Samenvatting Voorbereiding PABO, hoofdstuk 6 krachten der aarde
236 views 0 purchase
Course
Aardrijkskunde
Institution
Hogeschool De Kempel (Kempel)
Dit document bevat een samenvatting van hoofdstuk 6 krachten der aarde. Dit document kun je gebruiken ter voorbereiding van je pabo toelatingstoets of misschien een andere toets
Hoofdstuk 6
Krachten der aarde
Plaattektoniek
Aardbevingen
Vulkanen
Tornado's
Erosie en verwering
,Plaattektoniek
De opbouw van de aarde
Heel vroeger dachten mensen dat het middelpunt van de aarde de hel was. Een vlammende oven
waar duivels in wonen. Maar de mensen hadden het mis. Geen duivels maar het is er wel ruim
5000 graden.
Opbouw aarde
De aarde is van binnen naar buiten, opgebouwd uit:
- de binnenkern
- de buitenkern
- de mantel
- de aardkorst
Twee soorten platen
De aardkorst is ongeveer 40 km dik en bestaat uit meerdere platen. Er zijn twee soorten platen.
Continentale platen die liggen onder alles wat land is (continenten) en oceanische platen liggen
onder de oceanen. De platen hebben de afgelopen 200 miljoen jaar over de aarde gezworven en
bewegen nu nog. Plaattektoniek beschrijft de bewegingen van de verschillende platen en
verklaart de gevolgen van die bewegingen.
Bewegende platen
De aarde bestaat uit de kern, de mantel en de aardkorst. De
mantel is een stroperige massa die magma wordt genoemd. Door
het temperatuurverschil tussen de kern van de aarde en de
aardkorst is de magma voortdurend in beweging. Die bewegingen
worden convectiestromen genoemd. Convectiestromen kunnen
er voor zorgen dat aardplaten gaan schuiven. Ze kunnen uit
elkaar of juist tegen elkaar aan worden geduwd of ze gaan langs
elkaar heen schuiven. Als twee platen uit elkaar worden geduwd
spreek je van divergentie (to diverge = uit elkaar gaan). Worden
twee platen tegen elkaar aan geduwd spreek je van
convergentie. Je spreekt van een transforme beweging als
twee platen langs elkaar heen schuiven.
Divergentie
De Zuid-Amerikaanse plaat en de Afrikaanse plaat zijn voorbeelden
van divergerende platen. De platen raken elkaar in het midden van de
Atlantische oceaan. Omdat de platen van elkaar af bewegen, ontstaat
er tussen de platen ruimte. Die ruimte wordt opgevuld door magma. Als
de magma aan de oppervlakte komt, stolt de magma en vormt het een
'Mid-Oceanische Rug'. Op een enkele plaats komt de rug in de vorm
van een eiland boven de zee uit, dit noemen we ook wel een vulkaan.
Een voorbeeld van zo'n eiland is IJsland. Op IJsland is sprake van
actief vulkanisme. Wanneer zo'n vulkaan lava spuwt spreken we van
een vulkaanuitbarsting.
, Botsende platen
Als platen ergens uit elkaar gaan moeten ze op andere plaatsen tegen
elkaar geduwd worden. Je spreekt dan van convergerende platen. Bij
convergerende platen kun je drie situaties onderscheiden:
Een continentale plaats botst met een oceanische plaat → omdat
een oceanische plaat zwaarder is dan een continentale plaat, schuift de
oceanische plaat onder de continentale plaat. Dit noem je subductie.
In de subductiezone ontstaan troggen. Troggen zijn smalle diepe
kloven in de zeebodem. Op de rand van een continentale plaat ontstaat
dan vaak een vulkanische bergketen.
Twee continentale platen botsen → Als twee continentale platen
botsen ontstaan er plooiingen in de aardkorst. Plooiingen
veroorzaken reliëf (bergketens). Een voorbeeld van zo'n bergketen is
de Alpen.
Twee oceanische platen botsen → Als twee oceanische platen
botsen, schuift één van de twee platen onder de andere plaat
(subductie). Er ontstaat een gebergte onder de zee, waarvan de
toppen soms boven het water uitsteken. Dit is dan een
eilandenboog waar je vulkanen vindt.
Transforme bewegingen
Behalve convergente en divergente plaatgrenzen bestaan er ook
nog transforme plaatgrenzen: de beweging van de twee platen is
evenwijdig ten opzichte van elkaar. Omdat het langs elkaar bewegen van twee stukken aardkorst
een grote hoeveelheid wrijving oproept, vindt de beweging in de bovenste delen van de korst in
plotselinge stappen plaats, waarbij alle opgebouwde energie in de vorm van aardbevingen
vrijkomt. Hierbij scheurt de aardkorst en ontstaan er breuken.
Plaattektoniek
Plaattektoniek beschrijft de bewegingen van de verschillende platen en verklaart de gevolgen van
die bewegingen, zoals vulkanisme, aardbevingen, het ontstaan van bergketens en het ontstaan
van een eilandenboog.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mj1998. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
