Dit zijn mijn aantekeningen van de hoorcolleges Bestuurlijke Kaart. Dit wordt behandeld in de hoorcolleges van het (minor)vak Inleinding bestuur- en organisatiewetenschappen
De bestuurlijke kaart
www.parlement.com
www.overheid.nl
Nederlandse bestuursstijl: Waterschappen ontstaan uit noodzaak, samenwerken is nodig.
Stijlen:
• Coalitie: meerdere partijen, tolerant naar elkaar, want we zijn een land van minderheden.
• Collegialiteit: valt elkaar niet openlijk af.
• Compromis: wordt gesloten, eigenlijk zindoordrukken, maar dit lukt niet.
• Consensus: Het komen tot een consensus is het komen tot overeenstemming tussen twee of
meerdere partijen. Dit wil niet zeggen dat alle partijen voor de honderd procent akkoord
gaan met de oplossingen voor de geschilpunten maar men kan zich vinden in het compromis.
• Coöptatie: De zittende leden kiezen hun nieuwe medelid
• Coöperatie: Samenwerking van mensen of organisaties om de gemeenschappelijke belangen
te behartigen
Nationaal:
- Koninkrijk der Nederlanden
o Nederland, Aruba, Curaçao, Sint-Maarten
o Openbaar lichaam: Bonaire, Saba en Sint-Eustatius
o Koninkrijksregering: Gevolmachtigde ministers bij landen als Aruba zijn aanwezig bij
overleg die alle landen aangaan. Koninkrijksregering bestaat uit Nederlandse
ministers (ze zijn verantwoordelijk, ook voor buitenlandse ministers) en
gevolmachtigde ministers.
o Statuut en grondwet
- Staat der Nederlanden
o Juridische term die verdragen sluit
o Rechtspersoon
o Bevat alles: ministeries, gemeentes, etc.
- Land Nederland
o Een van de vier landen van het Koninkrijk der Nederlanden
Grondwet – Parlementair stelsel
Parlement door bevolking gekozen, regering niet
• Parlement
– Ministers zijn vaak mensen die tijdens verkiezingen zijn gekozen voor het parlement
ze schuiven door naar ministerfunctie. Een andere manier om minister te worden
is door gevraagd te worden.
– Regeerakkoord: soort plan van aanpak. Ministers zijn de uitvoerders van dit plan, als
je instemt mag je een taak niet weigeren ook al ben je het niet eens. De 2e kamer
controleert de ministers.
• Ministeriële verantwoordelijkheid (Een minister is volledig verantwoordelijk voor wat zijn
ambtenaren doen en zeggen, ook voor wat het koninklijk huis doet en zegt. Niet bij elke fout
wordt de minister aangekeken, maar moet het wel kunnen uitleggen en voor verbetering
zorgen of een plan bedenken/voorleggen.)
– Koninklijk Huis: Formeel heeft het koninklijk huis niet veel te zeggen over
bijvoorbeeld staatsbezoeken en olympische spelen. Het is niet duidelijk hoe groot de
informele invloed is. Voor bijvoorbeeld trouwen moet je toestemming vragen aan
het parlement, omzeilen door uit het koningshuis te stappen.
– Ambtenarenapparaat
1
, • Vertrouwensregel (Motie van wantrouwen (vertrouwensregel geschonden): meerderheid
stemt voor minister moet weg)
– Impliciet vertrouwen: vaker impliciet dan expliciet.
– Expliciet wantrouwen
Grondwet - Rechtsstaat
• Niets gebeurt buiten de wet of buiten een bepaalde bevoegdheid.
• Staat onderworpen aan regels van het recht
• Overheidshandelen gebaseerd op bevoegdheden in wetten (geen willekeur)
• Veel landen zijn geen rechtsstaat (Rechtsstaat: Iedereen (ook koning) moet zich naar de wet
gedragen)
• Machtenscheiding
• Vrije en geheime verkiezingen
• Grondrechten
• Persvrijheid
Grondwet - Gedecentraliseerde eenheidsstaat
• ‘Huis van Thorbecke’
– Gemeente (gemeenteraad): 2 rollen= autonomie (eigen grondgebied = eigen regels
stellen), medebewind
– Provincies (provinciale staten): 2 rollen= autonomie (eigen grondgebied = eigen
regels stellen), medebewind
– Nationale overheid (Staten-Generaal): onderverdeeld in 1e en 2e kamer, dit zijn de
belangrijkste organen in onze democratie
• Autonomie van lagere overheden (bijv. APV): Gemeente mag door autonomie soms tegen de
regering ingaan. Eigen verkiezingen, regels territoriale decentralisatie, territoriale
decentrale eenheden.
• Medebewind – ook uitvoerder van de wet (bijv. verkiezingen en maatschappelijke
ondersteuning)
Participatiewet!!
• Toezicht – vernietigen besluiten door de Kroon (staat) wanneer in strijd met wet of algemeen
belang
Politieke bestuurlijke instanties
• Regering
– Koning: Symbolische functie, heeft sinds de kabinetsformatie in 2012 geen rol meer
voor staatshoofd. Informele inhoudelijke invloed is onduidelijk.
– Ministers:
• Leiding ministerie
• Zonder portefeuille / programma: normaal heeft een minister een eigen
ministerie hoeft niet: geen eigen portefeuille.
• Positie Minister-president (gezicht van de Nederlandse politiek): ‘primus
inter pares’(coördinerende rol, Algemene Zaken, Voorzitter ministerraad
(agenda), Regeringsleider in EU-verband
– Ministerraad
– Staatssecretarissen (staatssecretaris van belasting heeft geen ministeriële
verantwoordelijkheid. De taak is te groot voor minister van financiën dus bij
fouten is de staatssecretaris toch de persoon die aangesproken wordt)
– Niet: Ministers van Staat (eretitel)
• Recent: Els Borst en Herman Tjeenk Willink
– Regering = koning + ministers
– Kabinet = ministers + staatssecretarissen
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fmmaster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
