bijna uitsluitend genetisch gestuurd proces
1.1.3 Ontwikkelingspsychologie
• Nieuwe onderzoekstechnieken: statistische methoden
• Nieuwe impulsen voor theorievorming:
• Pedagogische interesse: meer nadruk op de opvoeding
• Behaviorisme: invloed van de ervaringen
1.1.4 Volwaardige levenslooppsychologie
• Vroeger: enkel aandacht voor kinderen → dachten dat evolutie nadien stilviel
• Nu: ontwikkeling = levenslang veranderingsproces
1. Sociologen onderzochten adolescentie
2. Interesse in problemen van de ouderen in medische wereld
3. Volwassenheid pas later → men dacht dat hier amper evolutie in was
1.2 Methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te bestuderen
1.2.1 Longitudinaal onderzoek
• Gedrag opvolgen in de loop van de jaren van eenzelfde groep
• Voordeel: je krijgt een evolutie van 1 groep
• Nadelen: duurt lang, uitval van proefpersonen (overlijden, …)
1
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.2.2 Transversaal onderzoek
= dwarsdoorsnede of cross-sectionele methode
• Onderzoek van verschillende leeftijdsgroepen tegelijk en met elkaar vergelijken
• Voordelen: snelle resultaten, vergelijken
• Nadelen: tijden veranderen, verschil tussen mensen
1.2.3 Problemen bij deze onderzoeken
• Cohorteffecten:
• Cohort = een groep mensen die tot dezelfde generatie behoren.
• Longitudinaal: kan enkel uitspraken doen over de evolutie binnen 1 specifiek cohort
• Transversaal: sommige van de verschillen die men vindt is eerder te wijten aan specifieke
levenservaringen, niet zozeer aan verschil in leeftijd
• Tijdseffecten:
• Vertekeningen die te wijten zijn aan gebeurtenissen die zich voordeden in de periode waarin
de meting plaatsvond (oorlog)
1.2.4 Combinatiemethode of sequentiële methode
1.3 Indeling in fasen
1.3.1 Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling
• Discontinuïteit: iedere levensfase heeft specifieke kenmerken
• Continuïteit: mens veranderd continu
• Henri Cammaer: verschillende theorieën
• Trapmodel
• Lijnmodel
• Gelaagde model
• Metamorfosemodel
• Combinatie van trap- en lijnmodel:
- Golfmodel
- Slingermodel
- Spiraalmodel
2
, Hoofdstuk 1: Inleiding
1.3.2 Het trapmodel
• Meest klassieke voorstelling
• Iedere levensfase is een zinvol onderdeel van een groter geheel (= gestalt)
• De opeenvolging van de verschillende fasen als een geordend en doelgericht proces
• Theorie van Charlotte Bühler:
• Alles in het leven draait rond het verwezenlijken van een levensdoel
• Indeling van de levensloop in 5 grote fasen → opbouw van klassiek toneelstuk
• Zij past het schema toe op de inhoud van de hele eerste levensfase
Klassiek toneelstuk De grote levensfase Indeling van de eerste levensfase
Voorstelling: Kinderjaren en jeugdperiode Baby en peuter
• Personages Ontwikkeling van de biologische en Ontwikkeling van de basisfuncties:
• Tijd psychologische functies kijken, grijpen, lopen, taal, sociaal
• Plaats van het gebeuren contact, ...
Stijging: Jongvolwassenheid Kleuter
• Begin van actie Expansieve periode Expansieve (en erg fantasierijke)
• Ontwikkeling van het Beginnende (idealistische) opbouw verkenning van de omringende
dramatisch gegeven van eigen levensproject wereld
Hoogtepunt: Middenvolwassenheid Schoolkind
De spanning stijgt ten top en Maximale inzet met het oog op Doelgericht: zich eigen maken van de
bereikt een climax bereiken van het levensdoel kennis en de vaardigheden van de
cultuur
Ommekeer: Laatvolwassenheid Puberteit
Anticlimax met onverwachte Crisis van de middelbare leeftijd Identiteitscrisis: verlies van vroegere
wendingen Ervaren van grenzen en evenwicht, vinden van nieuwe
herstructurering van het leven identiteit
Ontknoping: Ouderdom Adolescentie
• Oplossing van Loskomen van de vitale behoeften Loskomen uit de vroegere bindingen
dramatische gegeven en geleidelijk afscheid nemen van en afscheid nemen van de kindsheid
• Einde van de actie het leven
1.3.3 Het gelaagde model
Kenmerken
• Vergelijking met de geologische lagen van de aardkorst
• Resultaat van een aantal toevallige gebeurtenissen
• Niet op zoek naar zinvolle overgangen
• Geen toekomst gericht perspectief
De dieptepsychologie of psychoanalyse van Sigmund Freud
• Twee fundamentele driften:
1. Levensdrift of Eros → zoeken naar lust
2. Doodsdrift of Thanatos → vermijden van onlust
• Beide driften vormen het Es → energie ontladen
• Vanuit Es ontstaat een Ich of ego:
• Gaan de meest geschikte weg uitstippelen voor de driften
• Het Über-Ich = geweten
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SamenvattingenBachelor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.51. You're not tied to anything after your purchase.
