Samenvatting van hoofdstukken 15 tot en met 16 van het vak Sociologie gegeven aan de VUB in door Prof. Bram Spruyt en Prof. Christophe Vanroelen. Gebaseerd op slides en lesnotities. Geschreven in het Nederlands en in bullet style. (Geslaagd op examen)
Hoofdstuk 15: De transformatie
15.1 Voor de transformatie
Fase twee van de modernisering
- Begint bij de industriële omwenteling
- Het start in het Noorden van Engeland
- De industriële revolutie begint bij de ambachtslui, maar met
o Een staat die de handelsbelangen gewapenderhand verdedigt en behartigt
o Een handel die steeds verder reikt, globaliseert
Maar: Net zoals de dynamiek van het kapitalisme slecht één element is van de aanloop tot
de transformatie, is ook de industriële omwenteling slechts één onderdeel van het zich
voltrekken van die transformatie.
Voor de transformatie:
- Lokale elites spelen een belangrijke rol, maar ze hebben weinig middelen om het
territorium doeltreffend te controleren.
- Meerderheid van het volk participeert niet aan de politiek
- De meerderheid is analfabeet
- Het grootste deel werkt in landbouw en woont in dorpen
- De gemiddelde levensverwachting ligt bij de 35 tot 40 jaar
15.2 Na de transformatie
Absolute macht → Democratische controle
Kleine reikwijdte → Grote reikwijdte
Er groeide een wereld van staten
Geen politieke participatie → Politieke participatie (Stemrecht)
Meerderheid als analfabeet → 2 à 5 % is analfabeet
Meerderheid werkt in de landbouw → 2 à 8 % werkt in de landbouw
Door de industriële revolutie is de werkgelegenheid in de landbouw (primaire sector)
afgenomen en ontstond er werkgelegenheid in industrie en nijverheid (secundaire).
Vanaf 20ste eeuw: Veel mensen werken in tertiaire sector en de laatste ontwikkeling
wordt de postindustriële samenleving genoemd.
Economische ruil binnen dorp → Internationale economische ruil
Dorpsgemeente is ontsloten, de bevolking woont in steden.
Mensen worden met transport- en communicatiemiddelen met wereld verbonden.
Levensverwachting van 35 tot 45 jaar → Per jaar 3 maand aan toegevoegd, de laatste 50 jaar
, 15.3 De verspreiding of de reis rond de wereld in tachtig jaar
De transformatie die wij hebben beschreven geldt door Engeland en Frankrijk:
- Engeland: tussen 1650 en 1830
- Frankrijk: tussen 1789 en 1848
→ Vanuit Parijs en Londen verspreidt de transformatie zich over de wereld
Tweede gordel van moderne staten: Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland
→ Deze landen zijn uit Engeland en Frankrijk gegroeid
Een derde groep: België, Nederland en Scandinavië
→ Ze worden gevormd door de Europese buren van Frankrijk en Engeland
Een vierde groep: De traditionele elites nemen zelf het initiatief om te moderniseren.
- Traditionele heersers willen voordelen uit de modernisering
- Ze volgden een eigen pad van ontwikkeling
1) Duitsland en Japan: Grootgrondbezitters → Recht totalitaire regimes (fascisme)
2) China en USSR: Meer verdeeld landeigendom en georganiseerde
boerengemeenschappen → Links totalitaire regimes (communisme)
15.3.1 De timing van de modernisering en de kansen op democratie
Barrington Moore – The Social Origins of Dictatorship en Democracy
- Het moderniseringsproces van een achttal landen
- Verschillenden paden van ontwikkeling kunnen tot parlementaire democratie leiden
→ Bevorderlijk voor dat type is de aanwezigheid van economisch en politiek sterke
burgerklasse. Vandaar dat de eerste twee ontwikkelingspatronen, waarin de burger
de initiatiefnemer is, stabiele parlementaire democratieën zijn gegroeid.
Zodra de burgerij economisch en/of politiek zwak is en het initiatief wordt genomen door de
traditionele elites is de kan groter op het ontstaan van totalitaire regimes.
1) Grootgrondbezit, grootgrondbezitters, belangrijke rol van politiek, matige
ontwikkeling van de burgerij = Rechte dictatuur (fascisme)
2) Zwakke grootgrondbezitters, traditionele staat sterk gecentraliseerd, georganiseerde
boerenbevolking, burgerij niet ontwikkelend = Communistische regimes
15.3.2 Late en afhankelijke ontwikkeling
Het vijfde stadium van ontwikkeling
- Latijns-Amerikaanse landen
- Landen die in grote mate bevolkt werden vanuit Europa
- Landen werden beheerste door het kolonialisme, ze werden leeggezogen
→ Hoop dat dit zou stoppen bij de onafhankelijkheid, rond 1820
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SaraEy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.57. You're not tied to anything after your purchase.
