Summary
Samenvatting Methodiek en vaardigheden 5
- Course
- Institution
Samenvatting Methodiek en vaardigheden 5
[Show more]
Seller
Followbodereviere
Reviews received
Content preview
Verpleegkundige zorg binnen de oncologieBijwerkingen antitumorale middelen
Antitumoraal is breder dan enkel chemotherapie
Je hebt 3 manieren voor het bestrijden
1. Chemo (cytostatica)
2. Radio
3. Chirurgisch
Vaak worden hormoonbehandelingen ook gebruikt omdat bv bij een vrouw er vaak borstca. ontstaat
en bij mannen prostaatca. → gelinkt dus aan hormonen. Ook wordt er soms gewerkt met
immunotherapie.
Bijwerkingen ga je herkennen bij adverse events
Ga tijdens je volgende stage op zoek naar een zorgontvanger met klachten (‘adverse events’).
Gebruik de CTCAE versie 5.0 om weer te geven in welke mate deze klachten aanwezig zijn en ga na
op welke manier hiermee wordt omgegaan.
Anti-hormonale behandeling p137
Hormonen = stoffen die door klieren en weefsels in ons lichaam aangemaakt worden. Verschillende
klieren en organen zijn verantwoordelijk voor de aanmaak van hormonen. Ze worden uitgescheiden
id bloedbaan en vandaar beïnvloeden ze organen of processen door het uitzenden van signalen.
Daarnaast spelen ze een belangrijke rol in de groei en ontwikkeling van de organen.
Bijwerkingen afhankelijk van;
• Soort anti-hormoontherapie
• Voorgeschreven dosis
• Combinatie met andere medicijnen/behandelingen
• Andere aanwezige klachten ten gevolge van kanker(behandeling)
• Comorbiditeiten
• Menopauzale status
BIJ VROUWEN BIJ MANNEN
• Menopauzale klachten • Opvliegers
➢ Opvliegers • Verminderd libido
➢ Vaginale droogte • Impotentie
➢ Pijn bij het vrijen • Vermoeidheid
• Vermoeidheid • Kleine gewichtstoename en
• Stemmingswisselingen vermindering van de spiermassa
• Libidoverlies • Opzwellen van de borsten – pijnlijke
• Gewichtstoename tepels
• Gewrichts- en spierpijn • Verhoogd risico op osteoporose
• Verhoogd risico op osteoporose
• Haarverdunning
• Impact op seksualiteit en intimiteit!!
• Therapie(on)trouw!
, ➢ 11 tot 60% therapie-ontrouw bij anti-hormonale therapie
➢ Therapie-ontrouw neemt toe naarmate de behandeling vordert in tijd
Anti-hormonale therapie soms gedurende heel lange tijd (maanden tot jaren)
→ belangrijke rol voor de oncologieverpleegkundige
Cytostatica
Algemeen
• Klassieke cytostatica werken in op snel delende cellen
≈ tumorcellen
≈ bijwerkingen
• Ernst bijwerking ≈ duur en dosis behandeling
• Bijwerkingen ≈ aanpassen behandeling
Product gebonden: specifieke bijwerkingen per product
Ernst bijwerking heeft niets te maken met resultaat behandeling!
o OPM. soms wel zo bij nieuwere therapieën vb. Cetuximab®
Cytostatica – overzicht meest frequente bijwerkingen
❑ Mucositis ❑ Haaruitval
❑ Misselijkheid/ braken ❑ Longfibrose
❑ Diarree ❑ Cardiotoxiciteit
❑ Blaasontsteking ❑ Nierfalen
❑ Steriliteit ❑ Myelosuppressie
❑ Spierpijn ❑ Vaatontsteking
❑ Neuropathie
Cytostatica – myelosuppressie
Nadir = dieptepunte myelosuppresie
Myelosupressie = beenmergonderdrukking ! = remmende werking op aanmaak beenmerg
Zolang het bloedbeeld niet terug op niveau is dan wordt de volgende cyclusbehandeling uitgesteld.
Tussen twee behandelingen door moet de myelosupressie bekeken worden door bloedafname.
,• Leukopenie → neutropenie
o Nadir tussen 8 à 12 dagen na toediening cytostaticum
o ANC = Absolute Neutrophil Count
→ Een maat voor het aantal neutrofielen in het bloed. Neutrofielen zijn een soort
witte bloedcellen. Ze helpen het lichaam infecties te bestrijden. Een ANC kan
worden gebruikt om te controleren op infectie, ontsteking, leukemie en andere
aandoeningen. Hoe lager iemands ANC is, hoe groter het risico op het krijgen van
een infectie. Het hebben van een ANC van minder dan 500 betekent dat er een hoog
risico is op het krijgen van een infectie. Kankerbehandeling, zoals chemotherapie,
kan het ANC verminderen. Ook wel absolute neutrofielentelling genoemd.
o Weerstand daalt → infectiegevaar neemt toe ≈ sepsis
o Kans op infectie stijgt ≈ diepte neutropenie
≈ duur neutropenie
o Mogelijke gevolgen
▪ Morbiditeit
▪ Mortaliteit
▪ Extra kosten
▪ Minder effect van de behandeling
▪ Daling QOL
o Toediening groeifactoren (G-CSF vb. Neupogen® of Neulasta® SC.)
→Botpijn! ZEER BELANGRIJK OM TE MELDEN ZODAT ZE NIET DENKEN DAT E
BOTMETAS HEBBEN
→stimuleren het beenmerg om bepaalde witte bloedcellen te maken. Ze worden
gebruikt na chemotherapie.
o Verpleegkundige interventies
▪ Verminder infectierisico’s
Handhygiëne en steriele manipulaties
Mondhygiëne
Intacte huid
▪ Observeer mogelijke infectiesymptomen
Koorts: > 38°C = naar het ziekenhuis!
Hoesten
Roodheid
Pijn bij slikken, urineren, ademen
▪ Informeer zorgontvanger over risico’s en preventieve maatregelen
Hygiënische maatregelen
Opgelet met contacten tijdens nadir
Wondes voorkomen/verzorgen
• Trombopenie = tekort aan bloedplaatjes
• Daling trombocyten => verhoogd bloedingsrisico
• Symptomen
• Slijmvliesbloedingen (tandvlees!, neus, …)
• Onderhuidse bloedingen
• Petechiën
• Langdurig nabloeden na punctie
• Hypermenorroe (hevige en langdurige menstruatie)
• Verpleegkundige interventies
• Voorkom bloedingsrisico’s
• Observeer en rapporteer mogelijke bloedingen
, • Aandacht bij ingrepen vb. controle bloedplaatjesgehalte bij plaatsen
poortkatheter
• Langdurig nadrukken bij bloedafname
• Temperatuur bij voorkeur axillair
• …
• Informeer zorgontvanger over risico’s en preventieve maatregelen
• Zachte tandenborstel
• Elektrisch scheren
• Nagels vijlen in plaats van knippen
• Zorg voor regelmatige stoelgang
• Aandacht voor gebruik van acetylsalicylaten (aspirines): vergroot
risico op bloedingen
• Eventueel bloedplaatjestransfusie of toediening groeifactor (Nplate®)
• Anemie = bloedarmoede → te laag hemoglobinegehalte
• Symptomen ≈ zuurstoftekort in de weefsels
• Vermoeidheid
• Kortademigheid
• Bleke gelaatskleur
• Koudegevoel
• Tachycardie
• Hoofdpijn
• …
• Toediening bloedtransfusie (snel kortstondig effect) en/of groeifactoren (traag maar
langdurig effect) vb. Aranesp®, Eprex® of Neo-Recormon® SC.
• Verpleegkundige interventies
• Rapporteer de symptomen
• Informeer de zorgontvanger over de gevolgen van anemie
• Eventueel extra rust – transport beperken, hulp bieden waar nodig
• Onderhouden normale activiteiten
Cytostatica – vermoeidheid
• Meest voorkomende klacht (60-90%)
• Extreme uitputting van het gehele lichaam
• Ernstige impact op QOL (kwaliteit van leven)
• Oorzaken kunnen ook zijn;
➢ De ziekte zelf
➢ De behandeling
➢ Anemie
➢ Malnutritie
➢ Infecties
➢ Als bijwerking van bepaalde medicaties
➢ Pijn
➢ Verstoorde slaap
➢ Emotionele stress
ZEG NIET DAT ZE EFFECTIEF CONTINU MOETEN RUSTEN WANT DAN STERVEN DE SPIEREN AF →
ZOEK EEN EVENWICHT TSS RUST EN BEWEGING (het is een vicieuze cirkel)
Cytostatica – orale mucositis
= ontsteking van de mondslijmvliezen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodereviere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now