Summary
Samenvatting - Biologie H13 en H14 3vwo
- Course
- Level
Samenvatting biologie 3vwo 13.1-13.4 14.1-14.2
[Show more]
Seller
Follow
ddejong9508
Reviews received
Content preview
BIOLOGIEHOOFDSTUK 13 & 14
13.1 ETEN
HOE KAUWEN DIEREN?
Planteneters:
Plantencellen taaie celwanden
Plooikiezen
Kiezen hebben harde richels(plooien) op het kauwvlak
Richels lopen dwars op kauwrichting
Vleeseters:
Dierlijke cellen zonder celwanden
Grote scherpe hoektanden en knipkiezen
Hoektanden doden en verscheuren
Knipkiezen knippen het vlees in stukjes
Alleseters:
Knobbelkiezen
Pletten en malen
De snij- en hoektanden bijten het eten af
WAARDOOR ZIJN KATTEN SLANKER DAN KOEIEN?
Plantaardig voedsel is door de taaie celwanden moeilijk te verteren. Verteren lukt alleen als het voedsel land in
het verteringsstelsel zit. Veel planteneters hebben daarvoor meerdere magen.
Vlees is makkelijker verteerbaar dan plantaardig voedsel. Vleeseters hebben maar ene maag en korte darmen.
De buik is hierdoor dunner.
De lengte van het verteringsstelsel van alleseters zit tussen die van planteneters en vleeseters in.
, WANNEER HEEFT EEN DIER GENOEG ETEN?
Dieren kunnen alleen ergens leven als ze voldoende energie via hun voedsel binnenkrijgen. Die energie hebben
ze nodig om te bewegen, om warm te blijven en om nieuwe cellen te maken.
In een energiebalans kun je zien hoeveel energie een dier binnenkrijgt en waaraan het dier de energie
besteedt. De energie (E) uit het voedsel staat aan de ene kant van de balans. Aan de andere kant staat
waarvoor het dier de energie gebruikt:
B om te bewegen
T om het lichaam op temperatuur te houden
P voor het produceren (maken) van nieuwe cellen
U voor wat het lichaam uitgaat
HOE ‘ETEN’ PLANTEN?
Fotosynthese: koolstofdioxide + water --> glucose + zuurstof
Planten maken van glucose en met behulp van mineralen andere voedingsstoffen. Dit zijn:
Zetmeel is reservevoedsel voor planten. Planten slaan zetmeel vooral op in wortels, knollen, bollen en
zaden. Dankzij zetmeel kunnen planten de winter doorkomen en in het voorjaar snel uitlopen.
Vetten zijn ook reservevoedsel. Ze worden vaak opgeslagen in zaden.
Eiwitten zijn bouwstoffen. Planten hebben eiwitten nodig voor de groei. Om eiwitten te kunnen
maken, heeft een plant niet alleen glucose maar ook mineralen (meststoffen) nodig.
Vitaminen zijn beschermende stoffen. Planten hebben deze beschermende stoffen nodig om
levensprocessen goed te laten verlopen.
HOE ETEN EENCELLIGE ORGANISMEN?
Om te eten vouwen ze een deel van het celmembraan om een eencellig plantje en nemen het zo in de cel op.
Dit noem je endocytose. Een eencellig dier kan onverteerde resten of andere grote stoffen afgeven door ze te
verpakken in een blaasje. Het blaasje vloeit samen met het celmembraan en de inhoud gaat naar buiten:
exocytose.
Zuurstof en koolstofdioxide passeren het celmembraan ‘vanzelf’, het kost de cel geen energie. Dat heet
diffusie. Diffusie treedt op als er binnen en buiten de cel een concentratieverschil is. De stof gaat door het
celmembraan van een plaats met een hoog concentratie naar een plaats met een lage concentratie van de stof.
Als het eencellige dier zuurstof verbruikt, stroomt er dus vanzelf zuurstof de cel in.
Water gaat via osmose de cel in of uit. Osmose kost de cel ook geen energie. Bij osmose verplaatst water zich
van een plek met een lage concentratie opgeloste stoffen naar een plek met een hoge concentratie opgeloste
stoffen. De opgeloste stoffen kunnen het celmembraan namelijk niet passeren. Omdat diffusie en osmose de
cel geen energie kosten, noem je het passief transport.
In het celmembraan zitten ook kanalen die grote moleculen naar binnen of buiten kunnen brengen. Dit kost de
celenergie. Je noemt het daarom actief transport.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ddejong9508. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
68175 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now