, Module I: basisbegrippen
1 DEFINITIE
Gerechtelijke geneeskunde
= De toepassing van geneeskundige wetenschap en ervaring ter nadere opheldering van gerezen rechtsvragen
= De studie van alle problemen die zich bij de rechtspleging kunnen voordoen, en slechts met deskundige hulp van een arts
kunnen worden opgelost
= truth or the nearest reasonable approach to it that is possible from what is observed is the sole aim
Gerechtelijke geneeskundigen/wetsdokters zijn geen rechters, maar wel deskundigen die advies verlenen aan rechter en jury
(1) Gerechtelijke geneeskunde vs. forensische geneeskunde
Gerechtelijke geneeskunde Forensische geneeskunde (voorkeur prof)
= Arts “voor” het gerecht = Arts die ten dienste staat van de maatschappij
Gerechtelijke geneeskunde is van openbare orde: Bredere betekenis, want ook ten dienste van de
beroepsgeheim tussen de arts en de juridische diensten maatschappij en niet alleen gerecht
bestaat niet, alles wat gemeld wordt aan de arts komt Openbaar = markt = forum = forensische geneeskunde
terecht in het strafdossier - Verwijst naar openbaar karakter van de gegevens
- Privaat karakter van medische gegevens vervalt
(2) Aanwenden van medische kennis en kunde ter opheldering van de waarheid
Onderzoek van ongewoon overlijden forensische pathologie / thanatologie ( = onderzoek van doden)
- Verschillende manieren van werken: ofwel spreekt men van een forensisch patholoog of medical examiner, maar men
kan ook spreken over een corner hangt af van de juridische context waarin we gaan werken
o Corner = oorspronkelijk een ambtenaar die ervoor moest zorgen dat de taxen die de Koning kreeg juist werden
geint, wanneer er iets crimineels was gebeurt (is uiteindelijk geëvolueerd naar een forensisch geneeskundige)
o Medical examiner = term die in de States wordt gebruikt en ook meer in opgang gekomen is vanaf de
middeleeuwen
Onderzoek van ‘gekwetsten’ forensische kliniek
- In Nederland twee afzonderlijke specialisten: enerzijds forensisch patholoog (houdt zich bezig met de doden),
anderzijds de forensische geneeskundige onderzoekers (houdt zich bezig met de levende patiënten) in België 1
discipline
- Onderzoek van slachtoffers, verdachten en daders
- Bijtletsels, kinderen die het slachtoffer zijn van kindermishandeling (baby < 4 maanden mag geen enkele blauwe plek
hebben, want kan nog niet lopen, kruipen, vallen, …), scheurwonden onderzoeken en oorzaken opsporen
Onderzoek van biologische sporen forensisch labo
- Onderzoek van ‘physical evidence’ / sporenonderzoek
- Heel het gebeuren van sporenonderzoek is een discipline op zich = medische criminalistiek
(3) Gerechtelijke geneeskunde – verschillende deelspecialiteiten
Forensische geneeskunde behoort tot de bredere groep van de forensic sciences, die in feite alle wetenschappen omvat die hun
kennis ten dienste stellen om de waarheidsvinding in een rechtsvraag op te lossen
Toxicologie
Forensische psychiatrie
Forensische genetica DNA-fingerprints
Forensische bacteriologie – serologie
Forensische beeldvorming:
- vb. schedel van slachtoffer werd ingeslagen, o.b.v. 3D reconstructie kan men nagaan hoeveel maal op het schedel werd
geslagen en met welk voorwerp dit gebeurde
Forensische odontologie
- Tandheelkunde als hulp voor identificatie van slachtoffers
Antropologie
2 GESCHIEDENIS VAN DE GERECHTELIJKE GENEESKUNDE
6° Babylonische Koning codex “oog om oog”
Beschrijving:
- Vergoeding van artsen
- Straffen voor malpractice / behandelingen zonder resultaat
- Straffen afhankelijk van status patiënt
1
,DHARMASASTRA (3000 – 1000 BC)
India
Gebaseerd op Hindu rechtspraak
Beschrijving:
- Bevat medico-legale principes om bijvoorbeeld vast te stellen waarom iemand overleden was
- Vyavahara (Vy = verschillende ; ava = twijfel ; hara = wegnemen)
HIPPOCRATES (460 – 384 BC)
Beschrijving van lethaal karakter van letsels
Onderscheid geloof – geneeskunde: ziekte geen straf van de goden
LEX AQUILLIA ( 600 BC)
Beschrijving van lethaal karakter van letsels
ANTISTIUS ( 44 BC)
Onderzocht lichaam van Julius Caesar op forum Romanum
23 steekwonden; 1 steekwonde tussen 1° en 2° rib was lethaal
JUSTINIANUS (483 – 585 )
Codex Justinianus
Geneesheren zijn geen gewone getuigen, maar geven eerder een oordeel dan een getuigenis
FRANKEN (600)
Lex Salica (Salische wetten)
Behandelen erfeniskwesties, diefstal, moord en geweldpleging gerechtelijke geneeskunde nog niet zo zeer gericht op het
oplossen van problemen
KAREL DE GROTE (750)
Lex Saxonum
Belang aan beschrijving van soorten letsels bij de beoordeling ernst delict
HSI YUAN LU (1248) Groot stuk van de kennis van gerechtelijke geneeskunde was reeds in de 13 de eeuw beschikbaar in China
“The washing away of wrongs”
Adviezen voor medicolegaal onderzoek /instructies voor post-mortem onderzoek
Herkennen van verdrinking (dood door verdrinking of lichaam in water gegooid?)
Onderzoek brandlijken (dood door brand?)
Herkennen van wurging
CONSTITUTIO CRIMINALIS CAROLINA (1532)
Karel V
Maakte geen melding van autopsie bij verdachte / gewelddadig overlijden
In beste geval werden wonden ‘geopend’ om de diepte te bepalen of de steekrichting
Artsen dienden advies te verlenen of persoon sterk genoeg was om marteling te ondergaan …
ANDREAS VESALIUS (1514-1564)
“De humani corporis fabrica libri septum”
« vader van de anatomie »
GIOVANNI MORGAGNI (1682 – 1771)
« Vader van de Pathologie «
Bologna
Was prosector bij Antonia Valsalva (leerling van Malpighi)
Voerde autopsies uit en vergelijkt de veranderingen in de organen bij ziekte
AMBROISE PARE (1510-1590)
Franse legerarts / chirurg
Gedetailleerde beschrijving van verwondingen en gewelddadige overlijdens
Beschrijft effect van gewelddadige dood op de organen
“Report in court” procedure verslaggeving aan rechtbank
Begin moderne forensische pathologie
PAOLO ZACCHIA (1584 – 1649)
Lijfarts van innocentius X
2
, Questiones Medicolegales
Handboek tot in de laat 18de eeuw gebruikt
“ father of Forensic Medicine”
JOHAN CASPER (1796-1864)
Gerichtliche leichenöffnung
MATHIEU ORFILA (1787-1853)
ALPHONSE DEVERGIE (1798-1879)
Médecine légale, théorique et pratique
Momenteel in Vlaanderen
Ongeveer een viertal grote instituten, in feite aan elke universiteit, waarbij een dienst gerechtelijke geneeskunde is
- UZ Leuven
- UZA
- Universiteit gent
- Vrije Universiteit Brussel
Vrijgevestigde pathologen zijn quasi niet meer aanwezig
3 ARTS & GERECHTELIJKE GENEESKUNDE
(1) Elke arts
Aangifte van besmettelijke ziekten
- MB 19 juni 2009 Vlaamse Regering
- Betreffende initiatieven om uitbreiding van schadelijke effecten, die veroorzaakt zijn door biotische factoren, tegen te
gaan, moeten volgende infecties gemeld worden:
Aangifte van bevalling en geboorte
- Arts (of ziekenhuis) heeft verplichting ABS in kennis te stellen van bevalling ( < 24 uur eerste werkdag)
- Aangifte van geboorte door ouders (art 55-57 BW) < 15 dagen Model I
- Aangifte doodgeboren kind: model III D (criteria niet kennen)
o 22 zwangerschapsweken
o Doodgeboren, maar levensvatbaar kind
180 dagen postconceptie ( 6 maanden zwangerschap)
WHO: vanaf 22 zwangerschapsweken, 500g of 25cm bij geboorte
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julieraveydts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.97. You're not tied to anything after your purchase.