Samenvatting: Pedagogiek 2
De morele intuïtie van kinderen: respect en verantwoordelijkheid, vrijheid en geweten
Tom Kroon, derde volledig herziene druk, 2014
Een: De mens als persoon
1.1 Opvoeden en opvoedingsdoel
Het woord ‘opvoeden’ wordt in het dagelijks leven gebruikt om te verwijzen naar al die han-
delingen die kinderen helpen ‘groot’ te worden. Het doel dat met opvoeden word beoogd is
volwassenheid en iemand is volwassen als hij weet wat hem in het leven te doen staat.
Nu is het zo dat wij in onze tijd niet meer precies kunnen zeggen wanneer we iemand vol-
wassen noemen. Door de bepaling in Het Burgerlijk Wetboek worden achttienjarigen en ou-
der bij wijze van spreken in een bepaalde toestand gebracht. Zij verkrijgen morele status in
die zin dat hun handelingen rechtsgevolgen met zich mee kunnen brengen.
Dat de status van volwassenheid niet meer te herleiden valt door uiterlijke kenmerken te ver-
binden, komt doordat onze samenleving in allerlei opzichten sterk in beweging is. Ook wordt
het van belang geacht dat mensen zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandighe-
den en aan nieuwe eisen die worden gesteld. Je dient ‘flexibel’ te zijn en je open te blijven
stellen voor nieuwe leerervaringen.
Het begrip ‘volwassenheid’ vervangen door ‘zelfstandigheid’ is te weinig specifiek in het om-
schrijven van de aard van het opvoedingsdoel en waarom dit nastrevenswaardig zou zijn.
Verwante begrippen
Opvoeden, socialiseren, vormen, integreren en ontwikkelen zijn termen die wat hun beteke-
nis betreft enige verwantschap hebben. Ze verwijzen allen naar processen en/of pogingen
om mensen iets bij te brengen dat het hen mogelijk maakt zich (beter) te handhaven in de
samenleving.
Opvoeden = alle handelingen die kinderen helpen groot te worden.
Socialiseren = alle processen die het kind helpen zich vertrouwd te maken met de menselij-
ke bestaanswijze.
Integreren = leerprocessen die mensen die niet in onze cultuur zijn grootgebracht, moeten
doorlopen opdat zij vertrouwd raken met onze gewoonten, gebruiken en hun plichten en
rechten als burger.
Ontwikkelen = vanzelf uitgroeien, ontvouwen wat de natuur als mogelijkheid geeft in de
passieve vorm. In de actieve vorm kan het opwekken, stimuleren en zelfs activeren beteke-
nen.
Vorming = het systematisch verwerven van een beter inzicht in de eigen grenzen en moge-
lijkheden en soms ook op een beter zelfverstaan.
1.2 Een uitstapje naar de wijsgerige antropologie
In de eerste plaats is opvoeden een wijze van handelen die als kenmerk heeft dat een toet-
sing van het resultaat jarenlang op zich laat wachten en vaak is dit resultaat anders dan werd
verwacht. In de tweede plaats is het onzeker of de vorm van volwassenheid die uiteindelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DevenyG. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.