Summary
Samenvatting geschiedenis derde graad examencommissie 2024
- Course
- Institution
Samenvatting van de volledige leerstof geschiedenis voor examencommissie derde graad ASO.
[Show more]
Seller
Follow
lotteloots
Reviews received
Content preview
1.1De tijdHistorische periodes
naam periode beginsgebeurtenis
prehistorie … - 3600v.c. voedselverzamelaars
oude nabije oosten 3600 v.C. - 800 v.C. uitvinding schrift
klassieke oudheid 800 v.C. - 476 eerste democratie
Middeleeuwen 476 - 1492 val West - Romeinse rijk
Nieuwe tijd 1492 - 1789 ontdekking Amerika
Nieuwste tijd 1789 - 1945 begin Franse revolutie
Eigen tijd 1945 - nu einde WO II
historische periodes in andere samenlevingen
China
1. prehistorie in China
2. Chinese oudheid
3. Chinees keizerrijk
4. Republiek China
5. Volksrepubliek China
Amerika
1. precolumbiaans Amerika
2. Spaanse expedities
3. koloniale tijd
4. strijd om onafhankelijkheid
5. groei jonge natie
6. burgeroorlog
7. opkomende wereldmacht
8. isolationisme
9. Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog
10. Vietnam en sociale onrust
11. supermacht
12. hedendaags Amerika
Ancien Régime
=politieke en maatschappelijke organisatie van het Franse koninkrijk vanaf de late
middeleeuwen tot aan de Franse Revolutie van 1789
kenmerken
- middeleeuwen en eigen tijd
- Frans koninkrijk geregeerd door absolute Franse vorsten
- standenmaatschappij
- landbouw
p. 1/84
,einde
- Franse revolutie
- verlichte ideeën
- liberalisme en nationalisme
- industrialisatie
Ancien régime en nieuwste tijd
gelijkenissen
- grote arme onderlaag (burgers, derde stand)
- kleine rijke bovenlaag (adel, clerus)
- geloof
- vorsten
- (minder) landbouw
verschillen
- industrialisatie (fabrieken)
- bevolkingsgroei (betere hygiëne, meer eten)
- politieke revoluties
- politieke stromingen
- meer onderwijs (nieuwe ideeën → politieke verandering)
Nieuwste en eigen tijd
gelijkenissen
- veel fabrieken
- nieuwe technologie
- individualisme
- democratisering
verschillen
- globalisering
- massacultuur door televisie en radio
- dekolonisatie
Overgang van samenlevingen
periode tijd kenmerk
jagers-verzamelaars prehistorie - groep, rondtrekken
landbouwsamenleving prehistorie - 1750 - platteland,
zelfvoorziening
industriële samenleving 1750 - 1974 - fabrieken
- kapitaal en arbeid,
- sociale klassen
- snelle groei
postindustriële 1974 - nu - dienstensector
samenleving - informatie en kennis
- netwerkmaatschappij
- globalisering
- automatisering
p. 2/84
, De ruimte
begrippen (KT)
centrum binnenstad, deel van stad met openbare voorzieningen
periferie randgebied of achterland, buiten het centrum
maritiem betrekking hebbend op de zee of de zeevaart
continentaal betrekking hebbend op het land
ruraal landelijk
stedelijk stedelijk
lokaal klein gebied: stad / gemeente
regionaal groter gebied: streek / provincie
nationaal landelijk gebied
Europees continentaal (Europa)
mondiaal op vlak van de wereld
De domeinen
maatschappelijke domeinen
politiek
- territoriaal
- bestuurlijk
- vorsten
economisch
- geld
- handel
- landbouw
sociaal
- rijk - arm
- bevolkingsgroepen
- standenmaatschappij
cultureel
- religieus
- wetenschappelijk
- kunst
- onderwijs
Westerse en niet-Westerse samenleving
Westerse Wereld: (west-) Europa, Noord-Amerika, Australië
- dominante cultuur
p. 3/84
, - verspreid door kolonisatie
- kenmerken
- Christendom
- ik-cultuur
- kapitalisme
- gelijkheid man-vrouw
- scheiding tussen kerk/geloof en staat
I
Begrippen
alliantie bondgenootschap tussen staten, partners o.w.v. voordeel voor
allen
(anti)klerikaal de geestelijke stand betreffend
beschaving menselijke ontwikkeling
censuur gebruiken van macht om info achter te houden en expressie
aan banden te leggen
cijns of tijns belasting op onroerend goed
coalitie verbond van groepen (partijen, landen)
conservatief behoudsgezind, op basis van traditie
corporatisme sociaal-politieke leer die teruggrijpt op de middeleeuwse
ambachten en dus per beroep de opbouw van verenigingen
beoogt waar zowel werkgevers als werknemers deel van
uitmaken
chauvinisme extreme, overdreven liefde voor het vaderland
→ volk, taal of regio worden overdreven opgehemeld
kolonisatie grootschalige volksverhuizing naar een vreemd land, sterke
banden onderhouden met het thuisland en privileges genieten
in het nieuwe land
democratie volksheerschappij, het volk heeft inspraak
demografie bevolkingsleer, wetenschap die het bevolkingsaantal
bestudeerd
dynastie opeenvolging van heersers van dezelfde familie
economische crisis bedrijven draaien slecht, werkloosheid, bestaansminimum
federalisering regionale bevoegdheden naar een federaal niveau brengen
genocide volkerenmoord
globalisering mondialisering, naar werelds vlak verheffen
grondwet rechtsstelsel met fundamentele rechten van een land
p. 4/84
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotteloots. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.60. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now