Welzijn en gezondheidspromotie
Waarom is gezondheidspromotie zo belangrijk?
1. Ziektes voorkomen
2. Om je goed te doen voelen
3. Preventief handelen is goedkoper dan het bestrijden van het probleem
4. VPK is preventief, curatief(behandelen) en palliatief, in dit vak bekijken we het preventieve deel.
H1 Gezondheid,
gezondheidsindicatoren en
volksgezondheid
Visies op gezondheid
1. Medische monocausale visie op gezondheid
• Gezond = afwezigheid van ziekte/lichaamsgebrek
• Monocausaal = maar 1 oorzaak (elke ziekte heeft 1 oorzaak)
Ofwel ben je ziek ofwel ben je gezond
• Beperkingen
• Vele GZ-problemen niet monocausaal
• Sluipende gezondheidsproblemen
geen plotse overgang gezond – ziek
2. Biologische visie op gezondheid (bekijkt vanuit de natuur)
• Aanpassing lichaam aan externe omstandigheden
• Homeostase
• Gezond = in staat je interne milieu constant te houden in wisselende omstandigheden
• Hoe te meten door VPK: temperatuur, pols, glycemie,
vochtbalans
3. Psychologische visie op gezondheid
• Gezond = je doelen behalen en voorzien in je geestelijke behoeften
• Hoe te meten door VPK: door observatie en gespreksvoering met patiënten
4. Sociale visie op gezondheid
• Gezond = je sociale rollen vervullen
• Ziek = indien niet in staat je aan te passen a/d heersende sociale normen in de
maatschappij
• Hoe te meten door VPK: door te informeren bij patiënten naar hun sociale functioneren
5. Multicausale visie op gezondheid
• WHO:
“A state of complete physical, social and mental well-being and not merely the absence
of disease or infirmity” (1946)
6. Dynamische visie op gezondheid
• Accent op aanpassingsvermogen van de mens en het bereiken
van evenwicht met de omgeving
• Gezondheid = het vermogen zich aan te passen aan
psychische, sociale en fysieke factoren.
, • Zelf regie houden over eigen gezondheid
• Belang van evenwicht draagkracht – draaglast
• ‘Gezond / ziek’ te vgl met ‘in balans /uit balans’
7. Eveneens een dynamische visie:
• Visie van Machteld Huber: ‘Gezondheid is het vermogen van mensen om zich aan te
passen en de eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale
uitdagingen van het leven’
• Gaat uit van aanpassingsvermogen en zelfmanagement: de patiënt zelf is het
vertrekpunt: hij kiest hoe hij omgaat met gezondheid en gezondheidsproblemen en voert
de regie
Waarom is het belangrijke de gezondheidsvisie van
patiënten te kennen?
• Persoonlijke visie op gezondheid
= vertrekpunt voor het omgaan met de eigen gezondheid en de gezondheid van anderen
• Als zorgverlener: vanuit de patiënt denken
• Zelfbeeld/gezondheidsvisie patiënt bepaalt in grote mate
– Openheid voor gedragsverandering
– Motivatie tot gedragsverandering
– Investeringspotentieel
= vertrekpunt van gezondheidsvoorlichting!
ICF
ICF = International Classification of Functioning (Disability and Health for Children and Youth)
De ICF beschrijft hoe mensen omgaan met hun gezondheidstoestand.
Gezondheidsindicatoren
= objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte
• Vlaamse gezondheidsindicatoren met daaruit volgend de Vlaamse
gezondheidsdoelstellingen: zie Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid
• Europese gezondheidsindicatoren: zie https://ec.europa.eu/health/state/glance_nl
the state of health in the EU
• Gezondheidsindicatoren op wereldniveau (WHO): zie
http://www.who.int/classifications/icd/en
,Epidemiologie
• =De epidemiologie bestudeert enerzijds welke ziekten en aandoeningen onder de bevolking
voorkomen en anderzijds welke verschijnselen hiermee samenhangen.
• Etiologische factoren zijn bepalend voor het ontstaan van een gezondheidsprobleem.
• Prognostische factoren maken dat een al aanwezig gezondheidsprobleem verergert of stopt.
Deze hebben invloed op het verloop van de aandoening.
• Diagnostische factoren maken duidelijk of er sprake is van een bepaald
gezondheidsprobleem. (zoals bloed in de stoelgang voor darmkanker)
EPIDEMIOLOGISCH ONDERZOEK
• Voorbeeld
– Relatie voedingsgewoontes – ontstaan coloncarcinoom
– Relatie beweging – cardiovasculaire aandoeningen
• Cohort = een omschreven deel van de bevolking
VB:
mensen met te hoge cholesterol: verschijnselen aanwezig / afwezig? (vb beperkte beweging,
ongezond eetpatroon)
• Significant verband: er is een relatie gevonden tussen de risicofactoren en het
gezondheidsprobleem die niet op toeval berusten
• Gezondheidsstatistieken geven de gezondheidstoestand van (de) bevolking(sgroepen) weer, o.a.
sterfte, ziekte, levensverwachting, e.d.
• Demografische of bevolkingsstatistieken geven zicht op de samenstelling van bevolkingsgroepen
ICD: VERSIE ICD 11 (2018)
Veel voorkomende gezondheidsindicatoren
• Mortaliteit
– = het percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoening gedurende een
bepaalde tijdseenheid
, – Beperking: aandoeningen die niet dodelijk zijn maar een langdurige beperking tot gevolg
hebben, zijn hier niet terug te vinden!
– Gestandaardiseerde mortaliteit = het absolute werkelijke aantal sterftegevallen
gecorrigeerd volgens populatiegrootte en -samenstelling.
• Levensverwachting
– Het aantal verwachte levensjaren gemeten vanaf de geboorte
– Levensverwachting in België (2018): vrouw 79,2 jaar en man 83,7 jaar
• Ervaren gezondheid
– De subjectieve ervaring van ‘kwaliteit van leven’ wordt
in rekening gebracht.
• Morbiditeit
= percentage mensen met een gezondheidsprobleem in een welbepaalde populatie
• Incidentie
= het aantal nieuwe ziektegevallen in een welbepaalde tijdsperiode
• Prevalentie
= het totale aantal personen met een bepaalde ziekte op een welbepaald tijdstip of in een
bepaalde periode
– Bij incidentie is dus de vraag ‘hoeveel mensen krijgen het?’, bij prevalentie ‘hoeveel
mensen hebben het?’
– Kenmerken van huidig Westers ziektepatroon
o Welvaartsziekten, psychosomatische aandoeningen, chronische ziektes
o Belangrijke invloed van leefstijl en gedrag!
• Medische consumptie
= het gebruik van voorzieningen in de gezondheidszorg
• Multimorbiditeit
= de aanwezigheid van meerdere gezondheidsproblemen tegelijkertijd
– Veel mensen met chronische aandoeningen, hebben meerdere gezondheidsproblemen
tegelijkertijd
– VB: astma en eczeem, hart- en vaataandoeningen en diabetes…
Gezondheidsverschillen
• Mensen met een hoge SES zijn gezonder dan mensen met een lage SES (sociaal-economisch
status)
• Toename van deze gezondheidsverschillen met de tijd
• Mensen met een lage SES
– Zijn vaker ziek en rapporteren meer beperkingen dan mensen met een hoge SES
– Hebben vaker psychische gezondheidsproblemen.
Welbepaalde gebeurtenissen roepen extra stress op: slechte woonomstandigheden, lage
opleiding, slechte vooruitzichten op de arbeidsmarkt, lage beroepsstatus, laag inkomen,
enz.
– Hebben vaker een ongezonde leefstijl
– Doen minder beroep op preventieve gezondheidszorg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodereviere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.71. You're not tied to anything after your purchase.