Dit document weergeeft de kernstof van de cursus arbeidspsychologie. Het bevat zowel de kernbegrippen uit de hoorcolleges en uit de artikelen. Dit document bestaat uit 17 pagina's. Er staan nog twee soortgelijke documenten op Stuvia, grotere samenvattingen, waar deze kernstof van is afgeleid (eentj...
Handelingsthe Kader van waaruit werk(gedrag) bestudeerd kan worden. Menselijke arbeid volgens
orie Handelingstheorie “een proces waarin een individu zijn/haar omgeving doelbewust transformeert
onder gebruikmaking van bepaalde psychische verwerkingsmechanismen”.
X-model van - Blok 1: arbeidssituatie (1) Arbeidsopdracht a) functie-omschrijving (‘objectief’,
arbeid takenpakket, uitvoeringsregels, materiaal, hulpmiddelen) b) taakopvattingen (‘subjectieve
(gebaseerd op interpretatie’ van opdracht) (2) Omgeving (o.a. werkomstandigheden) Blok 1, arbeidssituatie,
de 4 A’s Arbeidsinhoud (takenpakket & werkkenmerken); Arbeidsomstandigheden;
Handelingsthe Arbeidsvoorwaarden; Arbeidsverhoudingen
orie, ook wel Binnen Arbeidssituatie (blok 1) werk/rusttijden
‘action theory’ - Blok 2: persoonskenmerken Persoonlijkheid, ervaring, capaciteiten en
genoemd verwerkingsvermogen vermogen om informatie te verwerken; habituele verwerkingscapaciteit
(‘trait’, inter-individuele verschillen); actuele (momentale) verwerkingscapaciteit (‘state’, intra-
individuele verschillen, vermoeidheid, motivatie (bereidheid tot inspanning). Let op:
persoonskenmerken niet alleen ‘onafhankelijke’ maar ook ‘afhankelijke’ variabele (zie
feedbackloop)
- Blok 3: arbeidsgedrag/arbeidshandeling Uitvoeren van takenpakket volgens eigen
taakopvattingen; doelgericht; strategie (werkwijze, plan van aanpak); altijd twee soorten effecten
van arbeidsgedrag
Blok 4 & 5: effecten van arbeidsgedrag (1) Arbeidsprestatie volgt uit opdracht;
taakopvattingen; 4 A’s, persoonskenmerken, gedrag; persoon verandert zijn omgeving; prestatie
idealiter gelijk aan doelen. (2) Persoonlijke uitkomsten effecten van arbeidssituatie,
persoonskenmerken en arbeidsgedrag op de persoon (3) Uitkomsten voor organisatie en persoon
kunnen positief en negatief zijn (kosten & baten) (4) Blok 4 & blok 5 kunnen ook conflicteren
duurzame inzetbaarheid. (5) Feedbackloops, bijv. Goede prestatie (4) moeilijkere taken toebedeeld
(1); Slechte prestatie (4) hogere werkdruk (1); last van pols/rsi (5) minder belastbaar (2); moe
(5) andere ervaring arbeidssituatie (1)
Handelingsreg Drie niveaus van cognitieve handelingregulering Skill based (automatisch gedrag); Rule based
ulering (handelen o.g.v. beslisregels); Knowledge based (veel cognitieve verwerking nodig)
Handeling Weglaten van onnodige acties meer verwerkingscapaciteit over. Handeling efficiëntie bereiken
efficiëntie door: handelingsvoorbereiding en leerprocessen
Positief Positieve focus zit in enkele arbeidspsychologische theorieën. Bijv. Handelingstheorie en DC-model
welzijn focussen allebei op: leren als positieve uitkomstmaat; Leren (personality enhancement)
verwerven van nieuwe vaardigheden + automatiseren van vaardigheden (bevordering efficientie).
Bepalende werkfactoren mbt leren (Handelingstheorie) regulation requirements (job demands),
regulation possibilities (job control) en feedback (kennis van resultaten). Kans op leren het grootst
als regulation requirements en regulation possibilities hoog zijn (vgl. DC model!); je feedback
krijgt van resultaten (voortgang). Waarom? (mechanisme achter verband). Regulation requirements
dagen uit tot ontwikkelen van nieuwe doelen, nieuwe handelingsplannen en dus nieuwe
vaardigheden (knowledge-based handelingsregulering). Regulation possibilities bieden
mogelijkheid om zelf te kiezen voor doel en (nieuw) plan van aanpak. Feedback is nodig om te
zien of je op de goede weg bent en of je vaardigheden voldoende onder de knie hebt
Demands- + regelmogelijkheden, - psychologische taakeisen = weinig stress. – regelmogelijkheden, +
control (DC) psychologische taakeisen = veel stress. Actief (veel leren) bij zowel veel regelmogelijkheden als
model psychologische taakeisen.
Kwantitatieve Flexibiliteit mbt. Hoeveelheid werkuren en personeel. Concrete voorbeelden: overwerk, parttime
flexibiliteit contracten, ploegendienst, on-call diensten, tijdelijke contracten, thuiswerken
Kwalitatieve Flexibiliteit mbt. Inzetbaarheid en inhoud van het werk. Concrete voorbeelden: job rotatie
flexibiliteit (taakroulatie), job enlargement (taakverbreding), job enrichment (taakverrijking) en mutliskilling van
werknemers
5 vormen van 1. Structurele flexibiliteit: platte hiërarchieën en horizontale coördinatie tussen units (door
flexibiliteit tijdelijke projectteams, inter-organisatie netwerken en samenwerking).
2. Functionele flexibiliteit: werkpraktijken die aanzetten tot effectieve reacties op veranderende
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Bedrijfskundegroep. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.49. You're not tied to anything after your purchase.