Personen- en Familierecht
Hoofdstuk 1 – Algemene bepalingen en naamrecht
Wat houdt de naam in?
In verschillende internationale verdragen is het naamrecht vastgelegd: elk kind dat wordt geboren,
heeft recht op een naam. Aan de hand van de naam kan iemand worden geïdentificeerd. Ook draagt
het hebben van een naam bij aan iemands identiteit. Zo kun je (meestal) aan iemands achternaam
zien tot welke familie hij behoort.
Wat is de geboorteakte?
De wet bepaalt dat iemand de voornaam of voornamen heeft die in zijn geboorteakte zijn
opgenomen. Een akte is een schriftelijk en ondertekend stuk dat tot bewijs kan dienen. In dit geval
het bewijs wanneer iemand geboren is. Een authentieke akte is bedoeld om een feit of handeling
vast te leggen en als bewijs te dienen. Wanneer een kind geboren wordt, moet daarvan aangifte
gedaan worden bij de burgerlijke stand van de gemeente. Doel hiervan is dat de geboorte en de
gegevens van het kind officieel worden geregistreerd en dat het kind formeel bestaat.
Wanneer weigert de ambtenaar van de burgerlijke stand een voornaam?
De ambtenaar van de burgerlijke stand weigert in de geboorteakte voornamen op te nemen die
ongepast zijn, of gelijk zijn aan een achternaam tenzij die achternaam ook een gebruikelijke
voornaam is. Een naam wordt niet snel als ongepast aangemerkt. Scheldwoorden of een naam
waarvan iemand alleen maar last ondervindt, zijn bijvoorbeeld ongepast. Maar een kind vernoemen
naar een personage uit een televisieserie is wel toegestaan.
Hoe moet je een voor- en/of achternaam wijzigen?
Wie zijn voornaam wil laten wijzigen moet hiervoor een verzoek indienen bij de rechtbank.
Aangezien alleen advocaten bij de rechtbank mogen procederen, is voor een dergelijk verzoek altijd
een advocaat nodig.
Wie zijn achternaam wil laten wijzigen moet hiervoor een verzoek doen bij Justis
Welke redenen er zijn om je voor en/of achternaam te wijzigen?
Redenen om een voornaam te wijzigen:
• Er staat een fout in de geboorteakte, denk aan: spelfout, een van de voornamen vergeten,
onjuiste schrijfwijze.
• Iemands voornaam is emotioneel belastend, bijvoorbeeld als gevolg van pesten, misbruik of
(geestelijke) mishandeling.
• Er wordt vernoemd naar een persoon met wie iemand een bijzondere band heeft of had,
bijvoorbeeld een (groot)ouder, peetoom of peettante, zeer goede vriend of vriendin.
• Iemand is transgender of transseksueel.
• Een voornaam is normaal in een bepaald land, maar het Nederlands erg vreemd,
bijvoorbeeld de Chinese naam ‘Hang’.
• Er is sprake van een gewijzigde geloofsovertuiging.
• Iemand maakt al heel lang gebruik van een naam die afwijkt van zijn officiële naam.
Redenen om een achternaam te wijzigen:
• De achternaam wijzigen in die van de andere ouder, na een echtscheiding van ouders.
• Ongedaan maken van een naamswijziging die plaatsvond toen iemand minderjarig was.
• Naamkeuze van de ouders herzien.
, • Dezelfde naamswijziging als die van de ouder.
• Naamswijziging in de oorspronkelijke achternaam na ontbinding van een in het buitenland
gesloten huwelijk waarbij automatisch de achternaam van de echtgenoot is toegekend.
• Een niet-Nederlands klinkende achternaam wijzigen bij of na verkrijging Nederlanderschap.
• Een onwelvoeglijke of bespottende achternaam wijzigen.
• Een veelvoorkomende achternaam wijzigen.
• Een onjuist gespelde achternaam wijzigen, door een fout bij de invoering van de akte van de
burgerlijke stand.
• Een vernederende achternaam wijzigen in de oorspronkelijke Friese versie.
• Een achternaam toevoegen als eerder door iemands voorouders een dubbele naam werd
gebruikt.
• Een achternaam toevoegen die is uitgestorven of met uitsterven wordt bedreigd.
• Als er sprake is van een psychische hinder, waaruit blijkt dat het hebben van de achternaam
of het juist niet hebben van een naam iemands lichamelijk of psychische gezondheid ernstig
schaadt.
• Als de ouder wiens achternaam iemand draagt een bepaald misdrijf heeft gepleegd en
daarvoor onherroepelijk is veroordeeld.
• Het wijzigen van een adoptienaam in de oorspronkelijke achternaam.
Wat houdt het begrip persoon in?
Een persoon is degene die drager van rechten en plichten kan zijn. Het kunnen hebben van rechten
en verplichtingen wordt ook wel rechtsbevoegdheid genoemd. Volgens de wet is iedereen in
Nederland bevoegd tot het hebben van burgerlijke rechten. Iedereen is dus rechtsbevoegd. Uit deze
bepaling vloeit ook voort dat elke inwoner van Nederland op gelijke wijze rechtsbevoegd is.
Het zijn van een persoon, ook wel persoonlijkheid genoemd, begint bij de geboorte van een kind.
Aanvullend vereiste is dat het kind levend ter wereld komt. In de wet staat namelijk dat als een kind
dood ter wereld komt, het wordt geacht nooit te hebben bestaan. Verder bepaalt de wet wel dat een
ongeboren kind als geboren wordt aangemerkt, als het belang van dat kind daarom vraagt. In
bepaalde situaties kan een kinderbeschermingsmaatregel al nodig zijn voordat een kind geboren is.
Bijvoorbeeld wanneer de aanstaande moeder zichzelf, en daarmee het ongeboren kind, in gevaar
brengt door alcohol en/of drugsgebruik. Persoonlijkheid eindigt wanneer iemand overlijdt.
Wat houdt het begrip verwantschap in?
Verwantschap is een systeem van relaties tussen personen.
Wat houdt het begrip biologische- en juridische bloedverwantschap in?
Bloedverwantschap duidt op de relatie tussen personen op basis van de geboorte uit bepaalde
ouders. Dit wordt ook wel biologische bloedverwantschap genoemd.
Juridische bloedverwantschap is de juridische relatie tussen personen, vaak aangeduid als
familierechtelijke betrekking. Juridische bloedverwantschap ontstaat:
• Als een man een kind erkent van wie hij niet de biologische vader is.
• Als de moeder van een kind op het moment van de geboorte getrouwd is met een man of
vrouw die geen biologische band heeft met het kind.
• Tussen de adoptieouder en het geadopteerde kind.
, Hoe kan je de verwantschapsgraden bepalen?
Bloedverwantschap bestaat in verschillende graden. Hiermee wordt bedoeld dat elke geboorte die
als het ware tussen twee personen in staat als een graad wordt aangemerkt. Het gaat om de afstand
– in aantal geboorten – tussen twee personen. Om de graad van verwantschap te kunnen vaststellen,
moeten we dus kijken naar het aantal geboorten dat deze persoon van elkaar scheidt. Hierbij telt een
erkenning, een gerechtelijke vaststelling van het ouderschap of een adoptie als geboorte.
Grootouders en kleinkinderen zijn verwant is de 2e graad. In beide gevallen gaat het om
verwantschap tussen twee personen, die als het ware boven of onder elkaar staan. Dit wordt
bloedverwantschap in de rechte linie genoemd.
Om de verwantschap met een oom/tante, broer/zus of neef/nicht te bepalen, moeten we eerst
opklimmen tot de gemeenschappelijke stamvader of- moeder. Daarbij telt elke geboorte als een
graad. Vervolgens moeten we afdalen naar de oom/tante, broer/zus of neef/nicht in kwestie, waarbij
elke geboorte weer geteld moet worden. Dit is bloedverwantschap in de zijlinie.
Wat houdt het begrip aanverwantschap in?
Wanneer een persoon met iemand trouwt, ontstaat er een juridische relatie tussen personen en
bloedverwanten van de ander. Dit wordt aanverwantschap genoemd. Hetzelfde geldt voor een
persoon die een geregistreerd partnerschap aangaat met een ander. Aanverwantschap ontstaat
alleen door een huwelijk of geregistreerd partnerschap, niet door samenwoning. Wanneer iemand
aanverwant is, dan leidt dit tot bepaalde bevoegdheden in zaken die gaan over gezag en voogdij,
alsook verplichtingen in alimentatiezaken. Aanverwantschap wordt niet opgeheven door het
eindigen van het huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Wat houdt het begrip family life in?
Family life betekent dat iedereen recht heeft op respect voor zijn familie- en gezinsleven.
Ongerechtvaardigde inmenging in de uitoefening van dit recht door overheidsorganen is niet
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chavellycorlushia. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.14. You're not tied to anything after your purchase.