MONDZIEKTEN EN MONDHEELKUNDE
H1: EMBRYOLOGIE VAN HET GELAAT
EXAMENVRAGEN:
1. Keratocyste→ verschil tussen genetisch en niet genetisch
2. Aandoeningen in de mond zichtbaar vooraleer elders zichtbaar
3. Definities: Schisis, Dysplasie, Stenose, Spleten, Dysostosis, Synostosis, Dyschondrosis
4. Pierre Robin sequentie
5. Wat wil je het liefst als kindje: geïsoleerde gehemelte schisis of een complete schisis
6. Vroegtijdige sluiting van de mid-palatinale sutuur
INLEIDING
TIJDSCHAAL VAN CONCEPTIE TOT GEBOORTE (VARIABILITEIT IN #WEKEN LITERATUUR)
• Fase blastocyst
• Fase embryo: >3-4w
• Fase foetus: >9 -10w
• Geboorte van kind
EMBRYONALE PERIODE
1. Vroeg embryonale periode
• ≤17mm kop-stuitlengte
• Kenmerken
- Vormveranderingen embryo
- Bevat fusieprocessen en geprogrammeerde celdood
• Kiemlagen
- Ectoderm: Vormt epidermis en zenuwstelsel
- Endoderm: Vormt GI en respiratoir stelsel
- Mesoderm: Vormt BW en spierweefsel
2. Laat embryonale periode
• ≥17 mm kop-stuiglengte
• Differentiatieprocessen in mesoderm
3. Indien snelle orofaciale ontwikkeling
• Forsere ontwikkeling craniale gedeelte van embryonale plaat dan caudaalgedeelteà peervormige embryo
TERATOLOGIE
= Studie geboortedefecten
A. 0-2w: Minder gevoelig voor spontane abortus
B. 3-8w: Meest gevoelig (meest gevoelig om teratogene
effecten op te lopen)
C. 9-38w: Minder gevoelig voor ontstaan defecten
1
, ONTWIKKELING VAN NOTOCHORD, NEURALE BUIS EN NEURALE LIJST
EX: Bespreek 2 tijdelijke structuren die belang hebben in embryologie van craniofaciaal gebied (notochord en NLC)
SIGNAALMOLECULEN
15-18d
• Migratie primitieve noduscellen naar craniaal naar buccopharyngeale membraanàontwikkeling notochordiale
plaat
• Vouwen notorchordiale plaat àvorming holle cylinder à vorming notochord
19d
• Sturen signalen naar ectoderm vanuit notochord àdifferentiatie ectoderm tot neuro-ectoderm à vorming
neurale plaat
O.a. vorming sonic hedgehog (SHH)
A. Sonic hedgehog signaling pathway (SHSP): Verloop
• Patched inactiveert smoothened
• Indien SHH aanwezig à binding aan patched àloslaten smoothened àactivering genexpressie
• Binding cyclopamine aan smoothened à inhibitie SHSP
B. Secretie door notochord
• Bij regressie notochord à inactivatie status SHSP voor rest van leven
C. Functie
Vorming eerste kiewboog: Via signalen voor symmetrie, patroonvorming en segmentatie
D. Bij genmutaties of toxische medicatie
• Indien defect bij kinderen à holoprosencefalie à 2 hersenhelften
• Indien reactivatie SHSP bij volwassenen à kankers à evt.medicatie (cyclopamine) voor terug inactivatie
Vorming neurale groeve uit neuro-ectoderm à start invaginatie à vorming neurale buis
20d
Bij contact neurale groeve en ectoderm à vorming neurale lijst
2
,21d
Neurale lijstcellen (NLC)
A. Verloop
• Maken zich los van neurale groeveà vormen neurale buis en celaggregaten van neurale lijst
B. Vorming van
• Dorsale hoorn
• Autonome ganglia
• BW van gelaat
• Craniofaciale skelet
• Gliale cellen
• Schwanncellen
• Medulle van de bijnier
• Tandbestanddelen (NIET glazuur)
C. Zijn pluripotente stamcellen
• Neurale lijst is tijdelijke structuur
• Afgeleid van mesectodermale of ectomesenchymale cellen à Soms als afzonderlijke kiemlaag beschouwd
Neurocristopathie= Afwijking tijdens migratie van NLC tijdens embryogenese à Bv. Neuroblastoom,
cleidocraniale dysplasie,…
24-25d
• Sluiten neuroporen + groei en differentiatie neurale buis à vorming CZS
• Differentiatie mesoderm axiaal van notochordà vorming somietparen
• Omringen notochordà vormen wervelkolomà verdwijnen notochordàachterblijven nucleus pulposus
• ! Blijft notochord toch persisteren à aanleiding tot vorming chordoma’s, kunnen latere leeftijd ontaarden
ZINTUIGEN EN ZENUWVORMING
Placode
• Verdikt ectodermà ontwikkelt tot sensorisch orgaan/zintuigen of ganglion
• Ontstaan uit pre-placodische smalle ectodermale band
Trigeminale placoden
• Vormt sensorisch gedeelte van n. trigeminus tot aan sensorisch gedeelte van ganglion van Gasser
• Vormt sensorische neuronen (van huid, gelaat, kaakbeenderen en tanden)
• Vormt sensorisch deel ganglion Gasser
Nc. Mesencephalicus (van de n. trigeminus)
Wordt als 1ste structuur gevormd vanuit NLC à de rest vanuit perifeer trigeminaal zenuwstelsel uit placodes
• Bezenuwing OK (sensorisch)
• Mechanosensorische informatie vanuit PDL, kauwspieren en extra- oculaire spieren overbrengen naar
motorische nc. Van n. trigeminus projecteren
3
, Prosencephalon (voorbrein)
Week 3: grootste deel van het gelaat bestaat uit prosencephalon
- Membraan: bestaat uit:
- à Ectoderm aan buitenkant
- àEndoderm aan binnenzijde
• 4w: ontstaan BV uit hart àlopen door iedere branchiale boog
NEUS EN GEHEMELTE
Verloop
• Opsplitsing proc.nasofrontalis in proc.nasalis medialis en lateralisà hiertussen diepe nasale groeven
• 5-6w : vergroeiing proc. maxillaris en proc. nasalis medialis à vorming uitwendige neusgatenà
onvolledige afscheiding tussen neus en mondholte
• 8w: vorming uitstulpingen lateraal in stomodeum op proc. maxillaris à vergroeien uitstulpingenà
vorming hard en week verhemelte
Palatum
EX: Het finaal palatum bestaat uit fusie van 3 delen, welke?
• Primair palatum: sluit rond 5-8w: vanuit proc. nasalis medialis à van achter naar voren
• Secundair palatum: sluit rond 8-12w: vanuit proc. maxillaris à van voor naar achter
• Definief palatum bij 12w: vanuit primair- en secundair palatum en neusseptum
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkeTHK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $53.20. You're not tied to anything after your purchase.