Leereenheid 14: het openbaar bestuur I: de organisatie van het openbaar
bestuur op centraal niveau
1. De departementale organisatie
1.1 De ministeries
De Gw is zeer summier over de organisatie van het centrale overheidsbestuur. Hij noemt in art.
45 de ministerraad. Toch is dat niet het landsbestuur dat is immers de regering: de
onschendbare Koning en de verantwoordelijke ministers (zie 42) Een centrale plaats in de
Nederlandse overheidsorganisatie wordt ingenomen door de ministeries of departementen. De
instelling ervan gebeurt door een klein KB. De leiding van een ministerie berust bij een minister
(art. 44 Gw). De minister zonder portefeuille heeft geen eigen ministerie (art. 44, tweede lid,
Gw), beschikt niet over een eigen, departementaal, hoofdstuk van de rijksbegroting en heeft
derhalve ook geen beheersbevoegdheden inzake personeel en materieel. Voor het overige staat
een minister zonder portefeuille op één lijn met de andere ministers. Dat wil zeggen dat hij
dezelfde bevoegdheden heeft als zij.
Wat betreft de positie van de staatssecretaris moet men onderscheiden tussen de interne en de
externe verhoudingen: in de (interne) relatie tot zijn/haar minister is de staatssecretaris een
(politiek) ambtenaar: de staatssecretaris is ondergeschikt aan de minister (46 Gw). In de externe
verhoudingen daarentegen is de positie van de staatssecretaris gelijk aan die van de minister: de
staatssecretaris heeft dezelfde bevoegdheden en verplichtingen als de minister en is, evenals de
minister politiek verantwoordelijk jegens het parlement.
1.2 De dienstonderdelen van het departement
De minister heeft de leiding van een departement en wordt daarbij ondersteund door een
secretarisgeneraal die is belast met de ‘de ambtelijke leiding van al hetgeen het ministerie
betreft. Een ministerie bestaat uit allerlei dienstonderdelen (directoraten-generaal, (centrale)
directies, (staf)afdelingen, bureau’s, afdelingen enz., waarover de taken van het ministerie zijn
verdeeld). Dienstonderdelen kunnen bij gewoon ministerieel besluit worden ingesteld,
opgeheven, gesplitst of samengevoegd.
Binnen het ministerie zijn te onderscheiden:
- De Centrale Directies van het ministerie, zoals bijvoorbeeld de Centrale directie Personele
Zaken, de Centrale Directie Voorlichting en Externe betrekkingen en de Centrale Directie
Financiële en Economische Zaken.
- Directoraten-generaal. Een directoraat-generaal, staat onder leiding van een directeur-
generaal en omvat een dienstonderdeel dat betrekking heeft op een bepaald beleidsterrein
van de minister en/of staatssecretaris. Directoraten-generaal zijn weer opgedeeld in
kleinere werkeenheden, die worden aangeduid met de naam directie. Directoraten-
generaal zijn ingesteld ter ondersteuning van de werkzaamheden van de minister en
staatssecretaris, in het bijzonder de beleidsvoorbereiding.
- Agentschappen ofwel baten-lastendiensten: deze zijn belast met enkel de uitvoering of de
toepassing van bepaald beleid. Zij hebben een eigen financieel beheer, dat wil zeggen los
van de departement structuur. De agentschappen leveren meetbare producten en diensten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michelle116. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.83. You're not tied to anything after your purchase.
